ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๗

(สูกรเปต ภาค ๗ หน้า ๖๖ – ๖๗)

ธมฺมกถิโก จินฺเตสิ อิเม เทฺว อติมุทุกา มยา อุโภเปเต ปลาเปตฺวา อิมสฺมึ วิหาเร วสิตุํ วฏฺฏตีติ ฯ โส สายํ เถรุปฏฺฐานํ คนฺตฺวา ภิกฺขูนํ อุฏฺฐาย คตกาเล นิวตฺติตฺวา มหาเถรํ อุปสงฺกมิตฺวา ภนฺเต กิญฺจิ วตฺตพฺพํ อตฺถีติ วตฺวา กเถหิ อาวุโสติ วุตฺเต โถกํ จินฺเตตฺวา ภนฺเต กถา นาม มหาสาวชฺชาติ วตฺวา อกเถตฺวา ว ปกฺกามิ ฯ อนุเถรสฺสาปิ สนฺติกํ คนฺตฺวา ตเถว อกาสิ ฯ โส ทุติยทิวเส ตเถว กตฺวา ตติยทิวเส เตสํ อติวิย โกตุหเล อุปฺปนฺเน มหาเถรํ อุปสงฺกมิตฺวา ภนฺเต กิญฺจิ วตฺตพฺพํ อตฺถิ ตุมฺหากํ ปน สนฺติเก วตฺตุํ น วิสหามีติ วตฺวา เถเรน โหตุ อาวุโส กเถหีติ นิปฺปีฬิโต อาห กึ ปน ภนฺเต อนุเถโร ตุมฺเหหิ สทฺธึ วิสภาโคติ ฯ สปฺปุริส กึ นาเมตํ กเถสิ มยา เอตสฺส เอตฺตกํ กาลํ อคุโณ ทิฏฺฐปุพฺโพ  นตฺถีติ ฯ เอวํ ภนฺเตติ ฯ อาม อาวุโสติ ฯ ภนฺเต มํ อนุเถโร เอวมาห สปฺปุริส ตฺวํ กุลปุตฺโต อยํ  มหาเถโร ลชฺชี เปสโลติ เอเตน สทฺธึ สมฺโภคํ กโรนฺโต อุปปริกฺขิตฺวา กเรยฺยาสีติ เอวเมส มํ อาคตทิวโส ปฏฺฐาย วเทตีติ ฯ มหาเถโร ตํ สุตฺวา ว กุทฺธมานโส ทณฺฑาภิหตํ กุลาลภาชนํ วิย ภิชฺชิ ฯ อิตโรปิ อุฏฺฐาย อนุเถรสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา ตเถว อโวจ ฯ โสปิ ตเถว ภิชฺชิ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

ธมฺมกถิโก สยกตฺตา ใน จินฺเตสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “อิเม ก็ดี เทฺว ก็ดี วิเสสน ของ เถรา ๆ สยกตฺตา ใน โหนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อติมุทุกา วิกติกตฺตา ใน โหนฺติ, วสิตุํ   ตุมตฺถกตฺตา ใน วฏฺฏติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มยา อนภิหิตกตฺตา ใน วสิตุํ อุโภ ก็ดี เอเต ก็ดี วิเสสน ของ เถเร ๆ การิตกมฺม ใน ปลาปตฺวา ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อุโภ ปลาปตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน วสิตุํ อิมสฺมึ วิเสสน ของ วิหาเร ๆ วิสยาธาร ใน วสิตุํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตสิ ฯ

โส วิเสสน ของ ธมฺมกถิโก ๆ สยกตฺตา ใน ปกฺกามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สายํ  กาลสตฺตมี ใน คนฺตฺวา เถรุปฏฺฐานํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิวตฺติตฺวา ภิกฺขูนํ สามีสมฺพนฺธ ใน คตกาเล อุฏฺฐาย ปุพฺพกาลกิริยา ใน คต- คตกาเล กาลสตฺตมี ใน นิวตฺติตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อุปสงฺกมิตฺวา มหาเถรํ อวุตฺตกมฺม ใน อุปสงฺกมิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วตฺวา “ภนฺเต อาลปน กิญฺจิ ก็ดี วตฺตพฺพํ ก็ดี วิเสสน ของ วจนํ ๆ สยกตฺตา ใน อตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน จินฺเตตฺวา “อาวุโส อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน กเถหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ สรูป ใน วจเน ๆ ลกฺขณ ใน วุตฺเต มหาเถเรน  อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา โถกํ กิริยาวิเสสน ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วตฺวา “ภนฺเต อาลปน กถา สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ กถา มหาสาวชฺชา วิกติกตฺตา ใน โหติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อกเถตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปกฺกามิ ว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ อกเถตฺวา ฯ ธมฺมกถิโก สยกตฺตา ใน อกาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อนุเถรสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน สนฺติกํ อปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อนุเถรสฺส สนฺติกํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อกาสิ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ตถา ฯ โส วิเสสน ของ ธมฺมกถิโก ๆ สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ทุติยทิวเส  กาลสตฺตมี ใน กตฺวา ตถา ศัพท์ กิริยาวิเสสน ใน กตฺวา เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ตถา กตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อุปสงฺกมิตฺวา โกตุหเล ลกฺขณ ใน อุปฺปนฺเน ๆ ลกฺขณกิริยา ตติยทิวเส  กาลสตฺตมี ใน อุปฺปนฺเน เตสํ วิเสสน ของ เถรานํ ๆ สมฺปทาน ใน อุปฺปนฺเน อติวิย กิริยาวิเสสน ใน อุปฺปนฺเน มหาเถรํ อวุตฺตกมฺม ใน อุปสงฺกมิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วตฺวา “ภนฺเต อาลปน กิญฺจิ ก็ดี วตฺตพฺพํ ก็ดี วิเสสน ของ วจนํ ๆ สยกตฺตา ใน อตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก, ปน ศัพท์   วิเสสโชตก อหํ สยกตฺตา ใน วิสหามิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน วิสหามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตุมฺหากํ สามีสมฺพนฺธ ใน สนฺติเก ๆ วิสยาธาร ใน วตฺตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน วิสหามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิปฺปีฬิโต (หรือสัมพันธ์ว่า วตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาห) เถเรน  อนภิหิตกตฺตา ใน นิปฺปีฬิโต “อาวุโส อาลปน เอตํ วิเสสน ของ การณํ ๆ สยกตฺตา ใน โหตุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก, ตฺวํ สยกตฺตา ใน กเถหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ อาการ ใน  นิปฺปีฬิโต ๆ วิเสสน ของ ธมฺมกถิโก “ภนฺเต อาลปน ปน ศัพท์ วากฺยารมฺภ อนุเถโร สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กึ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ (หรือสัมพันธ์ว่า กึ ศัพท์ เหตุ ใน โหติ) ตุมฺเหหิ สหตฺถตติยา ใน สทฺธึ ๆ ศัพท์ ทพฺพสมวาย เข้ากับ วิสภาโค ๆ วิกติกตฺตา ใน โหติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ มหาเถโร สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “สปฺปุริส อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน กเถสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กึ ก็ดี เอตํ ก็ดี วิเสสน ของ วจนํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กเถสิ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ กึ, อคุโณ สยกตฺตา๑ ใน นตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มยา อนภิหิตกตฺตา ใน ทิฏฺ – เอตสฺส วิเสสน ของ อนุเถรสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน อคุโณ เอตฺตกํ วิเสสน ของ กาลํ ๆ อจฺจนฺตสํโยค ใน ทิฏฺ – ๒ ทิฏฺ ปุพฺ โพ วิเสสน ของ อคุโณ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ ธมฺมกถิโก สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “ภนฺเต อาลปน เอวํ สจฺจวาจกลิงฺคตฺถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ มหาเถโร สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “อาวุโส อาลปน อาม ศัพท์  สมฺปฏิจฺฉนตฺถ เอวํ สจฺจวาจกลิงฺคตฺถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ ธมฺมกถิโก สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “ภนฺเต อาลปน อนุเถโร สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มํ อกถิตกมฺม ใน อาห เอวํ ศัพท์ กิริยาวิเสสน ใน อาห   “สปฺปุริส อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน อสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กุลปุตฺโต วิกติกตฺตา ใน อสิ, ตฺวํ สยกตฺตา ใน กเรยฺยาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “อยํ วิเสสน ของ มหาเถโร ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ลชฺชี ก็ดี เปสโล ก็ดี วิกติกตฺตา ใน โหติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน จินฺตเนน ๆ กรณ ใน กโรนฺโต เอเตน วิเสสน ของ มหาเถเรน ๆ สหตฺถตติยา ใน สทฺธึ ๆ ศัพท์ ทพฺพสมวาย เข้ากับ สมฺโภคํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กโรนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ ตฺวํ อุปปริกฺขิตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน กเรยฺยาสิ อิติ ศัพท์ สรูป ใน เอวํ , อนุเถโร สยกตฺตา ใน วเทติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ กิริยาวิเสสน ใน วเทติ เอโส วิเสสน ของ ธมฺมกถิโก มํ อกถิตกมฺม ใน วเทติ อาคตทิวสโต อปาทาน ใน ปฏฺฐาย ๆ กิริยาวิเสสน ใน วเทติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ

มหาเถโร สยกตฺตา ใน ภิชฺชิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ วิเสสน ของ วจนํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน สุตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ภิชฺชิ ว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ สุตฺวา กุทฺธมานโส วิกติกตฺตา ใน หุตฺวา ๆ สมานกาลกิริยา ใน ภิชฺชิ ทณฺฑาภิหตํ ก็ดี ภิชฺชนฺตํ ก็ดี วิเสสน ของ กุลาลภานํ ๆ อุปมาลิงฺคตฺถ วิย ศัพท์ อุปมาโชตก เข้ากับ ทณฺฑาภิหตํ (ภิชฺชนฺตํ) กลาลภาชนํ ฯ อิตโร วิเสสน ของ ธมฺมกถิโก ๆ สยกตฺตา ใน อโวจ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปิ ศัพท์  อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อิตโร อุฏฺฐาย ปุพฺพกาลกิริยา ใน คนฺตฺวา อนุเถรสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน สนฺติกํ ๆ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อโวจ ตถา กิริยาวิเสสน ใน อโวจ เอว ศัพท์  เอวธารณ เข้ากับ ตถา ฯ โส วิเสสน ของ อนุเถโร ๆ สยกตฺตา ใน ภิชฺชิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ โส ตถา กิริยาวิเสสน ใน ภิชฺชิ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ตถา ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๗ (ครั้งที่ ๒)

(สูกรเปต ภาค ๗ หน้า ๖๘ – ๖๙)

ธมฺมกถิโก ภนฺเต มา เอวํ กโรถ มา เอวํ กโรถาติ วตฺวา ติฏฺฐาวุโสติ วุตฺเต นิวตฺติ ฯ โส ปุนทิวเส ธุรคามํ ปวิฏฺโฐ มนุสฺเสหิ ภนฺเต ภทนฺตา กุหินฺติ วุตฺเต อาวุโส มา ปุจฺฉถ ตุมฺหากํ กุลุปุกา  หิยฺโย กลหํ กตฺวา นิกฺขมึสุ อหํ ยาจนฺโตปิ นิวตฺเตตุํ นาสกฺขินฺติ อาห ฯ เตสุ พาลา ตุณฺหี อเหสุํ ปณฺฑิตา ปน อมฺเหหิ เอตฺตกํ กาลํ ภทนฺตานํ กิญฺจิ ขลิตํ นาม น ทิฏฺฐปุพฺพํ เตสํ ภยํ อุปฺปชฺชมานํ อิมํ นิสฺสาย อุปฺปนฺนํ ภวิสฺสตีติ โทมนสฺสปฺปตฺตา อเหสุํ ฯ เตปิ เถรา คตฏฺฐาเน จิตฺตสุขํ นาม น ลภึสุ ฯ มหาเถโร จินฺเตสิ อโห นวกสฺส ภิกฺขุโน ภาริยํ กมฺมํ กตนฺติ ฯ อิตโรปิ จินฺเตสิ อโห มหาเถรสฺส  ภาริยํ กมฺมํ กตนฺติ ฯ เตสํ เนว สชฺฌาโย น มนสิกาโร อโหสิ ฯ เต วสฺสสตจฺจเยน ปจฺฉิมทิสาย เอกํ วิหารํ อคมํสุ ฯ เตสํ เอกเมว เสนาสนํ ปาปุณิ ฯ มหาเถเร ปวิสิตฺวา มญฺจเก นิสินฺเน อิตโรปิ ปาวิสิ ฯ มหาเถโร ตํ ทิสฺวา ว สญฺชานิตฺวา อสฺสูนิ สนฺธาเรตุํ นาสกฺขิ ฯ อิตโรปิ มหาเถรํ สญฺชานิตฺวา อสฺสุปุณฺเณหิ เนตฺเตหิ กเถมิ นุ โข มา กเถมีติ จินฺเตตฺวา น ตฺวํ สทฺเธยฺยรูปนฺติ เถรํ วนฺทิตฺวา อาห ภนฺเต อหํ เอตฺตกํ กาลํ ตุมฺหากํ ปตฺตจีวรํ คเหตฺวา วิจรึ อปิ นุ เม กายทฺวาราทีสุ ตุมฺเหหิ กิญฺจิ อสารุปฺปํ ทิฏฺฐปุพฺพนฺติ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

ธมฺมกถิโก สยกตฺตา ใน นิวตฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “ภนฺเต อาลปน ตุมฺเห สยกตฺตา ใน กโรถ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน กโรถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ กิริยาวิเสสน ใน กโรถ, ตุมฺเห สยกตฺตา ใน กโรถ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน กโรถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ กิริยาวิเสสน ใน กโรถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิวตฺติ “อาวุโส อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน ติฏฺฐ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ สรูป ใน วจเน ๆ ลกฺขณ ใน วุตฺเตเถเรหิ ๆ อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา (เตหิ ก็ดี ทฺวีหิ ก็ดี วิเสสน ของ เถเรหิ) ฯ โส วิเสสน ของ ธมฺมกถิโก ๆ สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปุนทิวเส  กาลสตฺตมี ใน ปวิฏฺโฐ ธุรคามํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน ปวิฏฺโฐ ๆ วิเสสน ของ ธมฺมกถิโก วจเน ลกฺขณ ใน วุตฺเต มนุสฺเสหิ อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา “ภนฺเต อาลปน ภทนฺตา  สยกตฺตา ใน คตา ๆ กิตบท กตฺตุวาจก กุหึ อาธาร (หรือ กุหึ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน คตา อิติ ศัพท์ สรูป ใน วจเน “อาวุโส อาลปน ตุมฺเห สยกตฺตา ใน ปุจฺฉถ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ปุจฺฉถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก, เถรา สยกตฺตา ใน นิกฺขมึสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตุมฺหากํ สามีสมฺพนฺธ ใน กุลุปกา ๆ วิเสสน ของ เถรา๑ หิยฺโย กาลสตฺตมี ใน นิกฺขมึสุ กลหํ อวุตฺตกมฺม ใน กตฺวา ๆ  ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิกฺขมึสุ, อหํ สยกตฺตา ใน อสกฺขึ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อสกฺขึ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ยาจนฺโต อพฺภนฺตรกิริยา ของ อหํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ ยาจนฺโต นิวตฺเตตุํ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน อสกฺขึ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ

