นักธรรม ชั้นโท วิชา อนุพุทธประวัติ

ตุลาคม 25, 2024

พ.ศ.๒๕๗๐ พ.ศ.๒๕๖๖ พ.ศ.๒๕๖๒ พ.ศ.๒๕๕๘ พ.ศ.๒๕๕๔ พ.ศ.๒๕๕๐

พ.ศ.๒๕๖๙ พ.ศ.๒๕๖๕ พ.ศ.๒๕๖๑ พ.ศ.๒๕๕๗ พ.ศ.๒๕๕๓

พ.ศ.๒๕๖๘ พ.ศ.๒๕๖๔ พ.ศ.๒๕๖๐ พ.ศ.๒๕๕๖ พ.ศ.๒๕๕๒

พ.ศ.๒๕๖๗ พ.ศ.๒๕๖๓ พ.ศ.๒๕๕๙ พ.ศ.๒๕๕๕ พ.ศ.๒๕๕๑

นักธรรม ชั้นโท

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๖

๑. อนุพุทธบุคคลคือใคร ? มีความสำคัญอย่างไร ?

ตอบ : คือสาวกผู้ตรัสรู้ตามพระพุทธเจ้า ฯ
อนุพุทธบุคคลเป็นสังฆรัตนะในรัตนะ ๓ เป็นพยานยืนยันความตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าและเป็นกำลังใหญ่ของพระพุทธเจ้าในอันช่วยประกาศพระธรรม ประดิษฐานพระพุทธศาสนาขึ้นเพื่อประโยชน์สุขแก่ชนเป็นอันมาก ฯ

๒. พระศาสดาทรงแสดงอาทิตตปริยายสูตรโปรดพวกปุราณชฎิลเพราะเหตุไร ?

ตอบ : เพราะเป็นพระสูตรที่เหมาะแก่บุรพจรรยาของพวกปุราณชฎิลผู้อบรมมาในการบูชาเพลิง ฯ

๓. พระสาวกรูปใดได้รับยกย่องจากพระศาสดาว่าเป็นผู้กตัญญูกตเวที ? จงแสดงตัวอย่างมาสัก ๒ เรื่อง

ตอบ : พระสารีบุตรเถระ ฯ
เรื่องที่ ๑ พระสารีบุตรนับถือพระอัสสชิเป็นอาจารย์ เมื่ออาจารย์อยู่ในทิศใดก่อนจะนอน ท่านจะนมัสการและนอนหันศีรษะไปทางทิศนั้น

เรื่องที่ ๒ พระสารีบุตรระลึกถึงอุปการะของราธพราหมณ์ที่เคยถวายภิกษาแก่ท่านทัพพีหนึ่ง ฯ

๔. พระสาวกผู้บวชเพราะเบื่อหน่าย บวชเพราะเพื่อนคือใคร

ตอบ : บวชเพราะเบื่อหน่าย คือ พระยสะ พระมหากัสสปะ ฯ

บวชเพราะเพื่อน คือ พระภัททิยศากยะ พระวิมละ พระสุพาหุ พระปุณณชิ พระควัมปติ และเพื่อนชาวชนบทอีก ๕๐ คน ฯ (ตอบองค์ใดองค์หนึ่งก็ให้และตอบองค์อื่นถ้าถูกก็ควรให้)

๕. อุปสมบทวิธีพิเศษด้วยการรับพระโอวาท ๓ ข้อ และด้วยการรับครุธรรม ๘ ข้อ ทรงประทานให้แก่ใคร ? และท่านนั้นๆ ได้รับการยกย่องเป็นเอตทัคคะในทางไหน ?

ตอบ : การรับพระโอวาท ๓ ข้อ ทรงประทานแก่พระมหากัสสปะ การรับครุธรรม ๘ ข้อ ทรงประทานแก่พระนางมหาปชาบดีโคตมี ฯ พระมหากัสสปะได้รับยกย่องเป็นเอตทัคคะในทางทรงธุดงคคุณ พระนางมหาปชาบดีโคตมี ได้รับยกย่องเป็นเอตทัคคะในทางรัตตัญญู ฯ

๖. พระมหากัจจายนะได้รับมอบหมายจากพระพุทธเจ้าให้ไปเผยแผ่พระพุทธศาสนาแทนพระองค์ ณ เมืองใด และได้ผลอย่างไร ?

ตอบ : ณ เมืองอุชเชนี ฯ ได้รับผล คือพระเจ้าจัณฑปัชโชตและชาวพระนครเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา ฯ

๗. ปัญหาว่า โลกคือหมู่สัตว์อันอะไรปิดบังไว้จึงหลงอยู่ในที่มืด ดังนี้ ใครเป็นผู้ถาม ? และพระศาสดาทรงพยากรณ์ว่าอย่างไร ?

ตอบ : อชิตมาณพเป็นผู้ถาม ฯ ทรงพยากรณ์ว่า โลกคือหมู่สัตว์ อันอวิชชาคือความไม่รู้แจ้งปิดบังไว้ จึงหลงดุจอยู่ในที่มืด ฯ

๘. การทำสังคายนาก่อให้เกิดคุณประโยชน์แก่พระศาสนา อย่างไรบ้าง ฯ

ตอบ : ให้เกิดคุณประโยชน์อย่างนี้ กำจัดและป้องกันอลัชชีได้ ทำความเห็นพุทธศาสนิกชนให้ถูกต้องและปฏิบัติถูกต้องได้ และทำให้พระศาสนามั่นคงและแพร่หลายยิ่งขึ้น ฯ

ศาสนพิธี

๙. ศาสนพิธี เล่ม ๒ แสดงอุโบสถกรรมไว้กี่ประเภท ? อะไรบ้าง ?