มนุสฺสา สยกตฺตา ใน อเหสุํ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตสุ วิเสสน ของ มนุสฺเสสุ ๆ  นิทฺธารณ ใน พาลา มนุสฺสา ๆ นิทฺธารณีย พาลา วิเสสน ของ มนุสฺสา ตุณฺหี วิกติกตฺตา ใน อเหสุํ, ปน ศัพท์ ปกฺขนฺตรโชตก ปณฺฑิตา วิเสสน ของ มนุสฺสา ๆ สยกตฺตา ใน อเหสุํ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “ขลิตํ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อมฺเหหิ อนภิหิตกตฺตา ใน ทิฏฺ – เอตฺตกํ วิเสสน ของ กาลํ ๆ อจฺจนฺตสํโยค ใน ทิฏฺฐ – ภทนฺตานํ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน ขลิตํ กิญฺจิ   วิเสสน ของ ขลิตํ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ ขลิตํ น ศัพท์ ปฏิเสธนตฺถ ใน ทิฏฺฐปุพฺพํ (หรือ ปฏิเสธ ใน โหติ), ภยํ สยกตฺตา ใน ภวิสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตสํ วิเสสน ของ ภทนฺตานํ ๆ สมฺปทาน ใน อุปฺปชฺชมานํ ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ ภยํ อิมํ วิเสสน ของ ธมฺมกถิกํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน นิสฺสาย ๆ เหตุ ใน อุปฺปนฺนํ ๆ วิกติกตฺตา ใน ภวิสฺสติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อเหสุํ โทมนสฺสปฺปตฺตา วิกติกตฺตา ใน อเหสุํ ฯ เต วิเสสน ของ เถรา ๆ สยกตฺตา ใน ลภึสุ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ลภึสุ ๆ อาขฺยาตบท   กตฺตุวาจก ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ เต คตฏฺฐาเน อาธาร ใน ลภึสุ จิตฺตสุขํ อวุตฺตกมฺม ใน ลภึสุ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ จิตฺตสุขํ ฯ มหาเถโร สยกตฺตา ใน จินฺเตสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “อโห ศัพท์ สํเวคตฺถ กมฺมํ   วุตฺตกมฺม ใน กตํ ภิกฺขุโน ฉฏฺฐีอนภิหิตกตฺตา ใน กตํ ๆ กิตบท กมฺมวาจก นวกสฺส วิเสสน ของ ภิกฺขุโน ภาริยํ วิเสสน ของ กมฺมํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตสิ ฯ อิตโร วิเสสน ของ อนุเถโรๆ สยกตฺตา ใน จินฺเตสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อิตโร “อโห ศัพท์ สํเวคตฺถ กมฺมํ วุตฺตกมฺม ใน กตํ มหาเถรสฺส ฉฏฺฐีอนภิหิตกตฺ-ตา ใน กตํ ๆ กิตบท กมฺมวาจก ภาริยํ วิเสสน ของ กมฺมํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตสิ ฯ สชฺฌาโย สยกตฺตา ใน อโหสิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อโหสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตสํ  วิเสสน ของ เถรานํ ๆ สมฺปทาน ใน อโหสิ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ น, มนสิกาโร สยกตฺตา ใน อโหสิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อโหสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก (เตสํ วิเสสน ของ เถรานํ ๆ สมฺปทาน ใน อโหสิ ) ฯ เต วิเสสน ของ เถรา ๆ สยกตฺตา ใน อคมํสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก วสฺสสตจฺจเยน   ตติยาวิเสสน ใน อคมํสุ ปจฺฉิมทิสาย ภินฺนาธาร ใน วิหารํ เอกํ วิเสสน ของ วิหารํ ๆ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน อคมํสุ ฯ เสนาสนํ สยกตฺตา ใน ปาปุณิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตสํ วิเสสน ของ เถรานํ ๆ สมฺปทาน ใน ปาปุณิ เอกํ วิเสสน ของ เสนาสนํ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ เอกํ ฯ อนุเถโร สยกตฺตา ใน ปาวิสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มหาเถเร ลกฺขณ ใน นิสินฺเน ๆ  ลกฺขณกิริยา ปวิสิตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิสินฺเน มญฺจเก อุปสิเลสิกาธาร ใน นิสินฺเน อิตโร วิเสสน ของ อนุเถโร ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อิตโร ฯ มหาเถโร สยกตฺตา ใน อสกฺขิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อสกฺขิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ  วิเสสน ของ อนุเถรํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ทิสฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน สญฺชานิตฺวา ว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ทิสฺวา สญฺชานิตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน อสกฺขิ อสฺสูนิ อวุตฺตกมฺม ใน สนฺธาเรตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน อสกฺขิ ฯ อิตโร วิเสสน ของ อนุเถโร ๆ สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อิตโร มหาเถรํ อวุตฺตกมฺม ใน สญฺชานิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน จินฺเตตฺวา อสฺสุปุณฺเณหิ วิเสสน ของ เนตฺเตหิ ๆ อิตฺถมฺภูต ใน อนุเถโร “อหํ สยกตฺตา ใน กเถมิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ โข ศัพท์ วจนาลงฺการ, (อุทาหุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ) อหํ สยกตฺตา ใน กเถมิ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน กเถมิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวา ๆ   ปุพฺพกาลกิริยา ใน จินฺเตตฺวา “ตํ วิเสสน ของ วจนํ (หรือ การณํ) ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก น ศัพท์ ปฏิเสธนตฺถ (หรือ ปฏิเสธ ใน โหติ) สทฺเธยฺยรูปํ วิกติกตฺตา ใน โหติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วนฺทิตฺวา เถรํ อวุตฺตกมฺม ใน วนฺทิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาห “ภนฺเต อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน วิจรึ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอตฺตกํ วิเสสน ของ กาลํ ๆ อจฺจนฺตสํโยค ใน วิจรึ ตุมฺหากํ สามีสมฺพนฺธ ใน ปตฺตจีวรํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน คเหตฺวา ๆ ปุพฺพกาล-กิริยา ใน วิจรึ, อสารุปฺปํ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อปิ นุ สองศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ เม สามีสมฺพนฺธ ใน (กายทฺวาราทีสุ) ทฺวาเรสุ กายทฺวาราทีสุ วิเสสน ของ ทฺวาเรสุ ๆ ภินฺนาธาร ใน อสารุปฺปํ ตุมฺเหหิ อนภิหิตกตฺตา ใน ทิฏฺฐ – กิญฺจิ วิเสสน ของ อสารุปฺปํ ทิฏฺฐปุพฺพํ วิกติกตฺตา ใน โหติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๖

(กปิลมจฺฉ ภาค ๘ หน้า ๑ – ๒)

โส (กปิโล) พาหุสจฺจมเทน มตฺโต ลาภตณฺหาย อภิภูโต อติปณฺฑิตมานิตาย ปเรหิ วุตฺตํ กปฺปิยํปิ อกปฺปิยนฺติ วทติ อกปฺปิยํปิ กปฺปิยนฺติ สาวชฺชํปิ อนวชฺชนฺติ อนวชฺชํปิ สาวชฺชนฺติ ฯ โส เปสเลหิ ภิกฺขูหิ มา อาวุโส กปิล เอวํ อวจาติ วตฺวา ธมฺมญฺจ วินยฺญจ ทสฺเสตฺวา โอวทิยมาโนปิ ตุมฺเห กึ ชานาถ ริตฺตมุฏฺฐิสฺทิสาติอาทีนิ วตฺวา ภิกฺขู ขุํเสนฺโต วมฺเภนฺโต วิจรติ ฯ อถสฺส ภาตุ โสธนตฺเถรสฺสาปิ ภิกฺขู เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ โสปิ นํ อุปสงฺกมิตฺวา อาวุโส กปิล ตุมฺหาทิสานํ หิ สมฺมาปฏิปตฺติ สาสนสฺส อายุ นาม ตสฺมา สมฺมาปฏิปตฺตึ ปหาย กปฺปิยาทีนิ ปฏิพาหนฺโต มา เอวํ อวจาติ โอวทิ ฯ โส ตสฺสาปิ วจนํ นาทยิ ฯ ตโต ปฏฺฐาย นํ อญฺเญปิ เปสลา ภิกฺขู ฉฑฺฑยึสุ ฯ โส ทุราจาโร หุตฺวา ทุราจารปริวฺตต วิหรนฺโต เอกทิวสํ อุโปสถคฺเค ปาฏิโมกฺขํ อุทฺทิสิสฺสามีติ วีชนึ อาทาย ธมฺมาสเน นิสีทิตฺวา วตฺตตาวุโส เอตฺถ สนฺนิปติตานํ ภิกฺขูนํ ปาฏิโมกฺขนฺติ ปุจฺฉิตฺวา โก อตฺโถ อิมสฺส ปฏิ วจเนน ทินฺเนนาติ ตุณฺหีภูเต ภิกฺขู ทิสฺวา อาวุโส ธมฺโม วา วินโย วา นตฺถิ  ปาฏิโมกฺเขน สุเตน วา อสฺสุเตน วา โก อตฺโถติ วตฺวา อาสนา วุฏฺฐหิ ฯ เอวํ โส กสฺสปสฺส ภควโต ปริยตฺติสาสนํ โอสกฺกาเปสิ ฯ โสธนตฺเถโรปิ ตทเหว ปรินิพฺพายิ ฯ กปิโล อายุปริโยสาเน อวีจิมฺหิ มหานิรเย นิพฺพตฺติ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

โส วิเสสน ของ กปิโล ๆ สยกตฺตา ใน วทติ สี่บท กิริยาสี่บท อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก พาหุสจฺจม-เทน กรณ ใน มตฺโต ๆ ก็ดี อภิภูโต ก็ดี วิเสสน ของ กปิโล ลาภตณฺหาย อนภิหิตกตฺตา ใน อภิภูโต อติปณฺฑิตมานิตาย เหตุ ใน วทติ สี่บท ปเรหิ วิเสสน ของ ชเนหิ ๆ อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺตํ ๆ ก็ดี กปฺปิยํ ก็ดี วิเสสน ของ วตฺถุ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน วทติ ปิ สี่ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ กปฺปิยํ, อกปฺปิยํ, สาวชฺชํ และ อนวชฺชํ (หรือสัมพันธ์ว่า ปิ สี่ศัพท์ วากฺยสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ ปเรหิ วุตฺตํ กปฺปิยํ  อกปฺปิยนฺติ วทติ, อกปฺปิยํ กปฺปิยนฺติ วทติ, สาวชฺชํ อนวชฺชนฺติ วทติ และ อนวชฺชํ สาวชฺชนฺติ วทติ) อกปฺปิยํ สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ อาการ ใน วทติ,  (ปเรหิ วิเสสน ของ ชเนหิ ๆ อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺตํ ๆ ก็ดี) อกปฺปิยํ ก็ดี วิเสสน ของ วตฺถุ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน วทติ กปฺปิยํ สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ อาการ ใน วทติ, (ปเรหิ วิเสสน ของ ชเนหิ ๆ  อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺตํ ๆ ก็ดี) สาวชฺชํ ก็ดี วิเสสน ของ กมฺมํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน วทติ อนวชฺชํ สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ อาการ ใน วทติ, (ปเรหิ วิเสสน ของ ชเนหิ ๆ อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺตํ ๆ ก็ดี) อนวชฺชํ ก็ดี วิเสสน ของ กมฺมํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน วทติ สาวชฺชํ สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ อาการ ใน วทติ ฯ  โส วิเสสน ของ กปิโล ๆ สยกตฺตา ใน วิจรติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เปสเลหิ วิเสสน ของ  ภิกฺขูหิ ๆ อนภิหิตกตฺตา ใน โอวทิยมาโน “อาวุโส วิเสสน ของ กปิล ๆ อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน อวจ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อวจ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ กิริยาวิเสสน ใน อวจ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ทสฺเสตฺวา ธมฺมํ ก็ดี วินยํ ก็ดี อวุตฺตกมฺม ใน ทสฺเสตฺวา จ สองศัพท์  ปทสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ ธมฺมํ และ วินยํ ทสฺเสตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน โอวทิยมาโน ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ กปิโล ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ โอวทิยมาโน  “ตุมฺเห สยกตฺตา ใน ชานาถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กึ อวุตฺตกมฺม ใน ชานาถ, ตุมฺเห สยกตฺตา ใน อตฺถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ริตฺตมุฏฺฐสทิสา วิกติกตฺตา ใน อตฺถ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อาทีนิ วจนานิ อาทีนิ วิเสสน ของ วจนานิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วิจรติ ภิกฺขู อวุตฺตกมฺม ใน ขุเสนฺโต และ วมฺเภนฺโต ขุเสนฺโต ก็ดี วมฺเภนฺโต ก็ดี อพฺภนฺตรกิริยา ใน วิจรติ ฯ  อถ กาลสตฺตมี ใน อาโรเจสุ ภิกฺขู สยกตฺตา ใน อาโรเจสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อสฺส วิเสสน ของ กปิลสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน ภาตุ ๆ วิเสสน ของ โสธนตฺเถรสฺส ๆ สมฺปทาน ใน  อาโรเจสุ อปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ โสธนตฺเถรสฺส เอตํ วิเสสน ของ อตฺถํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาโรเจสุ ฯ  โส วิเสสน โสธนตฺเถโร ๆ สยกตฺตา ใน โอวทิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ  เข้ากับ โส นํ วิเสสน ของ กปิลํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อุปสงฺกมิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน โอวทิ “อาวุโส  วิเสสน ของ กปิล ๆ อาลปน หิ ศัพท์ วากฺยารมฺภ สมฺมาปฏิปตฺติ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตุมฺหาทิสานํ วิเสสน ของ ภิกฺขูนํ ๆ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน สมฺมาปฏิปตฺติ สาสนสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน อายุ ๆ วิกติกตฺตา ใน โหติ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ อายุ,  ตสฺมา เหตุ ใน อวจ ตฺวํ สยกตฺตา ใน อวจ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สมฺมาปฏิปตฺตึ   อวุตฺตกมฺม ใน ปหาย ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อวจ กปฺปิยาทีนิ วิเสสน ของ วตฺถูนิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ปฏิพาหนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ใน อวจ มา ศัพท์ ปฏิเสธนตฺถ เอวํ กิริยาวิเสสน ใน อวจ อิติ ศัพท์ อาการ ใน โอวทิ ฯ  โส วิเสสน ของ กปิโล ๆ สยกตฺตา ใน อาทยิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อาทยิ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก ตสฺส วิเสสน ของ โสธนตฺเถรสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน วจนํ อปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ ตสฺส วจนํ อวุตฺตกมฺม ใน อาทยิ ฯ  ภิกฺขู สยกตฺตา ใน ฉฑฺฑยึสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตโต วิเสสน ของ กาลโต ๆ อปาทาน ใน ปฏฺฐาย ๆ กิริยาวิเสน ใน ฉฑฺฑยึสุ นํ วิเสสน ของ กปิลํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ฉฑฺฑยึสุ อญฺเญ ก็ดี เปสลา ก็ดี วิเสสน ของ ภิกฺขู ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อญฺเญ ฯ  โส วิเสสน ของ กปิโล ๆ สยกตฺตา ใน วุฏฺฐหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ทุราจาโร  วิกติกตฺตา ใน หุตวา ๆ สมานกาลกิริยา ใน วิหรนฺโต ทุราจารปริวุโต วิเสสน ของ กปิโล วิหรนฺโต อพฺภนฺตรกิริยา ของ กปิโล เอกทิวสํ กาลสตฺตมี ใน นิสีทิตฺวา อุโปสถคฺเค อาธาร ใน นิสีทิตฺวา “อหํ สยกตฺตา ใน อุทฺทิสิสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปาฏิโมกฺขํ อวุตฺตกมฺม ใน อุทฺทิสิสฺสามิ อิติ ศัพท์ สรูป ใน จินฺตเนน ๆ กรณ ใน นิสีทิตฺวา วีชนึ อวุตฺตกมฺม ใน อาทาย ๆ สมานกาลกิริยา (หรือ ปุพฺพกาลกิริยา) ใน นิสีทิตฺวา ธมฺมาสเน อุปสิเลสิกาธาร ใน นิสีทิตฺวา ๆ ปุพพกาลกิริยา ใน   ปุจฺฉิตฺวา  “อาวุโส อาลปน ปาฏิโมกฺขํ สยกตฺตา ใน วตฺตติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอตฺถ วิเสสน ของ อุโปสถคฺเค ๆ อาธาร ใน สนฺนิปติตานํ ๆ วิเสสน ของ ภิกขูนํ ๆ สมฺปทาน ใน วตฺตติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ทิสฺวา “โก วิเสสน ของ อตฺโถ ๆ ลิงฺคตฺถ อิมสฺส วิเสสน ของ ภิกฺขุโน ๆ สมฺปทาน ใน ทินฺเนน ๆ วิเสสน ของ ปฏิวจเนน ๆ กรณ ใน อตฺโถ อิติ ศัพท์ สรูป ใน จินฺตเนน ๆ กรณ ใน ตุณฺหีภูเต ๆ วิเสสน ของ ภิกฺขู ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ทิสฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วตฺวา “อาวุโส อาลปน ธมฺโม ก็ดี วินโย ก็ดี สยกตฺตา ใน นตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก วา สองศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ ธมฺโม และ วินโย, อตฺโถ ลิงฺคตฺถ ปาฏิโมกฺเขน กรณ ใน อตฺโถ สุเตน ก็ดี อสฺสุเตน ก็ดี วิเสสน ของ ปาฏิโมกฺเขน วา สองศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ สุเตน และ  อสฺสุเตน โก วิเสสน ของ อตฺโถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพพกาลกิริยา ใน วุฏฺฐหิ อาสนา อปาทาน ใน วุฏฺฐหิ ฯ  โส วิเสสน ของ กปิโล ๆ เหตุกตฺตา ใน โอสกฺกาเปสิ ปริยตฺติสาสนํ การิตกมฺม ใน  โอสกฺกาเปสิ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก เอวํ ศัพท์ ปการตฺถ กสฺสปสฺส สญฺญาวิเสสน ของ ภควโต ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน ปริยตฺติสาสนํ ฯ โสธนตฺเถโร สยกตฺตา ใน ปรินิพฺพายิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ  โสธนตฺเถโร ตทเห กาลสตฺตมี ใน ปรินิพฺพายิ เอว ศัพท์ (หรือ ว ศัพท์) อวธารณ เข้ากับ ตทเห ฯ  กปิโล สยกตฺตา ใน นิพฺพตฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อายุปริโยสาเน กาลสตฺตมี ใน นิพฺพตฺติ อวีจิมฺหิ สฺญฺญาวิเสสน ของ มหานิรเย ๆ วิสยาธาร ใน นิพฺพตฺติ ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๖ (ครั้งที่ ๒)

(เขมา ภาค ๘ หน้า ๒๐ – ๒๑)

สา (เขมา) กิร ปทุมุตฺตรปาทมูเล ปตฺถิตปฺปตฺถนา อติวิย อภิรูปา ปาสาทิกา อโหสิ ฯ สตฺถา กิร รูปสฺส โทสํ กเถตีติ สุตฺวา ปน สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตุํ น อิจฺฉิ ฯ ราชา ตสฺสา รูปมทมตฺตภาวํ ญตฺวา เวฬุวนวณฺณปฺปฏิสํยุตฺตานิ คีตานิ กาเรตฺวา นฏาทีนํ ทาเปสิ ฯ เตสํ ตานิ คายนฺตานํ สุตฺวา ตสฺสา เวฬุวนํ อทิฏฺฐปุพฺพํ วิย อสฺสุตปุพฺพํ วิย จ อโหสิ ฯ สา กตรํ อุยฺยานํ สนฺธาย คายถาติ ปุจฺฉิตฺวา เทวิ ตุมฺหากํ เวฬุวนุยฺยานเมวาติ วุตฺเต อุยฺยานํ คนฺตุกามา อโหสิ ฯ สตฺถา ตสฺสา อาคมนํ ญตฺวา   ปริสมชฺเฌ นิสีทิตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต ว ตาลวณฺฏํ อาทาย อตฺตโน ปสฺเส ฐตฺวา วีชมานํ อภิรูปํ อิตฺถึ นิมฺมินิ ฯ ขามาปิ เทวี ปวิสมานา ว ตํ อิตฺถึ ทิสฺวา สมฺมาสมฺพุทฺโธ รูปสฺส โทสํ กเถตีติ วทนฺติ อยญฺจสฺส สนฺติเก อิตฺถี วีชมานา ฐิตา อหํ อิมิสฺสา กลภาคํปิ น อุเปมิ น มยา อีทิสํ อิตฺถีรูปํ   ทิฏฺฐปุพฺพํ สตฺถารํ อภูเตน อพฺภาจิกฺขนฺติ มญฺเญติ จินฺเตตฺวา ตถาคตสฺส กถาสทฺทํปิ อนิสาเมตฺวา ตเมว อิตฺถึ โอโลกยมานา อฏฺฐาสิ ฯ สตฺถา ตสฺสา ตสฺมึ รูเป อุปฺปนฺนพหุมานตํ ญตฺวา ตํ รูปํ ปฐมวยาทิวเสน ทสฺเสนฺโต เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว ปริโยสาเน อฏฺฐิมตฺตาวสานํ กตฺวา ทสฺเสสิ ฯ เขมา ตํ ทิสฺวา เอวรูปํปิ นาม ตํ รูปํ มุหุตฺเตเนว ขยวยํ ปตฺตํ นตฺถิ วต อิมสฺมึ รูเป สาโรติ จินฺเตสิ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