ตอบ : ๓ ประเภท ฯ คือ สังฆอุโบสถ ๑ ปาริสุทธิอุโบสถ ๑ อธิษฐานอุโบสถ ๑ ฯ

๑๐. จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้ การเข้าพรรษา การออกพรรษา ?

ตอบ : การเข้าพรรษา หมายถึง การที่ภิกษุผูกใจว่าจะอยู่ ณ ที่ใด ที่หนึ่งตลอด ๓ เดือนในฤดูฝน ไม่ไปค้างแรมให้ล่วงราตรีในที่แห่งอื่นระหว่างผูกใจนั้น เว้นแต่ไปด้วยสัตตาหกรณียะ ฯ การออกพรรษา หมายถึง กาลที่สิ้นสุดกำหนดอยู่จำพรรษาของภิกษุตามพระวินัยบัญญัติ มีพิธีเป็นสังฆกรรมพิเศษโดยเฉพาะ เรียกโดยพระวินัยว่า ปวารณากรรม คือการทำปวารณาของสงฆ์ ผู้อยู่ร่วมกันตลอดเวลา ๓ เดือน ฯ

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๕

๑. การที่พระเจ้าพิมพิสารเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า เป็นเหตุให้พระองค์ได้รับอนุตตริยะอะไรบ้าง ?
        ตอบ : ได้อนุตตริยะ ๓ อย่าง คือ
          พระองค์ได้เฝ้า เป็นทัสสนานุตตริยะ
          ได้ทรงสดับธรรม เป็นสวนานุตตริยะ
          ได้ธรรมจักษุเห็นธรรมนั้น เป็นลาภานุตตริยะ ฯ

๒. พระวาจาที่ตรัสให้อุปสมบทแก่พระอัญญาโกนฑัญญะ และ พระยสะ เหมือนกันหรือต่างกัน เพราะเหตุไร ?
        ตอบ : เหมือนกันตรงที่ทรงรับเข้ามาสู่พรหมจรรย์ ว่า “จงเป็นภิกษุมาเถิด ธรรมอันเรากล่าวดีแล้ว จงประพฤติพรหมจรรย์เถิด”
          ต่างกันที่พระอัญญาโกณฑัญญะ มีพระพุทธดำรัสต่อท้ายว่า “เพื่อทำที่สุดทุกข์โดยชอบ” เพราะท่านยังไม่บรรลุพระอรหัตต์
ส่       วนพระยสะ ไม่มีคำว่า “เพื่อทำที่สุดทุกข์โดยชอบ” เพราะท่านบรรลุพระอรหัตต์แล้ว ฯ

๓. พระอัญญาโกณฑัญญะกับพระอุรุเวลกัสสปะทูลขอบวชในพระศาสนา โดยมีมูลเหตุความเป็นมาต่างกันอย่างไร ?
        ตอบ : ต่างกันอย่างนี้ พระอัญญาโกณฑัญญะได้ธรรมจักษุ คือ ดวงตาเห็นธรรมที่ท่านกล่าวว่าเป็นพระโสดาบัน มีศรัทธาในพระศาสนา มั่นคงแล้วจึงขอบวช
          พระอุรุเวลกัสสปะได้ปรีชาหยั่งเห็นว่าลัทธิของตนหาแก่นสารไม่ได้ หลงถือตนว่า เป็นผู้วิเศษ แต่หาเป็นเช่นนั้นไม่ ได้ความสลดใจ จึงลอยบริขารชฎิลของตนเสียแล้วจึงขอบวช ฯ

๔. ชฎิล ๓ พี่น้อง มีชื่อว่าอะไรบ้าง ได้บรรลุพระอรหัตต์เพราะฟังพระธรรมเทศนาชื่ออะไร ?
        ตอบ : พระอุรุเวลกัสสปะ พระนทีกัสสปะ พระคยากัสสปะ ฟังอาทิตตปริยายสูตร ฯ

๕. จงระบุชื่อพระสาวกผู้ที่บวชเพราะเหตุต่อไปนี้ ?
        ๑) บวชเพราะศรัทธา
        ๒) บวชเพราะจำใจ
        ๓) บวชเพราะหลงใหลในรูป
        ตอบ : ๑) บวชเพราะศรัทธา คือ พระรัฐบาล
          ๒) บวชเพราะจำใจ คือ พระนันทะ
          ๓) บวชเพราะหลงใหลในรูป คือ พระวักกลิ ฯ

๖. อนุพุทธที่เป็นสาวกสาวิกาของพระศาสดา ซึ่งได้รับการอุปสมบทด้วยวิธีพิเศษมีบ้างหรือไม่ ถ้ามี คือใคร อุปสมบทด้วยวิธีใด ?
        ตอบ : มี คือ พระมหากัสสปะ อุปสมบทด้วยวิธีรับพระโอวาท ๓ ข้อ พระนางมหาปชาบดีโคตมี อุปสมบทด้วยวิธีรับครุธรรม ๘ ประการ ฯ

๗. “หมู่มนุษย์ในโลกนี้ อาศัยอะไรจึงบูชายัญบวงสรวงเทวดา” นี่เป็นปัญหาของใคร และได้รับพุทธพยากรณ์ว่าอย่างไร ?
        ตอบ : เป็นปัญหาของปุณณกมาณพ ได้รับพุทธยากรณ์ว่า หมู่มนุษย์เหล่านั้น อยากได้ของที่ตนปรารถนา อาศัยของที่มีชรา ทรุดโทรม จึงบูชายัญบวงสรวงเทวดา ฯ