กิร ศัพท์ อนุสฺสวนตฺถ สา วิเสสน ของ เขมา ๆ สยกตฺตา ใน อโหสิ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก ปทุมุตฺตรปาทมูเล สมีปาธาร ใน ปตฺถิต- ปตฺถิตปฺปตฺถนา วิเสสน ของ เขมา (หรือสัมพันธ์ ว่า ปตฺถิตปฺปตฺถนา วิกติกตฺตา ใน หุตฺวา ๆ สมานกาลกิริยา ใน อโหสิ ) อติวิย  กิริยาวิเสสน ใน อโหสิ อภิรูปา ก็ดี ปาสาทิกา ก็ดี วิกติกตฺตา ใน อโหสิ ฯ  ปน ศัพท์ วากฺยารมฺภ สา วิเสสน ของ เขมา ๆ สยกตฺตา ใน อิจฺฉิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อิจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “กิร ศัพท์ อนุสฺสวนตฺถ สตฺถา สยกตฺตา ใน กเถติ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก รูปสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน โทสํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กเถติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน สุตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อิจฺฉิ สตฺถุ สามีสมฺพนฺธ ใน สนฺติกํ ๆ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คนฺตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน อิจฺฉิ ฯ  ราชา เหตุกตฺตา ใน ทาเปสิ ราชปุริสํ การิตกมฺม ใน ทาเปสิ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก ตสฺสา วิเสสน ของ เขมาย ๆ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน รูปมทมตฺตภาวํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ญตฺวา ๆ  ปุพฺพกาลกิริยา ใน กาเรตฺวา เวฬุวนวณฺณปฺปฏิสํยุตฺตานิ วิเสสน ของ คีตานิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน  กาเรตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ทาเปสิ นฏาทีนํ วิเสสน ของ ชนานํ ๆ สมฺปทาน ใน ทาเปสิ ฯ  เวฬุวนํ สยกตฺตา ใน อโหสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตสํ วิเสสน ของ ชนานํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน สทฺทํ ตานิ วิเสสน ของ คีตานิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน คายนฺตานํ ๆ วิเสสน ของ ชนานํ สทฺทํ อวุตฺตกมฺม ใน สุตฺวา ๆ เหตุ ใน อโหสิ (หรือสัมพันธ์ว่า เตสํ วิเสสน ของ ชนานํ ๆ อนาทร ใน คายนฺตานํ ๆ อนาทรกิริยา ตานิ วิเสสน ของ คีตานิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน คายนฺตานํ สุตฺวา เหตุ ใน อโหสิ) ตสฺสา วิเสสน ของ เขมาย ๆ ฉฏฺฐี อนภิหิตกตฺตา ใน อทิฏฺฐ – และ อสฺสุต- อทิฏฺฐปุพฺพํ ก็ดี อสฺสุตปุพฺพํ ก็ดี อุปมาวิกติกตฺตา ใน อโหสิ วิย สองศัพท์ อุปมาโชตก เข้ากับ ตสฺสา อทิฏฺฐปุพฺพํ และ อสฺสุตปุพฺพํ จ สองศัพท์ ปทสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ ตสฺสา อทิฏฺฐปุพฺพํ วิย และ อสฺสุตปุพฺพํ วิย ฯ  สา วิเสสน ของ เขมา ๆ สยกตฺตา ใน อโหสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “ตุมฺเห สยกตฺตา ใน  คายถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กตรํ วิเสสน ของ อุยฺยานํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน สนฺธาย ๆ กิริยาวิเสสน ใน คาถย อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อโหสิ วจเน ลกฺขณ ใน วุตฺเต เตหิ  วิเสสน ของ ชเนหิ ๆ อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา “เทวิ อาลปน มยํ สยกตฺตา ใน คายาม ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตุมฺหากํ สามีสมฺพนฺธ ใน เวฬุวนุยฺยานํ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ เวฬุวนุยฺยานํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน สนฺธาย ๆ กิริยาวิเสสน ใน คายาม อิติ ศัพท์ สรูป ใน วจเน อุยฺยานํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คนฺตุ- คนฺตุกามา วิกติกตฺตา ใน อโหสิ ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน นิมฺมินิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตสฺสา วิเสสน ของ เขมาย ๆ  ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน อาคมนํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ญตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิสีทิตฺวา ปริสมชฺเฌ อาธาร ใน นิสีทิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน เทเสนฺโต ธมฺมํ อวุตฺตกมฺม ใน เทเสนฺโต ว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ เทเสนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ สตฺถา ตาลวณฺฏํ อวุตฺตกมฺม ใน อาทาย ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ฐตฺวา อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน ปสฺเส ๆ อาธาร ใน วีชมานํ ฐตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา (หรือ สมานกาลกิริยา) ใน วีชมานํ ๆ ก็ดี อภิรูปํ ก็ดี วิเสสน ของ อิตฺถึ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน นิมฺมินิ ฯ  เขมา วิเสสน ของ เทวี ๆ สยกตฺตา ใน อฏฺ าสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ  เข้ากับ เขมา ปวิสมานา อพฺภนฺตรกิริยา ของ เทวี ว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ปวิสมานา ตํ วิเสสน ของ  อิตฺถึ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ทิสฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน จินฺเตตฺวา “ชนา สยกตฺตา ใน วทนฺติ ๆ  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ‘สมฺมาสมฺพุทฺโธ สยกตฺตา ใน กเถติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก รูปสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน โทสํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กเถติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วทนฺติ , จ ศัพท์ วากฺยารมฺภ อยํ วิเสสน ของ อิตฺถี ๆ สยกตฺตา ใน ฐิตา ๆ กิตบท กตฺตุวาจก อสฺส วิเสสน ของ สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน สนฺติเก ๆ วิสยาธาร ใน ฐิตา วีชมานา อพฺภนฺตรกิริยา ใน ฐิตา, อหํ สยกตฺตา ใน อุเปมิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อุเปมิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิมิสฺสา วิเสสน ของ อิตฺถิยา ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน กลภาคํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อุเปมิ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ กลภาคํ, อตฺถีรูปํ  สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก น ศัพท์ ปฏิเสธนตฺถ มยา อนภิหิตกตฺตา ใน ทิฏฺฐ – อีทิสํ วิเสสน ของ อตฺถีรูปํ ทิฏฺฐปุพฺพํ วิกติกตฺตา ใน โหติ ชนา สยกตฺตา ใน อพฺภาจิกฺขนฺติ ๆ  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สตฺถารํ อวุตฺตกมฺม ใน อพฺภาจิกฺขนฺติ อภูเตน วิเสสน ของ วจเนน ๆ กรณ ใน อพฺภาจิกฺขนฺติ มญฺเ ศัพท์ สํสยตฺถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อนิสาเมตฺวา ตถาคตสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน กถาสทฺทํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อนิสาเมตฺวา ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ กถาสทฺทํ อนิสาเมตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน อฏฺฐาสิ ตํ วิเสนน ของ อิตฺถึ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ตํ อิตฺถึ อวุตฺตกมฺม ใน โอโลกยมานา ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ใน อฏฺฐาสิ ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน ทสฺเสสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตสฺสา วิเสสน ของ เขมาย ๆ  ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน อุปฺปนฺนพหุมานตํ ตสฺมึ วิเสสน ของ รูเป ๆ อาธาร ใน อุปฺปนฺน- อุปฺปนฺนพหุ-มานตํ อวุตฺตกมฺม ใน ญตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ทสฺเสนฺโต ตํ วิเสสน ของ รูปํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ทสฺเสนฺโต ปฐมวยาทิวเสน กรณ ใน ทสฺเสนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ สตฺถา เหฏฺฐา อาธาร ใน วุตฺต- วุตฺตนเยน ตติยาวิเสสน ใน ทสฺเสสิ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ วุตฺตนเยน ปริโยสาเน  กาลสตฺตมี ใน สทฺเสสิ อฏฺฐิมตฺตาวสานํ วิกติกมฺม ใน กตฺวา ๆ กิริยาวิเสสน ใน ทสฺเสสิ ฯ  เขมา สยกตฺตา ใน จินฺเตสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ วิเสสน ของ รูปํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน  ทิสฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน จินฺเตสิ “เอวรูปํ ก็ดี ตํ ก็ดี วิเสสน ของ รูปํ ๆ สยกตฺตา ใน ปตฺตํ ๆ   กิตบท กตฺตุวาจก ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ เอวรูปํ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ เอวรูปํ  มุหุตฺเตน ตติยาวิเสสน ใน ปตฺตํ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ มุหุตฺเตน ขยวยํ อวุตฺตกมฺม ใน ปตฺตํ, สาโร สยกตฺตา ใน นตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก วต ศัพท์ สํเวคตฺถ อิมสฺมึ วิเสสน ของ รูเป ๆ ภินฺนาธาร ใน สาโร อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตสิ ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๕

(วิสาขาย สหายิกา ภาค ๕ หน้า ๙๓)

สตฺถา กิมิทนฺติ อาวชฺเชนฺโต ตํ การณํ ญตฺวา น อิทานิ มารกายิกานํ โอตารํ ลภิตุํ ทสฺสามิ น  หิ มยา เอตฺตกํ กาลํ ปารมิโย ปูเรนฺเตน มารกายิกานํ โอตารํ ลาภตฺถาย ปูริตาติ ตา สํเวเชตุํ  ภมุกโลมโต รํสึ วิสฺสชฺเชสิ ฯ ตาวเทว อนฺธการติมิสา อโหสิ ฯ ตา ภีตา อเหสุํ มรณภยตชฺชิตา ฯ เตน ตาสํ กุจฺฉิยํ สุรา ชีริ ฯ สตฺถา นิสินฺนปลฺลงฺเก อนฺตรหิโต สิเนรุมุทฺธนิ ฐตฺวา อุณฺณาโลมโต รํสึ วิสฺสชฺเชสิ ฯ ตํขณญฺเ ว จนฺทสหสฺสุคฺคมนํ วิย อโหสิ ฯ อถ สตฺถา ตา อิตฺถิโย อามนฺเตตฺวา ตุมฺเหหิ มม สนฺติกํ อาคจฺฉมานาหิ ปมตฺตาหิ อาคนฺตุํ น วฏฺฏติ ตุมฺหากํ หิ ปมาเทเนว มารกายิกา เทวตา  โอตารํ ลภิตฺวา ตุมฺเห หสาทีนํ อกรณฏฺฐาเน หสาทีนิ การาเปสิ อิทานิ ตุมฺเหหิ ราคาทีนํ อคฺคีนํ นิพฺพาปนตฺถาย อุสฺสาหํ กาตุํ วฏฺฏตีติ วตฺวา อิมํ คาถมาห  โก นุ หาโส กิมานนฺโทนิจฺจํ ปชฺชลิเต สติ  อนฺธกาเรน โอนทฺธา ปทีปํ น คเวสถาติ ฯ  ตตฺถ อานนฺโทติ ตุฏฺฐิ ฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ อิมสฺมึ โลกสนฺนิวาเส ราคาทีหิ เอกาทสหิ อคฺคีหิ นิจฺจํ  ปชฺชลิเต สติ โก นุ ตุมฺหากํ หาโส วา ตุฏฺฐิ วา ? นนุ เอส อกตฺตพฺพรูโปเยว ฯ อฏฺฐวตฺถุเกน หิ อวิชฺชนฺธกาเรน โอนทฺธา ตุมฺเห ตสฺส อนฺธการสฺส วิธมนตฺถาย กึการณา ญาณปทีปํ น คเวสถ น กโรถาติ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

สตฺถา สยกตฺตา ใน วิสฺสชฺเชสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “กึ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ อิทํ วิเสสน ของ การณํ ๆ ลิงฺคตฺถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาวชฺเชนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ สตฺถา ตํ วิเสสน ของ การณํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ญตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน จินฺเตตฺวา  “อหํ สยกตฺตา ใน ทสฺสามิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ทสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิทานิ  กาลสตฺตมี ใน ทสฺสามิ มารกายิกานํ วิเสสน ของ เทวตานํ ๆ สมฺปทาน ใน ทสฺสามิ โอตารํ  อวุตฺตกมฺม ใน ลภิตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน ทสฺสามิ,  หิ ศั พท์ เหตุโชตก ปารมิโย วุตฺตกมฺม ใน ปูริตา มยา อนภิหิตกตฺตา ใน ปูริตา ๆ กิตบท เหตุกมฺมวาจก น ศัพท์ ปฏิเสธนตฺถ เอตฺตกํ วิเสสน ของ กาลํ ๆ อจฺจนฺตสํโยค ใน ปูเรนฺเตน  ปารมิโย การิตกมฺม ใน ปูเรนฺเตน ๆ วิเสสน ของ มยา มารกายิกานํ วิเสสน ของ เทวตานํ ๆ  ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน ลาภ- โอตารํ อวุตฺตกมฺม ใน ลาภ- ลาภตฺถาย สมฺปทาน ใน ปูริตา อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วิสฺสชฺเชสิ ตา วิเสสน ของ อิตฺถิโย ๆ การิตกมฺม ใน สํเวเชตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน วิสฺสชฺเชสิ ภมุกโลมโต อปาทาน ใน วิสฺสชฺเชสิ รํสึ อวุตฺตกมฺม ใน วิสฺสชฺเชสิ ฯ  อนฺธการติมิสา สยกตฺตา ใน อโหสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตาว กาลสตฺตมี ใน อโหสิ เอว  ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ตาว ฯ  ตา วิเสสน ของ อิตฺถิโย ๆ สยกตฺตา ใน อเหสุํ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ภีตา ก็ดี มรณ-  ภยตชฺชิตา ก็ดี วิกติกตฺตา ใน อเหสุํ ฯ  สุรา สยกตฺตา ใน ชีริ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตน วิเสสน ของ การเณน ๆ เหตุ ใน ชีริ  ตาสํ วิเสสน ของ อิตฺถีนํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน กุจฺฉิยํ ๆ ภินฺนาธาร ใน สุรา ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน วิสฺสชฺเชสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นิสินฺนปลฺลงฺเก อาธาร ใน อนฺตรหิโต ๆ วิเสสน ของ สตฺถา สิเนรุมุทฺธนิ อุปสิเลสิกาธาร ใน ฐตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วิชฺสชฺเชสิ อุณฺณาโลมโต อปาทาน ใน วิสฺสชฺเชสิ รํสึ อวุตฺตกมฺม ใน วิ สฺสชฺเชสิ ฯ  ตํขณํ สตฺตมีปจฺจตฺตสยกตฺตา ใน อโหสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ตํขณํ จนฺทสหสฺสุคฺคมนํ อุปมาวิกติกตฺตา ใน อโหสิ วิย ศัพท์ อุปมาโชตก เข้ากับ จนฺทสหสฺ-สุคฺคมนํ ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อถ กาลสตฺตมี ใน อาห ตา วิเสสน ของ อิตฺถิโย ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อามนฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วตฺวา  “อาคนฺตุํ ตุมตฺถกตฺตา ใน น  วฏฺฏติ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน วฏฺฏติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก  ตุมฺ เหหิ อนภิหิตกตฺตา ใน อาคนฺตุํ มม สามีสมฺพนฺธ ใน สนฺติกํ ๆ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน   อาคจฺฉมานาหิ อาคจฺฉมานาหิ ก็ดี ปมตฺตาหิ ก็ดี วิเสสน ของ ตุมฺเหหิ,  หิ ศัพท์ เหตุโชตก เทวตา เหตุกตฺตา ใน การาเปสิ ตุมฺเห การิตกมฺม ใน การาเปสิ ๆ   อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก ตุมฺหากํ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน ปมาเทน ๆ เหตุ ใน การาเปสิ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ปมาเทน มารกายิกา วิเสสน ของ เทวตา โอตารํ อวุตฺตกมฺม ใน ลภิตฺวา ๆ  ปุพฺพกาลกิริยา ใน การาเปสิ หสาทีนํ วิเสสน ของ กายวจีกมฺมานํ ๆ ฉฏฺฐีกมฺม ใน อกรณ-   อกรณฏฺฐาเน อาธาร ใน การาเปสิ หสาทีนิ วิเสสน ของ กายวจีกมฺมานิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน  กาเราเปสิ ,  กาตุํ ตุมตฺถกตฺตา ใน วฏฺฏติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิทานิ กาลสตฺตมี ใน วฏฺฏติ ตุมฺเหหิ อนภิหิตกตฺตา ใน กาตุํ ราคาทีนํ วิเสสน ของ อคฺคีนํ ๆ ฉฏฺฐีการิตกมฺม ใน นิพฺพาปน-    นิพฺพาปนตฺถาย สมฺปทาน ใน กาตุํ อุสฺสาหํ อวุตฺตกมฺม ใน กาตุํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ  ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาห อิมํ วิเสสน ของ คาถํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาห  โก วิเสสน ของ หาโส และ อานนฺโท หาโส และ อานนฺโท ลิงฺคตฺถ  นุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ ตุมฺเห สยกตฺตา ใน คเวสถ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน  คเวสถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กึ เหตุ ใน คเวสถ โลกสนฺนิวาโส  ลกฺขณวนฺต ใน สติ ๆ ลกฺขณวนฺตกิริยา นิจฺจํ กิริยาวิเสสน ใน  ปชฺชลิเต ๆ วิกติกตฺตา ใน สติ อนฺธกาเรน อนภิหิตกตฺตา ใน  โอนทฺธา ๆ วิเสสน ของ ตุมฺเห ปทีปํ อวุตฺตกมฺม ใน คเวสถ อิติ  ศัพท์ สรูป ใน อิมํ คาถํ ฯ  ตตฺถ วิเสสน ของ คาถายํ ๆ ภินฺนาธาร ใน อานนฺโท ๆ สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ อานนฺโท ตุฏฺฐิ ลิงฺคตฺถ ฯ  อิทํ วิเสสน ของ อตฺถรูปํ ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก วุตฺตํ วิกติกตฺตา ใน  โหติ อิมสฺมึ วิเสสน ของ โลกสนฺนิวาเส ๆ ลกฺขณวนฺต ใน สติ ๆ ลกฺขณวนฺตกิริยา ราคาทีหิ ก็ดี เอกาทสหิ ก็ดี วิเสสน ของ อคฺคีหิ ๆ อนภิหิตกตฺตา ใน ปชฺชลิเต นิจฺจํ กิริยาวิเสสน ใน ปชฺชลิเต ๆ วิกติกตฺตา ใน สติ โก วิเสสน ของ หาโส และ ตุฏฺฐิ หาโส และ ตุฏฺฐิ ลิงฺคตฺถ นุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ ตุมฺหากํ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน หาโส และ ตุฏฺฐิ วา สองศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ หาโส และ ตุฏฺฐิ ฯ  นนุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ เอโส วิเสสน ของ อากาโร ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก อกตฺตพฺพรูโป วิกติกตฺตา ใน โหติ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ อกตฺตพฺพรูโป ฯ  หิ ศัพท์ วากฺยารมฺภ ตุมฺเห สยกตฺตา ใน คเวสถ และ กโรถ น สองศัพท์ ปฏิเสธ ใน คเวสถ และ กโรถ คเวสถ และ กโรถ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อฏฺฐวตฺถุเกน วิเสสน ของ อวิชฺชนฺธกาเรน ๆ อนภิหิตกตฺตา ใน โอนทฺธา ๆ วิเสสน ของ ตุมฺเห ตสฺส วิเสสน ของ อนฺธการสฺส ๆ ฉฏฺฐีกมฺม ใน ธมน- วิธมนตฺถาย สมฺปทาน ใน คเวสถ และ กโรถ กึการณา เหตุ ใน คเวสถ และ กโรถ   ญาณปทีปํ อวุตฺตกมฺม ใน คเวสถ และ กโรถ น คเวสถ วิวริย ใน น กโรถ ๆ วิวรณ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อิทํ อตฺถรูปํ ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๕ (ครั้งที่ ๒)

(รูปนนฺทตฺเถรี ภาค ๕ หน้า ๑๐๕ – ๑๐๖)

สตฺถา ตสฺสา อิตฺถิยา มรณํ ทสฺเสสิ ฯ สา ตํขณญฺเญว อุทฺธุมาตกภาวํ อาปชฺชิ ฯ นวหิ   วณมุเขหิ ปุพฺพวฏฺฏิโย เจว ปุฬวา จ ปคฺฆรึสุ ฯ กากาทโย สนฺนิปติตฺวา วิลุมฺปึสุ ฯ รูปนนฺทา ตํ  โอโลเกตฺวา อยํ อิตฺถี อิมสฺมึเยว ฐาเน ชรํ ปตฺตา พฺยาธิ ปตฺตา มรณํ ปตฺตา อิมสฺสาปิ อตฺตภาวสฺส เอวเมว ชราพฺยาธิมรณานิ อาคมิสฺสนฺตีติ อตฺตภาวํ อนิจฺจโต ปสฺสิ ฯ อนิจฺจโต ทิฏฺฐตฺตาเอว ปน ทุกฺขโต อนตฺตโต ทิฏฺโฐเยว โหติ ฯ อถสฺสา ตโย ภวา อาทิตฺตา วิย คีวาย พทฺธกุณปํ วิย จ   อุปฏฺฐหึสุ ฯ กมฺมฏฺฐานาภิมุขํ จิตฺตํ ปกฺขนฺทิ ฯ สตฺถา ตาย อนิจฺจโต ทิฏฺฐภาวํ ตฺวา สกฺขิสฺสติ นุ โข สยเมว อตฺตโน ปติฏฺฐํ กาตุนฺติ โอโลเกนฺโต น สกฺขิสฺสติ พหิทฺธา ปจฺจยํ ลทฺธุํ วฏฺฏตีติ จินฺเตตฺวา ตสฺสา สปฺปายวเสน ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมา คาถา อภาสิ

อาตุรํ อสุจึ ปูตึ ปสฺส นนฺเท สมุสฺสยํ
อุคฺฆรนฺตํ ปคฺฆรนฺตํ พาลานํ อภิปตฺถิตํ
ยถา อิทํ ตถา เอตํ ยถา เอตํ ตถา อิทํ
ธาตุโย สุญฺญโต ปสฺส มา โลกํ ปุนราคมิ
ภเว ฉนฺทํ วิราเชตฺวา อุปสนฺตา จริสฺสสีติ ฯ

อิตฺถํ สุทํ ภควา นนฺทํ ภิกฺขุนึ อารพฺภ อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

สตฺถา สยกตฺตา ใน ทิสฺเสสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตสฺสา วิเสสน ของ อิตฺถิยา ๆ ภาวาทิ-  สมฺพนฺธ ใน มรณํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ทสฺเสสิ ฯ  สา วิ เสสน ของ อิตฺถี ๆ สยกตฺตา ใน อาปชฺชิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํขณํ กาลสตฺตมี ใน อาปชฺชิ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ตํขณํ อุทฺธุมาตกภาวํ อวุตฺตกมฺม ใน อาปชฺชิ ฯ  ปุพฺพวฏฺฏิโย ก็ดี ปุฬวา ก็ดี สยกตฺตา ใน ปคฺฆรึสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นวหิ วิเสสน ของ วณมุเขหิ ๆ อปาทาน ใน ปคฺฆรึสุ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ จ ศัพท์หน้า จ สองศัพท์  ปทสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ ปุพฺพวฏฺฏิโย และ ปุฬวา ฯ  กากาทโย วิเสสน ของ สตฺตา ๆ สยกตฺตา ใน วิลุมฺปึสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก    สนฺนิปติตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน วิลุมฺปึสุ ฯ  รูปนนฺทา สยกตฺตา ใน ปสฺสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ วิเสสน ของ สรีรํ (หรือ กุณปํ) ๆ  อวุตฺตกมฺม ใน โอโลเกตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปสฺสิ “อยํ วิเสสน ของ อิตฺถี ๆ สยกตฺตา ใน ปตฺตา สามบท กิริยาสามบท กิตบท กตฺตุวาจก อิมสฺมึ วิเสสน ของ ฐาเน เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ อิมสฺมึ ฐาเน อาธาร ใน ปตฺตา สามบท ชรํ อวุตฺตกมฺม ใน ปตฺตา พฺยาธึ อวุตฺตกมฺม ใน ปตฺตา มรณํ อวุตฺตกมฺม ใน ปตฺตา ชราพฺยาธิมรณานิ สยกตฺตา ใน อาคมิสฺสนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิมสฺส วิเสสน ของ อตฺตภาวสฺส อปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อิมสฺส อตฺตภาวสฺส สมฺปทาน ใน อาคมิสฺสนฺติ เอวํ ศัพท์ กิริยาวิเสสน ใน อาคมิสฺสนฺติ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ เอวํ อิติ ศัพท์ สรูป ใน มนสิกาเรน ๆ กรณ ใน ปสฺสิ อตฺตภาวํ อวุตฺตกมฺม ใน ปสฺสิ อนิจฺจโต ตติยาวิเสสน ใน ปสฺสิ ฯ  ปน ศัพท์ วากฺยารมฺภ อตฺตภาโว สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อนิจฺจโต ตติยาวิเสสน ใน ทิฏฺฐ – ทิฏฺฐตฺตา เหตุ ใน โหติ (หรือ เหตุ ใน ทิฏฺโฐ) เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ทิฏฺฐตฺตา ทุกฺขโต ก็ดี อนตฺตโต ก็ดี ตติยาวิเสสน ใน ทิฏฺโฐ ๆ วิกติกตฺตา ใน โหติ เอว ศัพท์   อวธารณ เข้ากับ ทิฏฺโฐ ฯ  อถ กาลสตฺตมี ใน อุปฏฺฐหึสุ ภวา สยกตฺตา ใน อุปฏฺฐหึสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อสฺสา  วิเสสน ของ รูปนนฺทาย ๆ สมฺปทาน ใน อุปฏฺฐหึสุ ตโย วิเสสน ของ ภวา อาทิตฺตา ก็ดี พทฺธกุณปํ ก็ดี อุปมาวิกติกตฺตา ใน หุตฺวา วิย สองศัพท์ อุปมาโชตก เข้ากับ อาทิตฺตา และ คีวาย พทฺธกุณปํ คีวาย อาธาร ใน พทฺธ- จ สองศัพท์ ปทสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ อาทิตฺตา วิย และ คีวาย พทฺธกุณปํ วิย  หุตฺวา สมานกาลกิริยา ใน อุปฏฺฐหึสุ ฯ กมฺมฏฺฐานาภิมุขํ วิเสสน ของ จิตฺตํ ๆ สยกตฺตา ใน ปกฺขนฺทิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน อภาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตาย วิเสสน ของ รูปนนฺทาย ๆ  อนภิหิตกตฺตา ใน ทิฏฺฐ – อนิจฺจโต ตติยาวิเสสน ใน ทิฏฺฐ – ทิฏฺฐภาวํ อวุตฺตกมฺม ใน ญตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน โอโลเกนฺโต  “รูปนนฺทา สยกตฺตา ใน สกฺขิสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ โข ศัพท์ วจนาลงฺการ สยํ กิริยาวิเสสน ใน กาตุํ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ สยํ อตฺตโน สมฺปทาน ใน กาตุํ ปติฏฺฐํ อวุตฺตกมฺม ใน กาตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน สกฺขิสฺสติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน โอโลเกนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ สตฺถา “รูปนนฺทา สยกตฺตา ใน สกฺขิสฺสติ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน สกฺขิสฺสติ ๆ  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก, ลทฺธุํ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน วฏฺฏติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก (รูปนนฺทาย  อนภิหิตกตฺตา ใน ลทฺธุํ) พหิทฺธา ภินฺนาธาร ใน ปจฺจยํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ลทฺธุํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน เทเสนฺโต ตสฺสา วิเสสน ของ รูปนนฺทาย ๆ สมฺปทาน ใน สปฺปาย- สปฺปายวเสน กรณ ใน เทเสนฺโต ธมฺมํ อวุตฺตกมฺม ใน เทเสนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ สตฺถา อิมา วิเสสน ของ คาถา ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อภาสิ  “นนฺเท อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน ปสฺส ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก  อาตุรํ ก็ดี อสุจึ ก็ดี ปูตึ ก็ดี อุคฺฆรนฺตํ ก็ดี ปคฺฆรนฺตํ ก็ดี อภิปตฺถิตํ  ก็ดี วิเสสน ของ สมุสฺสยํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ปสฺส พาลานํ ฉฏฺี –  อนภิหิตกตฺตา ใน อภิปตฺถิตํ,  อิทํ วิเสสน ของ สรีรํ ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก ยถา ศัพท์ อุปมาโชตก อิตฺถิยา สามีสมฺพนฺธ ใน สรีรํ,  เอตํ วิเสสน ของ สรีรํ ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก  ตถา ศัพท์ อุปเมยฺยโชตก ตว สามีสมฺพนฺธ ใน สรีรํ,  เอตํ วิเสสน ของ สรีรํ ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก ยถา ศัพท์ อุปมาโชตก ตว สามีสมฺพนฺธ ใน สรีรํ, อิทํ  วิเสสน ของ สรีรํ ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก  ตถา ศัพท์ อุปเมยฺยโชตก อิตฺถิยา สามีสมฺพนฺธ ใน สรีรํ,  ตฺวํ สยกตฺตา ใน ปสฺส ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ธาตุโย อวุตฺต-  กมฺม ใน ปสฺส สุญฺญโต ตติยาวิเสสน ใน ปสฺส, ตฺวํ สยกตฺตา ใน  อาคมิ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อาคมิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก โลกํ  สมฺปาปุณิยกมฺม ใน อาคมิ ปุน กิริยาวิเสสน ใน อาคมิ,  ตฺวํ สยกตฺตา ใน จริสฺสสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ภเว  ภินฺนาธาร ใน ฉนฺทํ ๆ อวุตฺตกมฺม (หรือ การิตกมฺม) ใน วิราเชตฺวา ๆ  ปุพฺพกาลกิริยา ใน จริสฺสสิ อุปสนฺตา วิกติกตฺตา ใน หุตฺวา ๆ  สมานกาลกิริยา ใน จริสฺสสิ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อิมา คาถา ฯ  สุทํ ศัพท์ อนุสฺสวนตฺถ ภควา สยกตฺตา ใน อภาสิตฺถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิตฺถํ ศัพท์ ปการตฺถ นนฺทํ สญฺญาวิเสสน ของ ภิกฺขุนึ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อารพฺภ ๆ สมานกาลกิริยา ใน อภาสิตฺถ อิมา วิเสสน ของ คาถาโย ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อภาสิตฺถ อิติ ศัพท์ สมาปนฺน ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๔

(สุมนสามเณร ภาค ๘ หน้า ๘๖)

อนฺนภาโร ตํ (ปจฺเจกพุทฺธํ) ตุจฺฉปตฺตหตฺถํ ทิสฺวา อปิ ภนฺเต ภิกฺขํ ลภิตฺถาติ ปุจฺฉิตฺวา  ลภิสฺสามิ มหาปุญฺญาติ วุตฺเต เตนหิ ภนฺเต โถกํ อาคเมถาติ ติณกาชํ ฉฑฺเฑตฺวา เวเคน เคหํ คนฺตฺวา ภทฺเท มยฺหํ ปิตภาคภตฺตํ อตฺถิ นตฺถีติ ภริยํ ปุจฺฉิตฺวา อตฺถิ สามีติ วุตฺเต เวเคน ปจฺจาคนฺตฺวา  ปจฺเจกพุทฺธสฺส ปตฺตํ อาทาย มยฺหํ ทาตุกามตาย สติ เทยฺยธมฺโม น โหติ เทยฺยธมฺเม สติ ปฏิคฺคาหกํ น ลภามิ อชฺช ปน เม ปฏิคฺคาหโก จ ทิฏฺโฐ เทยฺยธมฺโม จ อตฺถิ ลาภา วต เมติ เคหํ คนฺตฺวา ปตฺเต ภตฺตํ อากิราเปตฺวา ปจฺจาหริตฺวา ปจฺเจกพุทฺธสฺส หตฺเถ ปติฏฺฐาเปตฺวา

อิมินา ปน ทาเนน มา เม ทาลิทฺทิยํ อหุ
นตฺถีติ วจนํ นาม มา อโหสิ ภวาภเว ฯ

ภนฺเต เอวรูปา ทุชฺชีวิตา มุจฺเจยฺยํ นตฺถีติ ปทเมว น สุเณยฺยนฺติ ปตฺถนํ เปสิ ฯ ปจฺเจกพุทฺโธ เอวํ โหตุ มหาปุญฺญาติ อนุโมทนํ กตฺวา ปกฺกามิ ฯ สุมนเสฏฺฐิโนปิ ฉตฺเต อธิวตฺถา เทวตา อโห ทานํ ปรมทานํ อุปริฏฺเฐ สุปฺปติฏฺฐิตนฺติ วตฺวา ติกฺขตฺตุํ สาธุการํ อทาสิ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