๘. ข้อธรรมว่า “โลกคือหมู่สัตว์อันชรานำเข้าไปใกล้ ไม่ยั่งยืน” เรียกว่าธรรมอะไร ใครแสดงแก่ใคร ?
        ตอบ : เรียกว่า ธรรมุทเทศ
          พระรัฐบาลแสดงถวายแก่พระเจ้าโกรัพยะ ฯ

ศาสนพิธี

๙. การถวายผ้าวัสสิกสาฎกนั้น มีมูลเหตุมาจากอะไร ใครเป็นผู้ถวายคนแรก ?
ตอบ : มีมูลเหตุมาจากเดิมยังไม่มีพุทธานุญาตให้ภิกษุมีผ้าวัสสิกสาฎก ภิกษุทั้งหลายจึงเปลือยกายอาบน้ำ นางวิสาขามหาอุบาสิกา ทราบเรื่องนั้นแล้วเห็นว่าไม่สมควรแก่เพศสมณะ จึงทูลขอพระพุทธานุญาต เพื่อถวายผ้าอาบน้ำฝนแก่ภิกษุทั้งหลาย ฯ

๑๐. จงเขียนอุโบสถศีล เฉพาะข้อที่ ๗ มาดู
ตอบ : นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสนมาลาคนฺธวิเลปนธารณมณฺฑนวิภูสนฏฺฐานา เวรมณี สิกฺขาปทํ สมาทิยามิ ฯ

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๔

๑. พระอัญญาโกณฑัญญะสำเร็จเป็นพระอรหันต์หลังจากบวชเป็นพระภิกษุแล้วกี่วัน สำเร็จเพราะฟังพระธรรมเทศนาชื่ออะไร ?

ตอบ : ๕ วัน ฯ ชื่อ อนัตตลักขณสูตร ฯ

๒. ภิกษุผู้รัตตัญญู ย่อมมีคุณสมบัติเช่นไร จึงพ้นจากคำตำหนิว่า โตเพราะกินข้าว เฒ่าเพราะบวชนาน ?

ตอบ : ย่อมเป็นผู้เก่าแก่ ได้พบเห็นและสันทัดในกิจการของคณะ ย่อมอาจจัดอาจทำให้สำเร็จด้วยตนเองหรือบอกเล่าแนะนำผู้อื่น เป็นเจ้าแบบเจ้าแผนดุจผู้รักษาคลังพัสดุ ฯ

๓. พระพุทธองค์ทรงแสดงอนุปุพพีกถาแก่ใครเป็นคนแรก อนุปุพพีกถานั้นกล่าวถึงเรื่องอะไร ?

ตอบ : แสดงแก่ยสกุลบุตรเป็นคนแรก ฯ กล่าวพรรณนาทานการให้ แล้วพรรณนาศีลความรักษากายวาจาเรียบร้อย พรรณนาสวรรค์คือกามคุณที่บุคคลใคร่ ซึ่งจะพึงได้พึงถึงด้วยกรรมอันดีคือทานและศีล พรรณนาโทษแห่งกาม และพรรณนาอานิสงส์แห่งความออกไปจากกาม ฯ

๔. พระสารีบุตรได้รับการสรรเสริญว่าเป็นผู้กตัญญูกตเวที จงเล่าเรื่องมาประกอบสัก ๑ เรื่อง เพื่อยืนยันคำกล่าวนี้

ตอบ : (ให้ตอบเพียง ๑ เรื่อง)
เรื่องที่ ๑ พระสารีบุตรนับถือพระอัสสชิเป็นอาจารย์ เมื่ออาจารย์อยู่ในทิศใด ก่อนจะนอนท่านจะนมัสการและนอนหันศีรษะไปทางทิศนั้น ฯ

เรื่องที่ ๒ ราธพราหมณ์เสียใจมีร่างกายซูบซีด เพราะไม่ได้อุปสมบทตามปรารถนา พระศาสดาทรงทราบความแล้วตรัสถามภิกษุทั้งหลายว่า มีใครระลึกถึงอุปการะของราธะได้บ้าง, พระสารีบุตรทูลว่า ราธพราหมณ์ เคยถวายภิกษาแก่ท่านทัพพีหนึ่ง พระศาสดาตรัสสรรเสริญว่าเป็นผู้กตัญญูดีนัก อุปการะเพียงเท่านี้ก็ยังจำได้ ฯ

๕. ความเห็นว่าพระขีณาสพตายแล้วดับสูญ เป็นความเห็นผิด ความเห็นที่ถูกต้องเป็นอย่างไร ?

ตอบ : ความเห็นที่ถูกต้องว่า พระขีณาสพตายแล้ว รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ ที่ไม่เที่ยงดับไป ฯ

๖. พระมหากัสสปะได้รับอุปสมบทแล้วนานเท่าไรจึงบรรลุพระอรหัตต์ พระโอวาทข้อว่า “เราจะไม่ละสติที่ไปในกาย คือพิจารณาร่างกายเป็นอารมณ์” สงเคราะห์เข้าในธรรมข้อใดบ้าง ?

ตอบ : ๘ วัน ฯ
สงเคราะห์เข้าในกายคตาสติ และวิปัสสนาญาณ เป็นต้น ฯ

๗. พระสาวกผู้แสดงความไม่ต่างกันแห่งวรรณะ ๔ เหล่า คือใคร แสดงแก่ใคร ที่ไหน พระสูตรนั้นชื่ออะไร ?