อนฺนภาโร สยกตฺตา ใน เปสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ ก็ดี ตุจฺฉปตฺตหตฺถํ ก็ดี วิเสสน ของ ปจฺเจกพุทฺธํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ทิสฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปุจฺฉิตฺวา  “ภนฺเต อาลปน ตุมฺเห สยกตฺตา ใน ลภิตฺถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อปิ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ ภิกฺขํ อวุตฺตกมฺม ใน ลภิตฺถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วตฺวา  “มหาปุญฺ อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน ลภิสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ สรูป ใน วจเน ๆ ลกฺขณ ใน วุตฺเต ปจฺเจกพุทฺเธน อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา  “ภนฺเต อาลปน เตนหิ ศัพท์ วิภตฺติปฏิรูปก ตุมฺเห เหตุกตฺตา ใน อาคเมถ กาลํ การิตกมฺม ใน อาคเมถ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก (หรือสัมพันธ์ว่า ตุมฺเห สยกตฺตา ใน อาคเมถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก) โถกํ กิริยาวิเสสน ใน อาคเมถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน  ฉฑฺเฑตฺวา ติณกาชํ อวุตฺตกมฺม ใน ฉฑฺเฑตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน คนฺตฺวา เวเคน ตติยาวิเสสน ใน คนฺตฺวา เคหํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปุจฺฉิตฺวา  “ภทฺเท อาลปน ปิตภาคภตฺตํ สยกตฺตา ใน อตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มยฺหํ สมฺปทาน ใน ปิต- (กึ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ), ปิตภาคภตฺตํ สยกตฺตา ใน นตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก (มยฺหํ สมฺปทาน ใน ปิต-) อุทาหุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิตฺวา ภริยํ อวุตฺตกมฺม ใน  ปุจฺฉิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปจฺจาคนฺตฺวา  “สามิ อาลปน ปิตภาคภตฺตํ (หรือ ภตฺตํ) สยกตฺตา ใน อตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก (ตุมฺหากํ สมฺปทาน ใน ปิต-) อิติ ศัพท์ สรูป ใน วจเน ๆ ลกฺขณ ใน วุตฺเต ภริยาย อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา เวเคน ตติยาวิเสสน ใน ปจฺจาคนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาทาย   ปจฺเจกพุทฺธสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน ปตฺตํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาทาย ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน คนฺตฺวา  “เทยฺยธมฺโม สยกตฺตา ใน โหติ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มยฺหํ ภาวาทิสมพนฺธ ใน ทาตุกามตาย ๆ ลกฺขณ ใน สติ ๆ ลกฺขณกิริยา, อหํ สยกตฺตา ใน ลภามิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ลภามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เทยฺยธมฺเม ลกฺขณ ใน สติ ๆ ลกฺขณกิริยา ปฏิคาหกํ อวุตฺตกมฺม ใน ลภามิ,  ปน ศัพท์ วิเสสโชตก ปฏิคาหโก วุตฺตกมฺม ใน ทิฏฺโฐ เม อนภิหิตกตฺตา ใน ทิฏฺโฐ ๆ  กิตบท กมฺมวาจก อชฺช กาลสตฺตมี ใน ทิฏฺโฐ และ อตฺถิ จ สองศัพท์ วากฺยสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ เม ปฏิคาหโก ทิฏฺโฐ และ เทยฺยธมฺโม อตฺถิ เทยฺยธมฺโม สยกตฺตา ใน อตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก, ลาภา สยกตฺตา ใน อตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก วต ศัพท์ อจฺฉริยตฺถ (หรือ วจนาลงฺการ) เม สมฺปทาน ใน อตฺถิ (หรือสัมพันธ์ว่า ลาภา ลิงฺคตฺถ วต ศัพท์ อจฺฉริยตฺถ (หรือ วจนาลงฺการ) เม สามีสมฺพนฺธ ใน ลาภา) อิติ ศัพท์ สรูป ใน จินฺตเนน ๆ กรณ ใน คนฺตฺวา เคหํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อากิราเปตฺวา ปตฺเต อาธาร ใน อากิราเปตฺวา ภตฺตํ อวุตฺตกมฺม ใน  อากิราเปตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปจฺจาหริตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปติฏฺฐาเปตฺวา   ปจฺเจกพุทฺธสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน หตฺเถ ๆ อาธาร ใน ปติฏฺฐาเปตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ฐเปสิ  ปน ศัพท์ วากฺยารมฺภ ทาลิทฺทิยํ สยกตฺตา ใน อหุ มา ศัพท์  ปฏิเสธ ใน อหุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิมินา วิเสสน ของ  ทาเนน ๆ กรณ (หรือ เหตุ) ใน อหุ เม สมฺปทาน ใน อหุ,  วจนํ สยกตฺตา ใน อโหสิ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อโหสิ ๆ อาขฺยาต-  บท กตฺตุวาจก นตฺถิ สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ สรูป ใน วจนํ  นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ วจนํ ภวาภเว วิสยาธาร ใน อโหสิ,  ภนฺเต อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน มุจฺเจยฺยํ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวรูปา วิเสสน ของ ทุชฺชีวิตา ๆ อปาทาน ใน มุจฺเจยฺยํ, อหํ สยกตฺตา ใน สุเณยฺยํ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน สุเณยฺยํ ๆ  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นตฺถิ สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ สรูป ใน ปทํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน สุเณยฺยํ เอว ศัพท์ วธารณ เข้ากับ ปทํ อิติ ศัพท์ สรูป ใน ปตฺถนํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ฐเปสิ ฯ  ปจฺเจกพุทฺโธ สยกตฺตา ใน ปกฺกามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “มหาปุญฺญ อาลปน เอวํ  วิเสสน ของ ปตฺถิตผลํ (หรือ ปตฺถิตปฺปตฺถนา) ๆ สยกตฺตา ใน โหตุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ สรูป ใน อนุโมทนํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปกฺกามิ ฯ  เทวตา สยกตฺตา ใน อทาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สุมนเสฏฺฐิโน สามีสมฺพนฺธ ใน ฉตฺเต ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ สุมนเสฏฺฐิโน ฉตฺเต อาธาร ใน อธิวตฺถา ๆ วิเสสน ของ เทวตา  อโห ศัพท์ อจฺฉริยตฺถ ทานํ วุตฺตกมฺม ใน สุปฺปติฏฺฐิตํ อนฺนภาเรน  อนภิหิตกตฺตา ใน สุปฺปติฏฺฐิตํ ๆ กิตบท กมฺมวาจก ปรมทานํ วิเสสน  ของ ทานํ อุปริฏฺเฐ อาธาร ใน สุปฺปติฏฺฐิตํ  อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อทาสิ ติกฺขตฺตุํ กิริยาวิเสสน ใน อทาสิ สาธุการํ อวุตฺตกมฺม ใน อทาสิ ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๔ (ครั้งที่ ๒)

(สุมนสามเณร ภาค ๘ หน้า ๙๒)

อถสฺส เอตทโหสิ โย โส ตทา มยา อุปริฏฺฐสฺส ทินฺนปิณฺฑปาตโต กหาปเณ ทตฺวา ปตฺตึ อคฺคเหสิ มม สหายโก สุมนเสฏฺฐี กหํ นุ โข โส เอตรหิ นิพฺพตฺโตติ ฯ อถ นํ วิชฺฌาฏวิยํ  ปพฺพตปาเท มุณฺฑนิคโม นาม อตฺถิ ตตฺถ มหามุณฺฑสฺส นาม อุปาสกสฺส มหาสุมโน จูฬสุมโนติ เทฺว ปุตฺตา เตสุ โส จูฬสุมโน หุตฺวา นิพฺพตฺโตติ อทฺทส ทิสฺวา จ ปน จินฺเตสิ อตฺถิ นุ โข ตตฺถ มยิ คเต อุปกาโร นตฺถีติ ฯ โส อุปธาเรนฺโต อิทํ อทฺทส โส ตตฺถ มยิ คเต สตฺตวสฺสิโก ว นิกฺขมิตฺวา ปพฺพชิสฺสติ ขุรคฺเคเยว จ อรหตฺตํ ปาปุณิสฺสตีติ ทิสฺวา จ ปน อุปกฏฺเฐ อนฺโตวสฺเส อากาเสน คนฺตฺวา คามทฺวาเร โอตริ ฯ มหามุณฺโฑ ปน อุปาสโก เถรสฺส ปุพฺเพปิ วิสฺสาสิโกเอว ฯ โส เถรํ ปิณฺฑปาตกาเล จีวรํ ปารุปนฺตํ ทิสฺวา ปุตฺตํ มหาสุมนํ อาห ตาต อยฺโย เม อนุรุทฺธตฺเถโร อาคโต ยาวสฺส อญฺโญ โกจิ ปตฺตํ น คณฺหาติ ตาวสฺส คนฺตฺวา ปตฺตํ คณฺหํ อหํ อาสนํ ปญฺญาเปสฺสามีติ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

อถ กาลสตฺตมี ใน อโหสิ จินฺตนํ สยกตฺตา ใน อโหสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อสฺส   วิเสสน ของ อนุรุทฺธสฺส (หรือ เถรสฺส) ๆ สมฺปทาน ใน อโหสิ เอตํ วิเสสน ของ จินฺตนํ  “โย ก็ดี โส ก็ดี สหายโก ก็ดี วิเสสน ของ สุมนเสฏฺฐี ๆ สยกตฺตา ใน อคฺคเหสิ ๆ  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตทา กาลสตฺตมี ใน อคฺคเหสิ มยา อนภิหิตกตฺตา ใน ทินฺน- อุปริฏฺฐสฺส สมฺปทาน ใน ทินฺน- ทินฺนปิณฺฑปาตโต อปาทาน ใน อคฺคเหสิ กหาปเณ อวุตฺตกมฺม ใน ทตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อคฺคเหสิ ปตฺตึ อวุตฺตกมฺม ใน อคฺคเหสิ มม สามีสมฺพนฺธ ใน สหายโก,   สุมนเสฏฺี สยกตฺตา ใน นิพฺพตฺโต ๆ กิตบท กตฺตุวาจก กหํ อาธาร ใน นิพฺพตฺโต (หรือ กหํ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน นิพฺพตฺโต) นุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ โข ศัพท์ วจนาลงฺการ โส วิเสสน ของ สุมนเสฏฺฐี เอตรหิ กาลสตฺตมี ใน นิพฺพตฺโต อิติ ศัพท์ สรูป ใน เอตํ จินฺตนํ ฯ  อถ กาลสตฺตมี ใน อทฺทส อนุรุทฺโธ สยกตฺตา ใน อทฺทส ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นํ  วิเสสน ของ สุมนเสฏฺฐึ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อทฺทส “มุณฺฑนิคโม สยกตฺตา ใน อตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก วิชฺฌาฏวิยํ สมีปาธาร ใน ปพฺพตปาเท ๆ อาธาร ใน อตฺถิ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ มุณฺฑนิคโม, ปุตฺตา สยกตฺตา ใน โหนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตตฺถ วิเสสน ของ มุณฺฑนิคเม ๆ วิสยาธาร ใน โหนฺติ มหามุณฺฑสฺส วิเสสน ของ อุปาสกสฺส นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ  มหามุณฺฑสฺส มหาสุมโน ก็ดี จูฬสุมโน ก็ดี ลิงฺคตฺถ และ สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ สรูป ใน เทฺว ปุตฺตา เทฺว วิเสสน ของ ปุตฺตา, สุมนเสฏฺฐี สยกตฺตา ใน นิพฺพตฺโต ๆ กิตบท กตฺตุวาจก เตสุ วิเสสน ของ ปุตฺเตสุ ๆ นิทฺธารณ ใน จูฬสุมโน โส วิเสสน ของ สุมนเสฏฺฐี จูฬสุมโน นิทฺธารณีย และ  วิกติกตฺตา ใน หุตฺวา ๆ สมานกาลกิริยา ใน นิพฺพตฺโต อิติ ศัพท์ อาการ ใน อทฺทส,  จ ปน สองศัพท์ นิปาตสมุห อนุรุทฺโธ สยกตฺตา ใน จินฺเตสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ทิสฺวา  ปริโยสานกาลกิริยา ใน จินฺเตสิ “อุปกาโร สยกตฺตา ใน อตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นุ ศัพท์  ปุจฺฉนตฺถ โข ศัพท์ วจนาลงฺการ มยิ ลกฺขณ ใน คเต ๆ ลกฺขณกิริยา ตตฺถ วิ เสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน คเต, (อุทาหุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ) อุปกาโร สยกตฺตา ใน นตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตสิ ฯ  โส วิเสสน ของ อนุรุทฺโธ ๆ สยกตฺตา ใน อทฺทส ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อุปธาเรนฺโต อพฺภนฺตรกิริยา ของ อนุรุทฺโธ อิทํ วิเสสน ของ การณํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อทฺทส  “โส วิเสสน ของ จูฬสุมโน ๆ สยกตฺตา ใน ปพฺพชิสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มยิ ลกฺขณ ใน คเต ๆ ลกฺขณกิริยา ตตฺถ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน คเต สตฺตวสฺสิโก วิเสสน ของ   อนุรุทฺโธ ว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ สตฺตวสฺสิโก นิกฺขมิตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปพฺพชิสฺสติ, จ ศัพท์  สมฺปิณฺฑนตฺถ จูฬสุมโน สยกตฺตา ใน ปาปุณิสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ขุรคฺเค กาลสตฺตมี ใน ปาปุณิสฺสติ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ขุรคฺเค อรหตฺตํ อวุตฺตกมฺม ใน ปาปุณิสฺสติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อิทํ การณํ,  จ ปน สองศัพท์ นิปาตสมุห อนุรุทฺโธ สยกตฺตา ใน โอตริ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ทิสฺวา  ปริโยสานกาลกิริยา ใน คนฺตฺวา อนฺโตวสฺเส ลกฺขณ ใน อุปกฏฺเฐ ๆ ลกฺขณกิริยา อากาเสน  ตติยาวิเสสน ใน คนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน โอตริ คามทฺวาเร สมีปาธาร ใน โอตริ ฯ  ปน ศัพท์ วากฺยารมฺภ มหามุณฺโฑ สญฺญาวิเสสน ของ อุปาสโก ๆ สยกตฺตา ใน อโหสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เถรสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน วิสฺสาสิโก ปุพฺเพ กาลสตฺตมี ใน อโหสิ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ ปุพฺเพ วิสฺสาสิโก วิกติกตฺตา ใน อโหสิ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ วิสฺสาสิโก ฯ  โส วิเสสน ของ อุปาสโก ๆ สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เถรํ อวุตฺตกมฺม  ใน ทิสฺวา ปิณฺฑปาตกาเล กาลสตฺตมี ใน ปารุปนฺตํ จีวรํ อวุตฺตกมฺม ใน ปารุปนฺตํ ๆ วิเสสน ของ เถรํ ทิสฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาห ปุตฺตํ วิเสสน ของ มหาสุมนํ ๆ อกถิตกมฺม ใน อาห (หรือสัมพันธ์ว่า ปุตฺตํ อกถิตกมฺม ใน อาห มหาสุมนํ สญฺญาวิเสสน ของ ปุตฺตํ)  “ตาต อาลปน อยฺโย วิเสสน ของ อนุรุทฺธตฺเถโร ๆ สยกตฺตา ใน อาคโต ๆ กิตบท กตฺตุวาจก  เม สามีสมฺพนฺธ ใน อยฺโย, โกจิ สยกตฺตา ใน คณฺหาติ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน คณฺหาติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ยาว ศัพท์ ปริจฺเฉทนตฺถ อสฺส วิเสสน ของ อนุรุทฺธตฺเถรสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน ปตฺตํ  อญฺโญ วิเสสน ของ โกจิ ปตฺตํ อวุตฺตกมฺม ใน คณฺหาติ, ตฺวํ สยกตฺตา ใน คณฺห ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก ตาว ศัพท์ ปริจฺเฉทนตฺถ อสฺส วิเสสน ของ อนุรุทฺธตฺเถรสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน ปตฺตํ คนฺตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน คณฺห ปตฺตํ อวุตฺตกมฺม ใน คณฺห, อหํ สยกตฺตา ใน ปญฺญาเปสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก (หรือสัมพันธ์ว่า อหํ เหตุกตฺตา ใน ปญฺญาเปสฺสามิ ปุคฺคลํ การิตกมฺม ใน ปญฺญาเปสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก) อาสนํ อวุตฺตกมฺม ใน ปญฺญาเปสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๓

(อุตฺตราอุปาสิกา ภาค ๖ หน้า ๑๗๐)

อปรภาเค ราชคหเสฏฺฐี ปุณฺณเสฏิโน ธีตรํ อตฺตโน ปุตฺตสฺส วาเรสิ ฯ โส นาหํ ทสฺสามีติ  วตฺวา มา เอวํ กโรตุ เอตฺตกํ กาลํ อมฺเห นิสฺสาย วสนฺเตเนว เต สมฺปตฺติ ลทฺธา เทตุ เม ปุตฺตสฺส ธีตรนฺติ วุตฺเต โส มิจฺฉาทิฏฺฐิโก มม ธีตา ตีหิ รตเนหิ วินา วตฺติตุํ น สกฺโกติ เนวสฺส ธีตรํ ทสฺสามีติ อาห ฯ อถ นํ พหู เสฏฺฐิคหปติกาทโย กุลปุตฺตา มา เตน สทฺธึ วิสฺสาสํ ภินฺทิ เทหิสฺส ธีตรนฺติ ยาจึสุ ฯ โส เตสํ วจนํ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อาสาฬฺหปุณฺณมายํ ธีตรํ อทาสิ ฯ สา ปติกุลํ คตกาลโต ปฏฺฐาย ภิกฺขุํ วา ภิกฺขุนึ วา อุปสงฺกมิตุํ ทานํ วา ทาตุํ ธมฺมํ วา โสตุํ นาลตฺถ ฯ เอวํ อฑฺฒติเยสุ มาเสสุ วีติวตฺเตสุ สา สนฺติเก ฐิตํ ปริจาริกํ ปุจฺฉิ อิทานิ กิตฺตกํ อนฺโตวสฺสํ อวสิฏฺฐนฺติ ฯ อฑฺฒมาโส อยฺเยติ ฯ สา ปิตุ สาสนํ ปหิณิ กสฺมา มํ เอวรูเป พนฺธนาคาเร ปกฺขิปึสุ วรํ มํ ลกฺขณาหตํ กตฺวา ปเรสํ ทาสึ สาเวตุํ น เอวรูปสฺส มิจฺฉาทิฏฺฐิกกุลสฺส ทาตุํ [วรํ] อาคตกาลโต ปฏฺฐาย ภิกฺขุทสฺสนาทีสุ เอกํปิ ปุญฺญํ กาตุํ น ลภามีติ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

อปรภาเค กาลสตฺตมี ใน วาเรสิ ราชคหเสฏฺฐี ๆ สยกตฺตา ใน วาเรสิ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก ปุณฺณเสฏฺฐิโน สามีสมฺพนฺธ ใน ธีตรํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน วาเรสิ อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน ปุตฺตสฺส ๆ สมฺปทาน ใน วาเรสิ ฯ  โส วิเสสน ของ ปุณฺณเสฏฺฐี ๆ สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อหํ สยกตฺตา ใน  ทสฺสามิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ทสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ   ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาห  “ปุณฺณเสฏฺฐี สยกตฺตา ใน กโรตุ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน กโรตุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ  กิริยาวิเสสน ใน กโรตุ, สมฺปตฺติ วุตฺตกมฺม ใน ลทฺธา เต อนภิหิตกตฺตา ใน ลทฺธา ๆ กิตบท   กมฺมวาจก เอตฺตกํ วิเสสน ของ กาลํ ๆ อจฺจนฺตสํโยค ใน วสนฺเตน อมฺเห อวุตฺตกมฺม ใน นิสฺสาย ๆ สมานกาลกิริยา (หรือ ปุพฺพกาลกิริยา) ใน วสนฺเตน ๆ วิเสสน ของ เต เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ วสนฺเตน, ปุณฺณเสฏฺฐี สยกตฺตา ใน เทตุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เม สามีสมฺพนฺธ ใน ปุตฺตสฺส ๆ สมฺปทาน ใน เทตุ ธีตรํ อวุตฺตกมฺม ใน เทตุ อิติ ศัพท์ สรูป ใน วจเน ๆ ลกฺขณ ใน วุตฺเต    ราชคหเสฏฺฐินา อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา  “โส วิเสสน ของ ปุตฺโต ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก (ตว สามีสมฺพนฺธ ใน ปุตฺโต) มิจฺฉาทิฏฺฐิโก วิกติกตฺตา ใน โหติ, มม สามีสมฺพนฺธ ใน ธีตา ๆ สยกตฺตา ใน สกฺโกติ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน สกฺโกติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตีหิ วิเสสน ของ รตเนหิ ๆ อปาทาน ใน วินา ๆ กิริยาวิเสสน ใน วตฺติตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน สกฺโกติ, อหํ สยกตฺตา ใน ทสฺสามิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ทสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ น อสฺส วิเสสน ของ ปุตฺตสฺส (ตว สามีสมฺพนฺธ ใน ปุตฺตสฺส ๆ) สมฺปทาน ใน ทสฺสามิ ธีตรํ อวุตฺตกมฺม ใน ทสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  อถ กาลสตฺตมี ใน ยาจึสุ กุลปุตฺตา สยกตฺตา ใน ยาจึสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นํ วิเสสน  ของ ปุณฺณเสฏฺฐึ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ยาจึสุ พหู ก็ดี เสฏฺฐิคหปติกาทโย ก็ดี วิเสสน ของ กุลปุตฺตา “ตฺวํ  สยกตฺตา ใน ภินฺทิ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ภินฺทิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตน วิเสสน ของ   ราชคหเสฏฺฐินา ๆ สหตฺถตติยา ใน สทฺธึ ๆ ศัพท์ ทพฺพสมวาย เข้ากับ วิสฺสาสํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ภินฺทิ, ตฺวํ สยกตฺตา ใน เทหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อสฺส วิเสสน ของ เสฏฺฐิปุตฺตสฺส ๆ สมฺปทาน ใน เทหิ ธีตรํ อวุตฺตกมฺม ใน เทหิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ยาจึสุ ฯ  โส วิเสสน ของ ปุณฺณเสฏฺฐี ๆ สยกตฺตา ใน อทาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตสํ วิเสสน ของ กุลปุตฺตานํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน วจนํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน สมฺปฏิจฺฉิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อทาสิ อาสาฬฺหปุณฺณมายํ กาลสตฺตมี ใน อทาสิ ธีตรํ อวุตฺตกมฺม ใน อทาสิ ฯ  สา วิเสสน ของ เสฏฺฐิธีตา (หรือ อุตฺตรา) ๆ สยกตฺตา ใน อลตฺถ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อลตฺถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปติกุลํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คต- คตกาลโต อปาทาน ใน ปฏฺฐาย ๆ  กิริยาวิเสสน ใน อลตฺถ ภิกฺขุํ ก็ดี ภิกฺขุนึ ก็ดี อวุตฺตกมฺม ใน อุปสงฺกมิตุํ วา สองศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ ภิกฺขุํ และ ภิกฺขุนึ อุปสงฺกมิตุํ ก็ดี ทาตุํ ก็ดี โสตุํ ก็ดี ตุมตฺถสมฺปทาน ใน อลตฺถ ทานํ  อวุตฺตกมฺม ใน ทาตุํ วา สามศัพท์ ปทสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ ภิกฺขุํ วา ภิกฺขุนึ วา อุปสงฺกมิตุํ, ทานํ ทาตุํ และ ธมฺมํ โสตุํ ธมฺมํ อวุตฺตกมฺม ใน โสตุํ ฯ  เสฏฺฐิธีตา สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ ศัพท์ ปการตฺถ อฑฺฒติเยสุ  วิเสสน ของ มาเสสุ ๆ ลกฺขณ ใน วีติวตฺเตสุ ๆ ลกฺขณกิริยา สา วิเสสน ของ เสฏฺฐิธีตา สนฺติเก วิสยาธาร ใน ฐิตํ ๆ ก็ดี ตํ ก็ดี วิเสสน ของ ปริจาริกํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ปุจฺฉิ “อนฺโตวสฺสํ สยกตฺตา ใน อวสิฏฺฐํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก อิทานิ กาลสตฺตมี ใน อวสิฏฺฐํ กิตฺตกํ วิเสสน ของ อนฺโตวสฺสํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ ปริจาริกา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “อยฺเย อาลปน  อฑฺฒมาโส สยกตฺตา ใน อวสิฏฺโฐ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  สา วิเสสน ของ เสฏฺฐิธีตา ๆ สยกตฺตา ใน ปหิณิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปิตุ สมฺปทาน ใน ปหิณิ สาสนํ อวุตฺตกมฺม ใน ปหิณิ  “มาตาปิตโร สยกตฺตา ใน ปกฺขิปึสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กสฺมา เหตุ ใน ปกฺขิปึสุ มํ อวุตฺตกมฺม ใน ปกฺขิปึสุ เอวรูเป วิเสสน ของ พนฺธนาคาเร ๆ อาธาร ใน ปกฺขิปึสุ , สาเวตุํ   ตุมตฺถกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก วรํ วิกติกตฺตา ใน โหติ มํ อวุตฺตกมฺม ใน กตฺวา ลกฺขณาหตํ วิกติกมฺม ใน กตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน สาเวตุํ ปเรสํ วิเสสน ของ ชนานํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน ทาสึ ๆ สมฺภาวน ใน สาเวตุํ, ทาตุํ ตุมตฺถกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก น ศัพท์ ปฏิเสธนตฺถ เอวรูปสฺส วิเสสน ของ มิจฺฉาทิฏฺฐิกกุลสฺส ๆ สมฺปทาน ใน ทาตุํ วรํ  วิกติกตฺตา ใน โหติ, อหํ สยกตฺตา ใน ลภามิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ลภามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อาคตกาลโต อปาทาน ใน ปฏฺฐาย ๆ กิริยาวิเสสน ใน ลภามิ ภิกฺขุทสฺสนาทีสุ วิเสสน ของ   ปุญฺเญสุๆ นิทฺธารณ ใน เอกํปิ ปุญฺญํ ๆ นิทฺธารณีย เอกํ วิเสสน ของ ปุญฺญํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ เอกํ ปุญฺญํ อวุตฺตกมฺม ใน กาตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน ลภามิ อิติ ศัพท์ สรูป ใน ญาปน-   ญาปนเหตุกํ กิริยาวิเสสน ใน ปหิณิ ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๓ (ครั้งที่ ๒)

(โพธิราชกุมาร ภาค ๖ หน้า ๑ – ๒)

โส (โพธิราชกุมาโร) กิร ปฐวีตเล อญฺเญหิ ปาสาเทหิ อสทิสรูปํ อากาเส อุปฺปตมานํ วิย โกกนทนฺนาม ปาสาทํ กาเรตฺวา วฑฺฒกึ ปุจฺฉิ กึ ตยา อญฺญตฺถาปิ เอวรูโป ปาสาโท กตปุพฺโพ อุทาหุ ปฐมสิปฺปเมว เต อิทนฺติ ฯ ปฐมสิปฺปเมว เทวาติ วุตฺเต โส จินฺเตสิ สเจ อยํ อญฺญสฺสาปิ เอวรูปํ ปาสาทํ กริสฺสติ อยํ ปาสาโท อนจฺฉริโย ภวิสฺสติ อิมํ มยา มาเรตุํ วา หตฺถปาเท วาสฺส ฉินฺทิตุํ อกฺขีนิ วา อุปฺปาเทตุํ วฏฺฏติ เอวํ อญฺญสฺส ปาสาทํ น กริสฺสตีติ ฯ โส ตมตฺถํ อตฺตโน ปิยสหายกสฺส สญฺชีวกปุตฺตสฺส มาณวกสฺส กเถสิ ฯ โส จินฺเตสิ นิสฺสํสยํ เอส วฑฺฒกึ นาเสสฺสติ อนคฺโฆ สิปฺปิโย มยิ สนฺเต มา นสฺสตุ สญฺญมสฺส ทสฺสามีติ ฯ โส ตํ อุปสงฺกมิตฺวา ปาสาเท เต กมฺมํ นิฏฺฐิตํ โนติ ปุจฺฉิตฺวา นิฏฺฐิตนฺติ วุตฺเต ราชกุมาโร ตํ นาเสตุกาโม ตสฺมา อตฺตานํ รกฺเขยฺยาสีติ อาห ฯ วฑฺฒกี ภทฺทกนฺเต สามิ กตํ มม อาโรเจนฺเตน อหเมตฺถ กตฺตพฺพํ ชานิสฺสามีติ วตฺวา กึ สมฺม อมฺหากํ   ปาสาเท เต กมฺมํ นิฏฺฐิตนฺติ ราชกุมาเรน ปุฏฺโ ฐ น ตาว เทว นิฏฺฐิตํ พหุํ อวสิฏฺฐนฺติ อาห ฯ กึ กมฺมํ นาม อวสิฏฺฐนฺติ ฯ ปจฺฉา เทว อาจิกฺขิสฺสามิ ทารูนิ ตาว อาหราเปถาติ ฯ กึ ทารูนิ นามาติ ฯ  นิสฺสารานิ สุกฺขทารูนิ เทวาติ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

กิร ศัพท์ อนุสฺสวนตฺถ โส วิเสสน ของ โพธิราชกุมาโร ๆ สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปวีตเล อุปสิเลสิกาธาร ใน อญฺเญหิ ปาสาเทหิ อญฺเญหิ วิเสสน ของ ปาสาเทหิ ๆ สหตฺถตติยา ใน อสทิส- อสทิสรูปํ ก็ดี โกกนทํ ก็ดี วิเสสน ของ ปาสาทํ อากาเส อาธาร ใน อุปฺปตมานํ ๆ อุปมาวิเสสน ของ ปาสาทํ วิย ศัพท์ อุปมาโชตก เข้ากับ อากาเส อุปฺปตมานํ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ โกกนทํ ปาสาทํ อวุตฺตกมฺม ใน กาเรตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปุจฺฉิ วฑฺฒกึ อวุตฺตกมฺม ใน ปุจฺฉิ  “ปาสาโท สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กึ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ ตยา   อนภิหิตกตฺตา ใน กต- อญฺญตฺถ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน กต- อปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อญฺญตฺถ เอวรูโป วิเสสน ของ ปาสาโท กตปุพฺโพ วิกติกตฺตา ใน โหติ, อุทาหุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ สิปฺปํ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปฐมสิปฺปํ วิกติกตฺตา ใน โหติ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ปฐมสิปฺปํ เต สามีสมฺพนฺธ ใน ปฐมสิปฺปํ อิทํ วิเสสน ของ สิปฺปํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  โพธิราชกุมาโร สยกตฺตา ใน จินฺเตสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก วจเน ลกฺขณ ใน วุตฺเต  วฑฺฒกินา อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา “เทว อาลปน อิทํ วิเสสน ของ สิปฺปํ ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปฐมสิปฺปํ วิกติกตฺตา ใน โหติ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ   ปฐมสิปฺปํ (เม สามีสมฺพนฺธ ใน ปฐมสิปฺปํ) อิติ ศัพท์ สรูป ใน วจเน โส วิเสสน ของ    โพธิราชกุมาโร “สเจ ศัพท์ ปริกปฺปตฺถ อยํ วิเสสน ของ วฑฺฒกี ๆ สยกตฺตา ใน กริสฺสติ ๆ  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อญฺญสฺส วิเสสน ของ ปุคฺคลสฺส ๆ สมฺปทาน ใน กริสฺสติ อปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อญฺญสฺส เอวรูปํ วิเสสน ของ ปาสาทํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กริสฺสติ, อยํ วิเสสน ของ ปาสาโท ๆ สยกตฺตา ใน ภวิสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อนจฺฉริโย วิกติกตฺตา ใน ภวิสฺสติ, มาเรตุํ ก็ดี ฉินฺทิตุํ ก็ดี อุปฺปาเตตุํ ก็ดี ตุมตฺถกตฺตา ใน วฏฺฏติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิมํ วิเสสน ของ วฑฺฒกึ ๆ การิตกมฺม ใน มาเรตุํ มยา อนภิหิตกตฺตา ใน มาเรตุํ ฉินฺทิตุํ และ อุปฺปาเตตุํ วา สามศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ อิมํ มยา มาเรตุํ, หตฺถปาเท อสฺส ฉินฺทิตุํ และ (อสฺส) อกฺขีนิ อุปฺปาเตตุํ หตฺถปาเท อวุตฺตกมฺม ใน ฉินฺทิตุํ อสฺส วิเสสน ของ วฑฺฒกิโน ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน หตฺถปาเท (อสฺส วิเสสน ของ วฑฺฒกิโน ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน อกฺขีนิ) อกฺขีนิ อวุตฺตกมฺม ใน อุปฺปาเตตุํ, โส วิเสสน ของ วฑฺฒกี ๆ สยกตฺตา ใน กริสฺสติ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน กริสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ  วิเสสน ของ ภาเว ๆ ลกฺขณ ใน สนฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา อญฺญสฺส วิเสสน ของ ปุคฺคลสฺส ๆ  สมฺปทาน ใน กริสฺสติ ปาสาทํ อวุตฺตกมฺม ใน กริสฺสติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตสิ ฯ  โส วิเสสน ของ โพธิราชกุมาโร ๆ สยกตฺตา ใน กเถสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ วิเสสน  ของ อตฺถํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กเถสิ อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน ปิยสหายกสฺส ๆ ก็ดี สญฺชีวกปุตฺตสฺส ก็ดี วิเสสน ของ มาณวกสฺส ๆ สมฺปทาน ใน กเถสิ ฯ  โส วิเสสน ของ มาณวโก ๆ สยกตฺตา ใน จินฺเตสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “โพธิราชกุมา-โร เหตุกตฺตา ใน นาเสสฺสติ วฑฺฒกึ การิตกมฺม ใน นาเสสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก นิสฺสํสยํ กิริยาวิเสสน ใน นาเสสฺสติ เอโส วิ เสสน ของ โพธิราชกุมาโร, สิปฺปิโย วิเสสน ของ ปุคฺคโล ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อนคฺโฆ วิกติกตฺตา ใน โหติ, วฑฺฒกี สยกตฺตา ใน นสฺสตุ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน นสฺสตุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มยิ ลกฺขณ ใน สนฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา, อหํ สยกตฺตา ใน ทสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สญฺญํ อวุตฺตกมฺม ใน ทสฺสามิ อสฺส วิเสสน ของ วฑฺฒกิโน ๆ สมฺปทาน ใน ทสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตสิ ฯ  โส วิเสสน ของ มาณวโก ๆ สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ วิเสสน ของ วฑฺฒกึ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อุปสงฺกมิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปุจฺฉิตฺวา “กมฺมํ สยกตฺตา ใน นิฏฺฐิตํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก ปาสาเท วิสยาธาร ใน กมฺมํ เต สามีสมฺพนฺธ ใน กมฺมํ, อุทาหุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ กมฺมํ สยกตฺตา ใน นิฏฺฐิตํ โน ศัพท์ ปฏิเสธ ใน นิฏฺฐิตํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก (ปาสาเท วิสยาธาร ใน กมฺมํ เต สามีสมฺพนฺธ ใน กมฺมํ) อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาห วจเน ลกฺขณ ใน วุตฺเต วฑฺฒกินา อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา “กมฺมํ สยกตฺตา ใน นิฏฺฐิตํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก (เม สามีสมฺพนฺธ ใน กมฺมํ) อิติ ศัพท์ สรูป ใน วจเน, “ราชกุมาโร สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ การิตกมฺม ใน นาเสตุ- นาเสตุกาโม วิกติกตฺตา ใน โหติ, ตสฺมา เหตุ ใน รกฺเขยฺยาสิ ตฺวํ สยกตฺตา ใน รกฺเขยฺยาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อตฺตานํ อวุตฺตกมฺม ใน รกฺเขยฺยาสิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  วฑฺฒกี สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “สามิ อาลปน ภทฺทกํ วิเสสน ของ กมฺมํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กตํ เต อนภิหิตกตฺตา ใน กตํ ๆ กิตบท กมฺมวาจก มม สมฺปทาน ใน อาโรเจนฺเตน  ๆ วิเสสน ของ เต, อหํ สยกตฺตา ใน ชานิสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอตฺถ วิเสสน ของ การเณ ๆ นิมิตฺตสตฺตมี ใน กตฺตพฺพํ ๆ วิเสสน ของ กิจฺจํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ชานิสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปุฏฺโฐ “สมฺม อาลปน กมฺมํ สยกตฺตา ใน นิฏฺฐิตํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก กึ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ อมฺหากํ สามีสมฺพนฺธ ใน ปาสาเท ๆ วิสยาธาร ใน กมฺมํ เต สามีสมฺพนฺธ ใน กมฺมํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุฏฺโฐ ราชกุมาเรน อนภิหิตกตฺตา ใน ปุฏฺโฐ ๆ วิเสสน ของ วฑฺฒกี “เทว อาลปน กมฺมํ สยกตฺตา ใน นิฏฺฐิตํ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน นิฏฺฐิตํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก ตาว กิริยาวิเสสน ใน นิฏฺฐิตํ, พหุํ วิเสสน ของ กมฺมํ ๆ สยกตฺตา ใน อวสิฏฺฐํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  โพธิ ราชกุมาโร สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “กึ วิเสสน ของ กมฺมํ ๆ  สยกตฺตา ใน อวสิฏฺฐํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ กมฺมํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  วฑฺฒกี สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “เทว อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน  อาจิกฺขิสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปจฺฉา กาลสตฺตมี ใน อาจิกฺขิสฺสามิ, ตุมฺเห เหตุกตฺตา ใน อาหราเปถ ปุคฺคลํ การิตกมฺม ใน อาหราเปถ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก ทารูนิ อวุตฺตกมฺม ใน อาหราเปถ ตาว กิริยาวิเสสน ใน อาหราเปถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ ราชากุมาโร สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “อหํ เหตุกตฺตา ใน อาหราเปสฺสา-มิ ปุคฺคลํ การิตกมฺม ใน อาหราเปสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก กึ วิเสสน ของ ทารูนิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาหราเปสฺสามิ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ ทารูนิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  วฑฺฒกี สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “เทว อาลปน ตุมฺเห เหตุกตฺตา ใน อาหราเปถ ปุคฺคลํ การิตกมฺม ใน อาหราเปถ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก นิสฺสารานิ วิเสสน ของ  สุกฺขทารูนิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาหราเปถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๒