ตอบ : พระมหากัจจายนะเป็นผู้แสดง ฯ แก่พระเจ้ามธุรราช อวันตีบุตร ฯ ที่คุนธาวัน แขวงมธุรราชธานี ฯ สูตรนั้นชื่อว่า มธุรสูตร ฯ

๘. อาจารย์ผู้ผูกปัญหาให้ศิษย์ ๑๖ คนไปทูลถามพระพุทธเจ้า ชื่ออะไร ทั้งอาจารย์และศิษย์ฟังพุทธพยากรณ์แล้วได้บรรลุผลอะไร ?

ตอบ : พราหมณ์พาวรี ฯ ปิงคิยมาณพได้ดวงตาเห็นธรรม ฯ ศิษย์อีก ๑๕ คน ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ ฯ ส่วนอาจารย์ได้บรรลุเสขภูมิ ฯ

ศาสนพิธี

๙. วันเทโวโรหณะ คือวันอะไร เนื่องด้วยวันนั้น มีบุญพิธีอะไรที่ทำกันมาจนถึงบัดนี้ ?

ตอบ : คือ วันที่พระพุทธเจ้าเสด็จลงจากเทวโลก หลังจากที่เสด็จขึ้นไปจำพรรษา ในดาวดึงสพิภพถ้วนไตรมาส โบราณเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า วันพระเจ้าเปิดโลก ฯ
มีการทำบุญตักบาตรแด่พระพุทธเจ้าพร้อมทั้งพระสงฆ์ จนเป็นประเพณีทำบุญตักบาตรที่เรียกว่า ตักบาตรเทโวโรหณะ มาจนถึงปัจจุบันนี้ ฯ

๑๐. วิหารทานคาถา ซึ่งเป็นบทอนุโมทนาพิเศษ เริ่มต้นด้วย สีตํ อุณฺหํ ปฏิหนฺติ ฯลฯ นิยมใช้สวดเมื่อใด ?

ตอบ : เมื่อทายกถวายเสนาสนะ มี โบสถ์ วิหาร กุฎี เป็นต้น ฯ

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๓

๑. พุทธบริษัท ๔ ผู้เป็นอริยสาวก มีลำดับการเกิดขึ้นก่อนหลังกันอย่างไร บุคคลแรกของแต่ละบริษัทนั้นคือใคร ?
        ตอบ : มีลำดับอย่างนี้ คือ ภิกษุ อุบาสก อุบาสิกา และภิกษุณี ฯ
          พระอัญญาโกณฑัญญะ เป็นคนแรกของภิกษุบริษัท
          บิดาของพระยสะ เป็นคนแรกของอุบาสกบริษัท
          มารดาและภรรยาของพระยสะ เป็นคนแรกของอุบาสิกาบริษัท
          พระนางปชาบดีโคตมี เป็นคนแรกของภิกษุณีบริษัท ฯ

๒. พระอัญญาโกณฑัญญะมีมูลเหตุจูงใจอะไร จึงได้ออกบวชตามอุปัฏฐากพระมหาบุรุษขณะบำเพ็ญทุกรกิริยา ?
        ตอบ : เพราะได้เคยเข้าร่วมทำนายพระลักษณะของพระมหาบุรุษ โดยเชื่อมั่นว่าจะตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า จึงตามอุปัฏฐากด้วยหวังว่า เมื่อพระมหาบุรุษตรัสรู้ จักทรงเทศนาโปรด ฯ

๓. มารยาทดีมีความสำรวมย่อมเป็นศรีของสมณะ สามารถจะปลูกศรัทธาเลื่อมใสให้เกิดแก่ผู้พบเห็น นี่เป็นปฏิปทาจริยาวัตรของพระสาวกรูปใด จงเล่าประวัติของท่านโดยย่อ ?
        ตอบ : ของพระอัสสชิเถระ ฯ
          ท่านเป็นหนึ่งในพระปัญจวัคคีย์ ได้ฟังพระธรรมเทศนาจนได้ บรรลุพระอรหัตตผลแล้ว ได้เป็นกำลังในการประกาศพระศาสนา อุปติสสปริพาชกพบเห็นแล้วเกิดความเลื่อมใส ขอฟังธรรมจากท่าน แล้วได้เข้ามาบวชในพระพุทธศาสนา ฯ

๔. ยสกุลบุตรได้ฟังธรรมอะไรจากพระศาสดาเป็นครั้งแรก ณ ที่ไหน ?
        ตอบ : ได้ฟังอนุปุพพีกถา และอริยสัจ ๔ ฯ
          ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน แขวงเมืองพาราณสี ฯ

๕. พระสาวกผู้ได้รับยกย่องว่าเป็นผู้มีบริวารมากคือใคร ท่านมีบริวารมาก เพราะเหตุไร ?
        ตอบ : พระอุรุเวลกัสสปะ ฯ เพราะท่านรู้จักเอาใจบริษัท รู้จักสงเคราะห์ด้วยอามิสบ้าง ด้วยธรรมบ้าง ฯ

๖. พระพุทธโอวาทว่า เราจะไม่ละสติที่ไปในกาย คือพิจารณาร่างกายเป็นอารมณ์ ดังนี้ พระองค์ตรัสกะสาวกรูปใด พระสาวกรูปนั้นเป็นเอตทัคคะในทางใด ?
        ตอบ : พระมหากัสสปะ ฯ เป็นเอตทัคคะในทางถือธุดงค์ ฯ