(เมณฺฑกเสฏฺฐิ ภาค ๗ หน้า ๓๗)

อถสฺส (เสฏฺฐิโน) สตฺถา อนุปุพฺพีกถํ กเถสิ ฯ โส เทสนาวสาเน โสตาปตฺติผลํ ปตฺวา สตฺถุ ติตฺถิเยหิ อวณฺณํ วตฺวา อตฺตโน นิวาริตภาวํ อาโรเจสิ ฯ อถ นํ สตฺถา คหปติ อิเม สตฺตา นาม มหนฺตํปิ อตฺตโน โทสํ น ปสฺสนฺติ อวิชฺชมานํปิ ปเรสํ โทสํ วิชฺชมานกํ กตฺวา ตตฺถ ตตฺถ ภุสํ วิย  โอปุนนฺตีติ วตฺวา อิมํ คาถมาห

สุทสฺสํ วชฺชมญฺเญสํ อตฺตโน ปน ทุทฺทสํ
ปเรสํ หิ โส วชฺชานิ โอปุนาติ ยถา ภุสํ
อตฺตโน ปน ฉาเทติ กลึว กิตวา สโฐติ ฯ

ตตฺถ สุทสฺสนฺติ ปรสฺส อณุมตฺตํปิ วชฺชํ ขลิตํ สุทสฺสํ สุเขเนว ปสฺสิตุํ สกฺกา อตฺตโน ปน อติมหนฺตํปิ ทุทฺทสํ ฯ ปเรสํ หีติ เตเนว การเณน โส ปุคฺคโล สงฺฆมชฺฌาทีสุ ปเรสํ วชฺชานิ  อุจฺจฏฺฐาเน ฐตฺวา ภุสํ โอปุนนฺโต วิย โอปุนาติ ฯ กลึว กิตวา สโฐติ เอตฺถ สกุเณสุ อปรชฺฌนวเสน อตฺตภาโว กลิ นาม สาขาภงฺคาทิกํ ปฏิจฺฉาทนํ กิตวา นาม สากุณิโก สโฐ นาม ฯ ยถา สกุณลุทฺทโก สกุเณ คเหตฺวา มาเรตุกาโม กิตวาย อตฺตภาวํ ปฏิจฺฉาเทติ เอวํ อตฺตโน วชฺชํ ฉาเทตีติ อตฺโถ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

อถ กาลสตฺตมี ใน กเถสิ สตฺถา สยกตฺตา ใน กเถสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อสฺส วิเสสน ของ เสฏฺฐิโน ๆ สมฺปทาน ใน กเถสิ อนุปุพฺพีกถํ อวุตฺตกมฺม ใน กเถสิ ฯ  โส วิเสสน ของ เสฏฺฐี ๆ สยกตฺตา ใน อาโรเจสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เทสนาวสาเน กาลสตฺตมี ใน ปตฺวา โสตาปตฺติผลํ อวุตฺตกมฺม ใน ปตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาโรเจสิ สตฺถุ สมฺปทาน ใน อาโรเจสิ ติตฺถิเยหิ อนภิหิตกตฺตา ใน นิวาริต- อวณฺณํ อวุตฺตกมฺม ใน วตฺวา ๆ  ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิวาริต- อตฺตโน ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน นิวาริตภาวํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาโรเจสิ ฯ  อถ กาลสตฺตมี ใน อาห สตฺถา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นํ วิเสสน ของ เสฏฺฐึ ๆ อกถิตกมฺม ใน วตฺวา “คหปติ อาลปน อิเม วิเสสน ของ สตฺตา ๆ สยกตฺตา ใน ปสฺสนฺติ และ โอปุนนฺติ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ปสฺสนฺติ กิริยาสองบท อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ สตฺตา มหนฺตํ วิเสสน ของ โทสํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ มหนฺตํ อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน โทสํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ปสฺสนฺติ, อวิชฺชมานํ วิเสสน ของ โทสํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อวิชฺชมานํ ปเรสํ วิเสสน ของ ชนานํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน โทสํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน โอปุนนฺติ วิชฺชมานกํ วิกติกมฺม ใน กตฺวา ๆ กิริยาวิเสสน ใน โอปุนนฺติ ตตฺถ สองบท วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน โอปุนนฺโต ภุสํ อวุตฺตกมฺม ใน โอปุนนฺโต ๆ วิเสสน ของ ปุคฺคโล ๆ อุปมาลิงฺคตฺถ วิย ศัพท์ อุปมาโชตก เข้ากับ ตตฺถ ตตฺถ ภุสํ โอปุนนฺโต ปุคฺคโล อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาล-กิริยา ใน อาห อิมํ วิเสสน ของ คาถํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาห  “วชฺชํ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สุทสฺสํ  วิกติกตฺตา ใน โหติ อญฺเญสํ วิเสสน ของ ชนานํ ๆ สามีสมฺพนฺธ  ใน วชฺชํ , ปน ศัพท์ ปกฺขนฺตรโชตก วชฺชํ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน วชฺชํ ทุทฺทสํ  วิกติกตฺตา ใน โหติ  (หรือสัมพันธ์ว่า “วชฺชํ วุตฺตกมฺม ใน สุทสฺสํ ปุคฺคเลน อนภิหิต-  กตฺตา ใน สุทสฺสํ ๆ กิตบท กมฺมวาจก อญฺเญสํ วิเสสน ของ  ชนานํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน วชฺชํ , ปน ศัพท์ ปกฺขนฺตรโชตก วชฺชํ  วุตฺตกมฺม ใน ทุทฺทสํ ปุคฺคเลน อนภิหิตกตฺตา ใน ทุทฺทสํ ๆ กิตบท  กมฺมวาจก อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน วชฺชํ ) หิ ศัพท์ เหตุโชตก ปุคฺคโล สยกตฺตา ใน โอปุนาติ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก ปเรสํ วิเสสน ของ ชนานํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน วชฺชานิ  โส วิเสสน ของ ปุคฺคโล วชฺชานิ อวุตฺตกมฺม ใน โอปุนาติ ยถา  ศัพท์ อุปมาโชตก เข้ากับ ภุสํ โอปุนนฺโต ปุคฺคโล ภุสํ อวุตฺตกมฺม  ใน โอปุนนฺโต ๆ วิเสสน ของ ปุคฺคโล ๆ อุปมาลิงฺคตฺถ,  ปน ศัพท์ วิเสสโชตก โส วิเสสน ของ ปุคฺคโล ๆ สยกตฺตา  ใน ฉาเทติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน วชฺชานิ  ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ฉาเทติ กลึ อวุตฺตกมฺม ใน ฉาเทนฺโต อิว ศัพท์  อุปมาโชตก เข้ากับ กลึ กิตวา ฉาเทนฺโต สโฐ กิตวา กรณ (หรือ  ปฐมากรณ) ใน ฉาเทนฺโต ๆ วิเสสน ของ สโฐ ๆ อุปมาลิงฺคตฺถ อิติ  ศัพท์ สรูป ใน อิมํ คาถํ ฯ  ตตฺถ วิเสสน ของ ปเทสุ ๆ นิทฺธารณ ใน ปทสฺส สุทสฺสํ สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ อาทยตฺถ ใน  ปทสฺส ๆ นิทฺธารณีย และ สามีสมฺพนฺธ ใน อตฺโถ  วชฺชํ ก็ดี ขลิตํ ก็ดี สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปรสฺส วิเสสน ของ ปุคฺคลสฺส  ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน วชฺชํ และ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน ขลิตํ อณุมตฺตํ วิเสสน ของ วชฺชํ และ ขลิตํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อณุมตฺตํ วชฺชํ วิวริย ใน ขลิตํ ๆ วิวรณ สุทสฺสํ ก็ดี สกฺกา ก็ดี วิกติกตฺตา ใน โหติ สุทสฺสํ วิวริย ใน สุเขเนว ปสฺสิตุํ สกฺกา ๆ วิวรณ สุเขน ตติยาวิเสสน ใน ปสฺสิตุํ เอว ศัพท์ อวธารณ  เข้ากับ สุเขน ปสฺสิตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน สกฺกา,  ปน ศัพท์ ปกฺขนฺตรโชตก วชฺชํ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน วชฺชํ อติมหนฺตํ วิเสสน ของ วชฺชํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อติมหนฺตํ ทุทฺทสํ วิกติกตฺตา ใน โหติ  (หรือสัมพันธ์ว่า วชฺชํ ก็ดี ขลิตํ ก็ดี วุตฺตกมฺม ใน สุทสฺสํ และ สกฺกา ปุคฺคเลน อนภิหิตกตฺ-ตา ใน สุทสฺสํ และ สกฺกา สุทสฺสํ กิตบท กมฺมวาจก สกฺกา กิริยาบท กิตบท กมฺมวาจก ปรสฺส   วิเสสน ของ ปุคฺคลสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน วชฺชํ และ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน ขลิตํ อณุมตฺตํ วิเสสน ของ วชฺชํ และ ขลิตํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อณุมตฺตํ วชฺชํ วิวริย ใน ขลิตํ ๆ วิวรณ สุทสฺสํ วิวริย ใน สุเขเนว ปสฺสิตุํ สกฺกา ๆ วิวรณ สุเขน ตติยาวิเสสน ใน ปสฺสิตุํ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ สุเขน  ปสฺสิตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน สกฺกา,  ปน ศัพท์ ปกฺขนฺตรโชตก วชฺชํ วุตฺตกมฺม ใน ทุทฺทสํ ปุคฺคเลน อนภิหิตกตฺตา ใน ทุทฺทสํ ๆ  กิตบท กมฺมวาจก อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน วชฺชํ อติมหนฺตํ วิเสสน ของ วชฺชํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อติมหนฺตํ) อิติ ศัพท์ สรูป ใน อตฺโถ ๆ ลิงฺคตฺถ ฯ  ปเรสํ หิ สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ อาทยตฺถ ใน ปทสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน อตฺโถ ปุคฺคโล สยกตฺตา ใน โอปุนาติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตน วิเสสน ของ การเณน เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ เตน การเณน เหตุ ใน โอปุนาติ โส วิเสสน ของ ปุคฺคโล สงฺฆมชฺฌาทีสุ วิเสสน ของ ฐาเนสุ ๆ อาธาร ใน โอปุนาติ ปเรสํ วิเสสน ของ ชนานํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน วชฺชานิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน   โอปุนาติ อุจฺจฏฺฐาเน อุปสิเลสิกาธาร ใน ฐตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน โอปุนนฺโต ภุสํ อวุตฺตกมฺม ใน โอปุนนฺโต ๆ วิเสสน ของ ปุคฺคโล ๆ อุปมาลิงฺคตฺถ วิย ศัพท์ อุปมาโชตก เข้ากับ อุจฺจฏฺฐาเน   ฐตฺวา ภุสํ โอปุนนฺโต ปุคฺคโล อิติ ศัพท์ สรูป ใน อตฺโถ ๆ ลิงฺคตฺถ ฯ  วินิจฺฉโย วุตฺตกมฺม ใน เวทิตพฺโพ ปณฺฑิเตน อนภิหิตกตฺตา ใน เวทิตพฺโพ ๆ กิตบท  กมฺมวาจก กลึว กิตวา สโฐ สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ สรูป ใน เอตฺถ คาถาปาเท เอตฺถ วิเสสน ของ คาถาปาเท ๆ ภินฺนาธาร ใน วินิจฺฉโย สกุเณสุ ภินฺนาธาร ใน อปรชฺฌน- อปรชฺฌนวเสน เหตุ (หรือ กรณ) ใน กลิ อตฺตภาโว ลิงฺคตฺถ กลิ วิเสสน ของ อตฺตภาโว นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ กลิ,  สาขาภงฺคาทิกํ วิเสสน ของ ปฏิจฺฉาทนํ ๆ ลิงฺคตฺถ กิตวา วิเสสนลิงฺควิปลฺลาส ของ  ปฏิจฺฉาทนํ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ กิตวา,  สากุณิโก ลิงฺคตฺถ สโฐ วิเสสน ของ สากุณิโก นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ สโฐ ฯ  สกุณลุทฺทโก สยกตฺตา ใน ปฏิจฺฉาเทติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ยถา ศัพท์ อุปมาโชตก สกุเณ อวุตฺตกมฺม ใน คเหตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน มาเรตุ- มาเรตุกาโม วิเสสน ของ สกุณลุทฺทโก  กิตวาย กรณ ใน ปฏิจฺฉาเทติ อตฺตภาวํ อวุตฺตกมฺม ใน ปฏิจฺฉาเทติ, โส วิเสสน ของ ปุคฺคโล ๆ  สยกตฺตา ใน ฉาเทติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ ศัพท์ อุปเมยฺยโชตก อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน วชฺชํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ฉาเทติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อตฺโถ ๆ วุตฺตกมฺม ใน เวทิตพฺโพ ปณฺฑิเตน อนภิหิตกตฺตา ใน เวทิตพฺโพ ๆ กิตบท กมฺมวาจก ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๒ (ครั้งที่ ๒)

(สานุสามเณร ภาค ๗ หน้า ๑๕๐ – ๑๕๑)

อุปาสิกา มุหุตฺเตเนว ยาคุขชฺชกํ สมฺปาเทตฺวา อทาสิ ฯ อถ สา ภตฺตํ สมฺปาเทสฺสามีติ อวิทูเร นิสินฺนา ตณฺฑุเล โธวติ ฯ ตสฺมึ สมเย สา ยกฺขินี กหํ นุ โข สามเณโร กจฺจิ ภิกฺขาหารํ ลภติ โนติ อาวชฺชมานา ตสฺส วิพฺภมิตุกามตาย นิสินฺนภาวํ ตฺวา มา เหว โข เม เทวตานํ อนฺตเร ลชฺชํ   อุปฺปาเทยฺย คจฺฉามิสฺส วิพฺภมเน อนฺตรายํ กริสฺสามีติ อาคนฺตฺวา ตสฺส สรีเร อธิมุจฺจิตฺวา คีวํ ปริวตฺเตตฺวา ภูมิยํ ปาเตสิ ฯ โส อกฺขีหิ ปริวตฺเตหิ เขเฬน ปคฺฆรนฺเตน ภูมิยํ วิปฺผนฺทิ ฯ อุปาสิกา ปุตฺตสฺส ตํ วิปฺปการํ ทิสฺวา เวเคนาคนฺตฺวา ปุตฺตํ อาลิงฺคิตฺวา อุรูสุ นิปชฺชาเปสิ ฯ สกลคามวาสิโน อาคนฺตฺวา พลิกมฺมาทีนิ กรึสุ ฯ อุปาสิกา ปน ปริเทวมานา อิมา คาถา อภาสิ

จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ ยา จ ปกฺขสฺส อฏฺฐมี
ปาริหาริยปกฺขญฺจ อฏฺฐงฺคสุสมาคตํ
อุโปสถํ อุปวสนฺติ พฺรหฺมจริยํ จรนฺติ เย
น เตหิ ยกฺขา กีฬนฺติ อิติ เม อรหตํ สุตํ
สาทานิ อชฺช ปสฺสามิ ยกฺขา กีฬนฺติ สานุนาติ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