๗. พระมหากัจจายนะเคยได้รับมอบหมายจากพระพุทธเจ้าให้ไปเผยแผ่พระศาสนาแทนพระองค์เมื่อครั้งไหน ได้ผลอย่างไร ?
        ตอบ : เมื่อครั้งที่ท่านบรรลุพระอรหัตตผล และอุปสมบทเป็นภิกษุแล้ว ได้ทูลเชิญพระพุทธเจ้าให้เสด็จไปกรุงอุชเชนี เพื่อประกาศพระศาสนา ตามพระราชประสงค์ของพระเจ้าจัณฑปัชโชต แต่พระพุทธเจ้ารับสั่งให้ท่านไปแทน ฯ
          พระเจ้าจัณฑปัชโชตและชาวพระนครเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา ฯ

๘. พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมโปรดพระโมฆราชด้วยเรื่องอะไร มีความหมายอย่างไร ?
        ตอบ : ด้วยเรื่องสุญญตานุปัสสนา ฯ มีความหมายว่า ให้พิจารณ เห็นโลกโดยความเป็นของว่างเปล่า ถอนความเห็นว่าเป็นตัวตนของเราเสีย ฯ

ศาสนพิธี

๙. คำว่า เจริญพระพุทธมนต์กับสวดพระพุทธมนต์ใช้ต่างกันอย่างไร การทำบุญฉลองอัฐิจัดเข้าในอย่างไหนใน ๒ อย่างข้างต้น ?
        ตอบ : เจริญพระพุทธมนต์ใช้ในงานมงคล สวดพระพุทธมนต์ใช้ในงานอวมงคล ฯ
          จัดเข้าในการเจริญพระพุทธมนต์ แต่ไม่ต้องตั้งขันน้ำมนต์และสายสิญจน์ ฯ

๑๐. งานทำบุญต่อนามหรือต่ออายุ คืองานทำบุญเช่นไร ?
        ตอบ : คืองานทำบุญที่คณะญาติของผู้กำลังป่วยหนักจัดขึ้น เพื่อให้ผู้ป่วยหายป่วยและเพื่อให้ผู้ป่วยได้มีโอกาสบำเพ็ญกุศลในบั้นปลายแห่งชีวิตของตน หรือเป็นความประสงค์ของผู้จะทำบุญต่ออายุเองเพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต ฯ

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๒

๑. พระสาวกสงฆ์ผู้ได้ชื่อว่าอนุพุทธะ มีความสำคัญอย่างไร ?

ตอบ : มีความสำคัญ คือพระสาวกสงฆ์จัดเป็นรัตนะประการหนึ่ง ในรัตนะ ๓ ซึ่งเป็นผู้มีศีลและทิฏฐิเสมอกัน ถ้าไม่มีพระสาวกสงฆ์เป็นผู้รู้ธรรมและรับปฏิบัติธรรม ความตรัสรู้ของพระพุทธเจ้าก็ไม่สำเร็จประโยชน์ และพระสาวกสงฆ์นั้นได้เป็นกำลังใหญ่ของพระศาสนาในอันช่วยประกาศพระธรรม ประดิษฐานพระพุทธศาสนาขึ้น เพื่อประโยชน์สุขแก่ชนเป็นอันมาก ฯ

๒. พระปัญจวัคคีย์ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์พร้อมกัน แต่พระอัญญาโกณฑัญญะได้รับยกย่องเป็นปฐมสาวก เพราะเหตุไร ?

ตอบ : เพราะพระอัญญาโกณฑัญญะเป็นผู้ได้ดวงตาเห็นธรรมก่อน และได้รับอุปสมบทก่อนองค์อื่น ฯ

๓. เอหิภิกขุอุปสัมปทาที่ประทานแก่พระปัญจวัคคีย์ และพระยสะต่างกันอย่างไร เพราะเหตุไร ?

ตอบ : ต่างกัน คือที่ประทานแก่พระปัญจวัคคีย์มีคำว่า เพื่อทำที่สุดทุกข์โดยชอบ

ส่วนที่ประทานแก่พระยสะไม่มีคำว่า เพื่อทำที่สุดทุกข์โดยชอบ ฯ เพราะพระยสะ ได้ถึงที่สุดทุกข์แล้ว ฯ

๔. พระปัญจวัคคีย์องค์ไหนบ้างได้ศิษย์ดีมีความสำคัญต่อพระศาสนา ศิษย์นั้นชื่ออะไร และเป็นผู้เลิศในทางใด ?

ตอบ : พระอัญญาโกณฑัญญะ ได้พระปุณณมันตานีบุตรเป็นศิษย์ เป็นผู้เลิศในทางธรรมกถึก พระอัสสชิ ได้พระสารีบุตรเป็นศิษย์ เป็นผู้เลิศในทางมีปัญญามาก ฯ

๕. ชฎิล ๓ พี่น้อง ต่างละลัทธิของตน บวชเป็นภิกษุในพระพุทธศาสนา เพราะเหตุใด ?

ตอบ : อุรุเวลกัสสปะ ถือตัวว่าเป็นผู้วิเศษ แต่พระพุทธเจ้าทรงใช้อิทธิปาฏิหาริย์ และอาเทสนาปาฏิหาริย์ทรมานจนถอนทิฏฐิมานะ ได้ปรีชาหยั่งเห็นว่าลัทธิของตนหาแก่นสารมิได้ ตนมิได้เป็นผู้วิเศษแต่ประการใด ได้ความสลดใจ จึงทูลขออุปสมบท ส่วนนทีกัสสปะ และ คยากัสสปะ เห็นพี่ชายถือเพศเป็นภิกษุ ถามทราบความว่าพรหมจรรย์นี้ประเสริฐ จึงเข้าไปเฝ้าพระพุทธจ้าทูลขออุปสมบท ฯ

๖. พระเจ้าพิมพิสารทรงถวายพระราชอุทยานเวฬุวันแด่พระภิกษุสงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประธาน เพราะทรงพิจารณาเห็นอย่างไร และทรงถวายด้วยวิธีการอย่างไร ?

ตอบ : เพราะทรงเห็นว่า พระราชอุทยานเวฬุวันเป็นที่ไม่ไกลไม่ใกล้นักแต่บ้าน บริบูรณ์ด้วยทางเป็นที่ไปและทางเป็นที่มา ควรที่ผู้มีธุระจะพึงไปถึง กลางวันไม่เกลื่อนกล่นด้วยหมู่คน กลางคืนเงียบเสียงที่จะอื้ออึงกึกก้อง ปราศจากลมแต่ชนที่เดินเข้าออก สมควรเป็นที่ประกอบกิจของผู้ต้องการที่สงัด และควรเป็นที่หลีกออกเร้นอยู่ตามวินัยสมณะ ควรเป็นที่เสด็จอยู่ของพระศาสดา ดังนี้ ฯ และทรงถวายด้วยวิธีการทรงจับพระเต้าทองเต็มด้วยน้ำ หลั่งลงถวายพระราชอุทยานเวฬุวันนั้นแก่พระภิกษุสงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประธาน ฯ

๗. “คนเหล่านี้ทั้งหมดยังไม่ทันถึง ๑๐๐ ปี ก็จักไม่มีเหลือ จักล่วงไปหมด ดูการเล่นไม่มีประโยชน์อะไร ควรขวนขวายหาธรรมเครื่องพ้นดีกว่า” นี้เป็นคำพูดของใคร พูดกะใคร ?

ตอบ : ของอุปติสสมาณพ ฯ พูดกะโกลิตมาณพ ฯ

๘. คำถามว่า “ข้าพเจ้าจักพิจารณาเห็นโลกอย่างไร มัจจุราชจึงจักไม่แลเห็น” ใครเป็นผู้ถาม พระศาสดาทรงพยากรณ์ไว้อย่างไร ?

ตอบ : พระโมฆราชเป็นผู้ทูลถาม ฯ พระศาสดาทรงพยากรณ์ว่า ท่านจงเป็นคนมีสติ พิจารณาเห็นโลกโดยความเป็นของว่างเปล่า ถอนความตามเห็นว่าตัวของเราเสียทุกเมื่อเถิด ท่านจักข้ามล่วงมัจจุราชเสียได้ด้วย อุบายอย่างนี้ ท่านพิจารณาเห็นโลกอย่างนี้แล มัจจุราชจึงไม่แลเห็น ฯ

ศาสนพิธี

๙. สามัญอนุโมทนา กับวิเสสอนุโมทนา ต่างกันอย่างไร ?

ตอบ : ต่างกันอย่างนี้ สามัญอนุโมทนา คือการอนุโมทนาที่นิยมใช้ปฏิบัติกันทั่วไปเป็นปกติ ไม่ว่างานใดก็ใช้อนุโมทนาอย่างนั้น ส่วนวิเสสอนุโมทนา คือการอนุโมทนาด้วยบทสวดสำหรับอนุโมทนาเป็น พิเศษ เฉพาะทาน เฉพาะกาล และเฉพาะเรื่อง ฯ

๑๐. บท อทาสิ เม อกาสิ เม… และบท อยญฺจ โข ทกฺขิณา ทินฺนา… ใช้ต่างกันอย่างไร ?

ตอบ : อทาสิ เม อกาสิ เม… ใช้ในกรณีที่ศพยังอยู่
อยญฺจ โข ทกฺขิณา ทินฺนา… ใช้ในกรณีทำบุญอัฐิ ฯ

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๑

๑. พุทธบุคคล มีกี่ประเภท อะไรบ้าง ?

ตอบ : มี ๓ ประเภท ฯ คือ ๑. พระสัมมาสัมพุทธะ ๒. พระปัจเจกพุทธะ ๓. พระอนุพุทธะ ฯ

๒. ปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ ท่าน ได้ดวงตาเห็นธรรมก่อนหลังกันอย่างไร ?

ตอบ : ท่านโกณฑัญญะ ได้ดวงตาเห็นธรรมเป็นองค์แรก ต่อมาท่านวัปปะและท่านภัททิยะจึงได้ และต่อมาท่านมหานามะและท่านอัสสชิ จึงได้ตามลำดับ ฯ

๓. พระสาวกผู้สำเร็จเป็นพระอริยบุคคลเพราะฟังธรรมเทศนาเรื่องเดียวซ้ำ ๒ ครั้ง คือใคร ธรรมเทศนาเรื่องอะไร ?

ตอบ : คือ พระยสะ ฯ เรื่อง อนุปุพพีกถาและอริยสัจ ๔ ฯ

๔. อนัตตลักขณสูตร และ อาทิตตปริยายสูตร ว่าด้วยเรื่องอะไร ทรงแสดงแก่ใคร ?

ตอบ : อนัตตลักขณสูตร ว่าด้วยเรื่องขันธ์ ๕ คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เป็นอนัตตา ทรงแสดงแก่พระปัญจวัคคีย์ อาทิตตปริยายสูตร ว่าด้วยเรื่องสิ่งทั้งปวงเป็นของร้อน ร้อนเพราะไฟ คือราคะ โทสะ โมหะ ฯ

ทรงแสดงแก่ชฎิล ๓ พี่น้อง พร้อมด้วยบริวาร ๑,๐๐๐ คน ฯ

๕. อุปติสสปริพาชกเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาเพราะได้ฟังธรรมจากใคร มีใจความว่าอย่างไร ?

ตอบ : จากพระอัสสชิ ฯ มีใจความว่า พระศาสดาทรงแสดงความเกิดแห่งธรรมทั้งหลาย เพราะเป็นไปแห่งเหตุ และความดับแห่งธรรมเหล่านั้น เพราะดับแห่งเหตุ พระศาสดาตรัสอย่างนี้ ฯ

๖. พระมหากัสสปเถระเป็นประธานในการทำสังคายนาครั้งแรก ที่ไหน ใช้เวลานานเท่าไร ?

ตอบ : ที่ถ้ำสัตตบรรณคูหา เวภารบรรพต กรุงราชคฤห์ ฯ ใช้เวลา ๗ เดือน ฯ

๗. การบวชของพระมหากัจจายนะ มีความเป็นมาอย่างไร ?

ตอบ : มีความเป็นมาอย่างนี้ ท่านได้รับมอบหมายจากพระเจ้าจัณฑปัชโชตให้ไปทูลเชิญพระพุทธเจ้าเสด็จกรุงอุชเชนี จึงทูลลาบวชด้วย ครั้นได้เข้าเฝ้าฟังธรรมแล้ว บรรลุพระอรหัตต์ จึงทูลขอบวช ฯ

๘. “โลกมีอะไรผูกพันไว้ อะไรเป็นเครื่องสัญจรของโลกนั้น ท่านกล่าวกันว่า นิพพานๆ ดังนี้ เพราะละอะไรได้” ปัญหานี้ใครทูลถาม ?

ตอบ : อุทยมาณพ เป็นผู้ทูลถาม ฯ

ศาสนพิธี

๙. ในงานมงคลที่ทำกันอย่างสามัญทั่วไป นิยมเจริญพระพุทธมนต์ด้วยบทสวดมนต์ที่รวมเรียกสั้นๆ ว่าอะไร และต้องมีบทอื่นมาประกอบอีก เรียกว่าอะไร ?

ตอบ : เรียกว่า เจ็ดตำนาน ฯ
เรียกว่า ต้นสวดมนต์หรือต้นตำนาน และท้ายสวดมนต์ ฯ

๑๐. เทศน์มหาชาติ คือการเทศน์เรื่องอะไร มีกี่กัณฑ์ จบเทศน์มหาชาติแล้ว นิยมเทศน์ต่อด้วยเรื่องอะไร ?

ตอบ : เรื่องเวสสันดรชาดก ฯ มี ๑๓ กัณฑ์ ฯ เรื่อง จตุราริยสัจจกถา ฯ

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๐

๑. สัมมาสัมพุทธะ ปัจเจกพุทธะ และอนุพุทธะ ต่างกันอย่างไร การเรียนอนุพุทธประวัติสำเร็จประโยชน์อย่างไร ?
        ตอบ : สัมมาสัมพุทธะ ตรัสรู้เองโดยชอบ และสอนผู้อื่นให้รู้ตามได้ด้วย ปัจเจกพุทธะ ตรัสรู้เฉพาะตน แต่ไม่สามารถสอนผู้อื่นให้รู้ตามได้ อนุพุทธะ ตรัสรู้ตาม คือมีพระพุทธเจ้าสั่งสอนจึงรู้ตามได้ และสามารถสอนผู้อื่นให้กระทำตามด้วย ฯ
          เพื่อจะได้ทราบความเป็นไปและปฏิปทาของท่าน ที่ได้ช่วยประกาศพระศาสนาในที่นั้นๆ จนเป็นเหตุเจริญแพร่หลายและมั่นคง แล้วจักได้ถือเป็นทิฏฐานุคติ บำเพ็ญประโยชน์ตนและประโยชน์ท่านโดยควรแก่ฐานะของตน ทั้งให้สำเร็จเป็นสังฆานุสติมั่นคงอีกด้วย ฯ

๒. พระอัญญาโกณฑัญญะ ชื่อเดิมว่าอะไร เกิดที่ไหน เรียนจบอะไร ทำไมจึงได้ชื่ออัญญาโกณฑัญญะ ?
        ตอบ : ชื่อเดิมว่าโกณฑัญญะ ฯ
          เกิดที่บ้านพราหมณ์ชื่อโทณวัตถุ อยู่ไม่ห่างจากกรุงกบิลพัสดุ์ ฯ
          เรียนจบไตรเพทและรู้ตำราทำนายลักษณะ ฯ
          เพราะอาศัยพระอุทานว่า อญฺญาสิ ที่แปลว่า ได้รู้แล้ว ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงเปล่งเมื่อท่านโกณฑัญญะได้ดวงตาเห็นธรรม ฯ

๓. เศรษฐีบิดาพระยสะออกติดตามหาพระยสะให้กลับบ้าน แต่เหตุไฉนเมื่อพบแล้วจึงมิได้นำกลับไปตามความประสงค์เดิม ?
        ตอบ : เพราะได้ทราบว่า พระยสะบรรลุเป็นพระอรหันต์แล้ว ไม่ควรเพื่อจะกลับไปครองเรือนอีกต่อไป ควรจะออกบวชเป็นพระภิกษุ ฯ

๔. พระอุรุเวลกัสสปะบวชเป็นพระภิกษุในพระพุทธศาสนา เพราะเหตุใด พระพุทธองค์ทรงพาท่านไปกรุงราชคฤห์ด้วย เพราะทรงมีพุทธประสงค์อย่างไร ?
        ตอบ : พระอุรุเวลกัสสปะเห็นอภินิหารของพระพุทธองค์หลายประการ จนถอนทิฏฐิมานะของตน เห็นว่าลัทธิของตนหาแก่นสารมิได้ และตนก็มิได้เป็นผู้วิเศษ ได้ความสลดใจ จึงทูลขออุปสมบท ฯ
ทรงมีพุทธประสงค์จะปลูกศรัทธาแก่มหาชน เพราะท่านเป็นที่นับถือของมหาชนมานาน ฯ

๕. พรข้อว่า ถ้าจักไม่โปรดให้ข้าพระองค์อยู่ในที่ประทับของพระองค์ และข้อว่า ถ้าพระองค์จะเสด็จไปสู่ที่นิมนต์ที่ข้าพระองค์รับไว้ พระอานนท์ทูลขอเพื่อประโยชน์อะไร ?
        ตอบ : ข้อต้น เพื่อป้องกันคำติเตียนว่า พระอานนท์บำรุงพระศาสดาเพราะเห็นแก่ลาภ ข้อหลัง เพื่อป้องกันคนกล่าวว่า พระอานนท์ บำรุงพระศาสดาไปทำอะไร เพราะพระองค์ไม่ทรงอนุเคราะห์แม้ด้วยกิจเท่านี้ ฯ

๖. ธรรมุเทศ มีอะไรบ้าง ใครแสดงแก่ใคร ?
        ตอบ : มี ๑. โลกคือหมู่สัตว์ อันชรานำเข้าไปใกล้ ไม่ยั่งยืน
          ๒. โลกคือหมู่สัตว์ ไม่มีผู้ป้องกัน ไม่เป็นใหญ่จำเพาะตน
          ๓. โลกคือหมู่สัตว์ ไม่มีอะไรเป็นของของตน จำต้องละทิ้งสิ่งทั้งปวงไป
          ๔. โลกคือหมู่สัตว์ พร่องอยู่เป็นนิตย์ ไม่รู้จักอิ่ม เป็นทาสแห่งตัณหา ฯ
          พระรัฐบาลแสดงถวายพระเจ้าโกรัพยะ ฯ

๗. พระโมฆราชทูลถามปัญหาพระพุทธองค์เป็นคนที่เท่าไร เพราะเหตุไร ?
        ตอบ : เป็นคนที่ ๑๕ ฯ เพราะครั้งแรกเห็นว่าท่านอชิตมาณพเป็นผู้ใหญ่กว่าจึงยอมให้ถามก่อน แต่เมื่อปรารภจะทูลถามเป็นคนที่ ๒ และ คนที่ ๙ ถูกพระพุทธองค์ทรงห้ามไว้ให้รอก่อน จึงได้โอกาสทูลถามเป็น คนที่ ๑๕ ฯ

๘. ในอสีติมหาสาวก มีองค์ไหนบ้างมีความสัมพันธ์เป็นศิษย์และอาจารย์กัน จงบอกมาสัก ๒ คู่ ?
        ตอบ : (ตอบเพียง ๒ คู่) พระอัญญาโกณฑัญญะกับพระปุณณมันตานีบุตร พระอัสสชิกับพระสารีบุตร พระสารีบุตรกับพระราธะ พระสารีบุตรกับพระราหุล พระมหากัจจายนะกับพระโสณกุฏิกัณณะ ฯ

ศาสนพิธี

  ๙. วันเทโวโรหณะ คือวันอะไร เนื่องด้วยวันนั้น มีบุญพิธีอะไร ที่ทำกันมาจนถึงบัดนี้ ?
        ตอบ : คือ วันที่พระพุทธเจ้าเสด็จลงจากเทวโลก หลังจากที่เสด็จขึ้นไปจำพรรษาในดาวดึงสพิภพถ้วนไตรมาส โบราณเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า วันพระเจ้าเปิดโลก ตรงกับวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๑ ฯ มีการทำบุญตักบาตรแด่พระพุทธเจ้าพร้อมทั้งพระสงฆ์ในวันรุ่งขึ้น จนเป็นประเพณีทำบุญตักบาตรที่เรียกว่าตักบาตรเทโวโรหณะ มาจนถึงปัจจุบันนี้ ฯ

๑๐. บังสุกุลเป็น คืออะไร คาถาที่ใช้บังสุกุลเป็นว่าอย่างไร ?
        ตอบ : บังสุกุลเป็น คือ บุญกิริยาที่เจ้าภาพประสงค์จะบริจาควัตถุ เนื่องด้วยกายของตน โดยเฉพาะผ้าอุทิศสงฆ์ให้เป็นผ้าบังสุกุล ปกตินิยมทำเมื่อป่วยหนัก เป็นการกำหนดมรณานุสสติวิธีหนึ่ง ฯ
          ว่า      อจิรํ วตยํ กาโย          ปฐวึ อธิเสสฺสติ
                   ฉุฑฺโฑ อเปตวิญฺญาโณ นิรตฺถํว กลิงฺครํ ฯ

นักธรรม ชั้นโท, วิชา อนุพุทธประวัติ

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๖

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๕

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๔

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๓

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๒

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๑

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๐

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๙

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๘

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๗

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๖

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๕

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๔

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๓

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๒

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๑

ศาสนพิธี

นักธรรม ชั้นโท

ปัญหาและเฉลย วิชา อนุพุทธประวัติ

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๐

ศาสนพิธี

เรื่องที่คล้ายกัน

นักธรรม ชั้นโท วิชา เรียงความฯ

นักธรรม ชั้นโท วิชา วินัยมุข

นักธรรม ชั้นโท วิชา ธรรมวิภาค