อุปาสิกา สยกตฺตา ใน อทาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มุหุตฺเตน ตติยาวิเสสน ใน   สมฺปาเทตฺวา เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ มุหุตฺเตน ยาคุขชฺชกํ การิตกมฺม ใน สมฺปาเทตฺวา ๆ  ปุพฺพกาลกิริยา ใน อทาสิ ฯ  อถ กาลสตฺตมี ใน โธวติ สา วิเสสน ของ อุปาสิกา ๆ สยกตฺตา ใน โธวติ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก “อหํ เหตุกตฺตา ใน สมฺปาเทสฺสามิ ภตฺตํ การิตกมฺม ใน สมฺปาเทสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวาๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิสินฺนา อวิทูเร อาธาร ใน   นิสินฺนา ๆ วิเสสน ของ อุปาสิกา ตณฺฑุเล อวุตฺตกมฺม ใน โธวติ ฯ  ยกฺขินี เหตุกตฺตา ใน ปาเตสิ สามเณรํ การิตกมฺม ใน ปาเตสิ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก ตสฺมึ วิเสสน ของ สมเย ๆ กาลสตฺตมี ใน ปาเตสิ สา วิเสสน ของ ยกฺขินี  “สามเณโร สยกตฺตา ใน วสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กหํ อาธาร ใน วสติ (หรือ กหํ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน วสติ) นุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ โข ศัพท์ วจนาลงฺการ, โส วิเสสน ของ สามเณโร ๆ สยกตฺตา ใน ลภติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กจฺจิ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ ภิกฺขาหารํ อวุตฺตกมฺม ใน ลภติ, โส วิเสสน ของ สามเณโร ๆ สยกตฺตา ใน ลภติ โน ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ลภติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อุทาหุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ (ภิกฺขาหารํ อวุตฺตกมฺม ใน ลภติ) อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาวชฺชมา-นา ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ ยกฺขินี ตสฺส วิเสสน ของ สามเณรสฺส ๆ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน นิสินฺนภาวํ วิพฺภมิตุกามตาย เหตุ ใน นิสินฺน- นิสินฺนภาวํ อวุตฺตกมฺม ใน ญตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน จินฺเตตฺวา  “หิ ศัพท์ วากฺยารมฺภ สามเณโร เหตุกตฺตา ใน อุปฺปาเทยฺย ลชฺชํ การิตกมฺม ใน อุปฺปาเทยฺย มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อุปฺปาเทยฺย ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ หิ โข ศัพท์ วจนาลงฺการ เม สมฺปทาน ใน อุปฺปาเทยฺย เทวตานํ สามีสมฺพนฺธ ใน อนฺตเร ๆ อาธาร ใน  อุปฺปเทยฺย, อหํ สยกตฺตา ใน คจฺฉามิ และ กริสฺสามิ กิริยาสองบท อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อสฺส  วิเสสน ของ สามเณรสฺส ๆ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน วิพฺภมเน ๆ ภินฺนาธาร ใน อนฺตรายํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กริสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาคนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อธิมุจฺจิตฺวา ตสฺส วิเสสน ของ สามเณรสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน สรีเร ๆ พฺยาปิกาธาร ใน    อธิมุจฺจิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปริวตฺเตตฺวา คีวํ การิตกมฺม ใน ปริวตฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปาเตสิ ภูมิยํ อุปสิเลสิกาธาร ใน ปาเตสิ ฯ  โส วิเสสน ของ สามเณโร ๆ สยกตฺตา ใน วิปฺผนฺทิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อกฺขีหิ ก็ดี เขเฬน ก็ดี อิตฺถมฺภูต ใน สามเณโร ปริวตฺเตหิ วิเสสน ของ อกฺขีหิ ปคฺฆรนฺเตน วิเสสน ของ เขเฬน ภูมิยํ อุปสิเลสิกาธาร ใน วิปฺผนฺทิ ฯ  อุปาสิกา เหตุกตฺตา ใน นิปชฺชาเปสิ ปุตฺตํ การิตกมฺม ใน นิปชฺชาเปสิ ๆ อาขฺยาตบท  เหตุกตฺตุวาจก ปุตฺตสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน วิปฺปการํ ตํ วิเสสน ของ วิปฺปการํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ทิสฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาคนฺตฺวา เวเคน ตติยาวิเสสน ใน อาคนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน  อาลิงฺคิตฺวา ปุตฺตํ อวุตฺตกมฺม ใน อลิงฺคิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิปชฺชาเปสิ อุรูสุ อุปสิเลสิกาธาร ใน นิปชฺชาเปสิ ฯ สกลคามวาสิโน วิเสสน ของ ชนา ๆ สยกตฺตา ใน กรึสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก  อาคนฺตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน กรึสุ พลิกมฺมาทีนิ วิเสสน ของ กมฺมานิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กรึสุ ฯ  ปน ศัพท์ ปกฺขนฺตรโชตก อุปาสิกา สยกตฺตา ใน อภาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก  ปริเทวมานา อพฺภนฺตรกิริยา ของ อุปาสิกา อิมา วิเสสน ของ คาถา ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อภาสิ  “วจนํ วุตฺตกมฺม ใน สุตํ เม อนภิหิตกตฺตา ใน สุตํ ๆ กิตบท กมฺม-  วาจก ‘เย วิเสสน ของ ชนา ๆ สยกตฺตา ใน อุปวสนฺติ และ จรนฺติ  กิริยาสองบท อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก จาตุทฺทสึ ก็ดี ปญฺจทสึ ก็ดี  อฏฺฐมึ ก็ดี ปาริหาริยปกฺขํ ก็ดี อจฺจนฺตสํโยค ใน อุปวสนฺติ ยา  วิเสสน ของ อฏฺฐมี จ สี่ศัพท์ ปทสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ จาตุทฺทสึ,  ปญฺจทสึ, ยา ปกฺขสฺส อฏฺฐมี ตํ อฏฺฐมึ และ ปาริหาริยปกฺขํ  ปกฺขสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน อฏฺฐมี ๆ ลิงฺคตฺถ ตํ วิเสสน ของ อฏฺฐมึ  อฏฺฐงฺคสุสมาคตํ วิเสสน ของ อุโปสถํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อุปวสนฺติ  พฺรหฺมจริยํ อวุตฺตกมฺม ใน จรนฺติ, ยกฺขา สยกตฺตา ใน กีฬนฺติ น  ศัพท์ ปฏิเสธ ใน กีฬนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตหิ วิเสสน  ของ ชเนหิ ๆ สหตฺถตติยา ใน กีฬนฺติ (หรือ ชเนหิ สหตฺถตติยา  ใน สทฺธึ ๆ ศัพท์ กิริยาสมวาย เข้ากับ กีฬนฺติ) อิติ ศัพท์ สรูป ใน  วจนํ อรหตํ สามีสมฺพนฺธ ใน วจนํ, สา วิเสสน ของ อหํ ๆ  สยกตฺตา ใน ปสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิทานิ ก็ดี อชฺช  ก็ดี กาลสตฺตมี ใน ปสฺสามิ, ยกฺขา สยกตฺตา ใน กีฬนฺติ ๆ อาขฺยาต-  บท กตฺตุวาจก สานุนา สหตฺถตติยา ใน กีฬนฺติ (หรือ สานุนา  สหตฺถตติยา ใน สทฺธึ ๆ ศัพท์ กิริยาสมวาย เข้ากับ กีฬนฺติ) อิติ  ศัพท์ สรูป ใน อิมา คาถา ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๑

(นนฺทิย ภาค ๖ หน้า ๑๕๖ – ๑๕๗)

อจฺฉราสงฺโฆปิ นํ ทิสฺวา ปาสาทโต โอตริตฺวา อาห ภนฺเต มยํ นนฺทิยสฺส ปริจาริกา ภวิสฺสามาติ  อิธ นิพฺพตฺตา ตํ ปน อปสฺสนฺตา อติวิย อุกฺกณฺฐิตมฺห มตฺติกปาตึ ภินฺทิตฺวา สุวณฺณปาตึ คหณสทิสํ หิ มนุสฺสสมฺปตฺตึ หิตฺวา ทิพฺพสมฺปตฺตึ คหณํ อิธาคมนตฺถาย นํ วเทยฺยาถาติ ฯ เถโร ตโต อาคนฺตฺวา สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ปุจฺฉิ นิพฺพตฺตติ นุ โข ภนฺเต มนุสฺสโลเก ฐิตานญฺเญว กตกลฺยาณานํ ทิพฺพสมฺปตฺตีติ ฯ โมคฺคลฺลาน นนุ เต เทวโลเก นนฺทิยสฺส นิพฺพตฺตา ทิพฺพสมฺปตฺติ สามํ ทิฏฺฐา กสฺมา มํ ปุจฺฉสีติ ฯ เอวํ ภนฺเต นิพฺพตฺตตีติ ฯ อถ นํ สตฺถา โมคฺคลฺลาน กึ นาเมตํ กเถสิ ยถา หิ จิรปฺปวุตฺถํ ปุตฺตํ วา ภาตรํ วา ปวาสโต อาคจฺฉนฺตํ คามทฺวาเร ฐิโต โกจิเทว ทิสฺวา เวเคน เคหํ อาคนฺตฺวา อสุโก นาม อาคโตติ อาโรเจยฺย อถสฺส ญาตกา หฏฺฐปฺปหฏฺฐา เวเคน นิกฺขมิตฺวา  อาคโตสิ ตาต อาคโตสิ ตาตาติ ตํ อภินนฺเทยฺยุํ เอวเมว อิธ กตกลฺยาณํ อิตฺถึ วา ปุริสํ วา อิมํ โลกํ  หิตฺวา ปรโลกํ คตํ ทสวิธํ ทิพฺพปณฺณาการํ อาทาย อหํ ปุรโต อหํ ปุรโตติ ปจฺจุคฺคนฺตฺวา เทวตา อภินนฺทนฺตีติ อาห ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

อจฺฉราสงฺโฆ สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อจฺฉราสงฺโฆ นํ วิเสสน ของ มหาโมคฺคลฺลานตฺเถรํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ทิสฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน โอตริตฺวา ปาสาทโต อปาทาน ใน โอตริตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาห  “ภนฺเต อาลปน มยํ สยกตฺตา ใน นิพฺพตฺตา ๆ กิตบท กตฺตุวาจก ‘มยํ สยกตฺตา ใน ภวิสฺสาม ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นนฺทิยสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน ปริจาริกา ๆ วิกติกตฺตา ใน ภวิสฺสาม อิติ ศัพท์  สรูป ใน อาสาย ๆ กรณ ใน นิพฺพตฺตา อิธ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน นิพฺพตฺตา,  ปน ศัพท์ วิเสสโชตก มยํ สยกตฺตา ใน อมฺห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ วิเสสน ของ นนฺทิยํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อปสฺสนฺตา ๆ วิเสสน (หรือ อพฺภนฺตรกิริยา) ของ มยํ อติวิย กิริยาวิเสสน ใน อุกฺกณฺฐิตา ๆ วิกติกตฺตา ใน อมฺห,  หิ ศัพท์ ทฬฺหีกรณโชตก คหณํ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มตฺติกปาตึ อวุตฺตกมฺม ใน ภินฺทิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน คหณ- สุวณฺณปาตึ อวุตฺตกมฺม ใน คหณ- คหณสทิสํ  วิกติกตฺตา ใน โหติ มนุสฺสสมฺปตฺตึ อวุตฺตกมฺม ใน หิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน คหณํ ทิพฺพสมฺปตฺ-ตึ อวุตฺตกมฺม ใน คหณํ,  ตุมฺห สยกตฺตา ใน วเทยฺยาถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิธ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ ภินฺนาธาร ใน อาคมน- อาคมนตฺถาย สมฺปทาน ใน วเทยฺยาถ นํ วิเสสน ของ นนฺทิยํ ๆ อกถิตกมฺม ใน  วเทยฺยาถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  เถโร สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตโต วิเสสน ของ เทวโลกโต ๆ อปาทาน ใน อาคนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อุปสงฺกมิตฺวา สตฺถารํ อวุตฺตกมฺม ใน อุปสงฺกมิตฺวา ๆ   ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปุจฺฉิ  “ภนฺเต อาลปน ทิพฺพสมฺปตฺติ สยกตฺตา ใน นิพฺพตฺตติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นุ ศัพท์  ปุจฺฉนตฺถ โข ศัพท์ วจนาลงฺการ มนุสฺสโลเก อาธาร ใน ฐิตานํ ๆ ก็ดี กตกลฺยาณานํ ก็ดี วิเสสน ของ  ชนานํ ๆ สมฺปทาน ใน นิพฺพตฺตติ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ฐิตานํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ สตฺถา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “โมคฺคลฺลาน อาลปน ทิพฺพสมฺปตฺติ  วุตฺตกมฺม ใน ทิฏฺฐา เต อนภิหิตกตฺตา ใน ทิฏฺฐา ๆ กิตบท กมฺมวาจก นนุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ เทวโลเก วิสยาธาร ใน นิพฺพตฺตา นนฺทิยสฺส สมฺปทาน ใน นิพฺพตฺตา ๆ วิเสสน ของ ทิพฺพสมฺปตฺติ สามํ กิริยาวิเสสน ใน ทิฏฺฐา,  ตฺวํ สยกตฺตา ใน ปุจฺฉสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กสฺมา เหตุ ใน ปุจฺฉสิ มํ อวุตฺตกมฺม ใน  ปุจฺฉสิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  เถโร สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “ภนฺเต อาลปน ทิพฺพสมฺปตฺติ สยกตฺตา ใน นิพฺพตฺตติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ กิริยาวิเสสน ใน นิพฺพตฺตติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  อถ กาลสตฺตมี ใน อาห สตฺถา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นํ วิเสสน ของ เถรํ ๆ อกถิตกมฺม ใน อาห  “โมคฺคลฺลาน อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน กเถสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กึ ก็ดี เอตํ ก็ดี  วิเสสน ของ วจนํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กเถสิ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ กึ,  หิ ศัพท์ ตปฺปาฏิกรณโชตก โกจิ สยกตฺตา ใน อาโรเจยฺย ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ยถา ศัพท์ อุปมาโชตก จิรปฺปวุตฺถํ ก็ดี อาคจฺฉนฺตํ ก็ดี วิเสสน ของ ปุตฺตํ และ ภาตรํ ปุตฺตํ ก็ดี ภาตรํ ก็ดี อวุตฺตกมฺม ใน ทิสฺวา วา สองศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ ปุตฺตํ และ ภาตรํ ปวาสโต อปาทาน ใน อาคจฺฉนฺตํ คามทฺวาเร สมีปาธาร ใน ฐิโต ๆ วิเสสน ของ โกจิ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ โกจิ  ทิสฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาคนฺตฺวา เวเคน ตติยาวิเสสน ใน อาคนฺตฺวา เคหํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน อาคนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาโรเจยฺย  ‘อสุโก วิเสสน ของ ปุคฺคโล ๆ สยกตฺตา ใน อาคโต ๆ กิตบท กตฺตุวาจก นาม ศัพท์  สญฺญาโชตก เข้ากับ อสุโก อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาโรเจยฺย,  อถ วิวริย ใน เอวํ สนฺเต ๆ วิวรณ เอวํ วิเสสน ของ ภาเว ๆ ลกฺขณ ใน สนฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา (หรือสัมพันธ์ว่า อถ วิเสสน ของ ภาเว ๆ ลกฺขณ ใน สนฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา) อสฺส วิเสสน ของ ปุคฺคลสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน ญาตกา ๆ สยกตฺตา ใน อภินนฺเทยฺยุํ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก  หฏฺฐปฺปหฏฺฐา วิกติกตฺตา ใน หุตฺวา ๆ สมานกาลกิริยา ใน นิกฺขมิตฺวา เวเคน ตติยาวิเสสน ใน นิกฺขมิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อภินนฺเทยฺยุํ  ‘ตาต อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน อสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อาคโต วิกติกตฺตา ใน อสิ, ตาต อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน อสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อาคโต วิกติกตฺตา ใน อสิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อภินนฺเทยฺยุํ ตํ วิเสสน ของ ปุคฺคลํ ๆ อกถิตกมฺม ใน อภินนฺเทยฺยุํ,  เทวตา สยกตฺตา ใน อภินนฺทนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ ศัพท์ อุปเมยฺยโชตก เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ เอวํ อิธ วิเสสน ของ โลเก ๆ อาธาร ใน กต- กตกลฺยาณํ ก็ดี คตํ ก็ดี วิเสสน ของ อิตฺถึ และ ปุริสํ อิตฺถึ ก็ดี ปุริสํ ก็ดี อกถิตกมฺม ใน อภินนฺทนฺติ วา สองศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ อิตฺถึ และ ปุริสํ อิมํ วิเสสน ของ โลกํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน หิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน คตํ ปรโลกํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คตํ ทสวิธํ วิเสสน ของ ทิพฺพปณฺณาการํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาทาย ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปจฺจุคฺคนฺตฺวา  ‘อหํ สยกตฺตา ใน ภวิสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปุรโต ตติยาวิเสสน ใน ภวิสฺสามิ, อหํ สยกตฺตา ใน ภวิสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปุรโต ตติยาวิเสสน ใน ภวิสฺสามิ อิติ ศัพท์ สรูป ใน จินฺตเนน ๆ กรณ ใน ปจฺจุคฺคนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อภินนฺทนฺติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๑ (ครั้งที่ ๒)

(โพธิราชกุมาร ภาค ๖ หน้า ๑ – ๒)

โส (โพธิราชกุมาโร) ตมตฺถํ อตฺตโน ปิยสหายกสฺส สญฺชีวกปุตฺตสฺส มาณวกสฺส กเถสิ ฯ โส จินฺเตสิ นิสฺสํสยํ เอส วฑฺฒกึ นาเสสฺสติ อนคฺโฆ สิปฺปิโย มยิ สนฺเต มา นสฺสตุ สญฺญมสฺส  ทสฺสามีติ ฯ โส ตํ อุปสงฺกมิตฺวา ปาสาเท เต กมฺมํ นิฏฺฐิตํ โนติ ปุจฺฉิตฺวา นิฏฺฐิตนฺติ วุตฺเต  ราชกุมาโร ตํ นาเสตุกาโม ตสฺมา อตฺตานํ รกฺเขยฺยาสีติ อาห ฯ วฑฺฒกี ภทฺทกนฺเต สามิ กตํ มม อาโรเจนฺเตน อหเมตฺถ กตฺตพฺพํ ชานิสฺสามีติ วตฺวา กึ สมฺม อมฺหากํ ปาสาเท เต กมฺมํ นิฏฺฐิตนฺติ  ราชกุมาเรน ปุฏฺโฐ น ตาว เทว นิฏฺฐิตํ พหุํ อวสิฏฺฐนฺติ อาห ฯ กึ กมฺมํ นาม อวสิฏฺฐนฺติ ฯ ปจฺฉา เทว อาจิกฺขิสฺสามิ ทารูนิ ตาว อาหราเปถาติ ฯ กึ ทารูนิ นามาติ ฯ นิสฺสารานิ สุกฺขทารูนิ เทวาติ ฯ โส  อาหราเปตฺวา อทาสิ ฯ อถ นํ อาห เทว อิโต ปฏฺฐาย มม สนฺติกํ นาคนฺตพฺพํ สุขุมกมฺมํ กโรนฺตสฺส หิ อญฺเญน สทฺธึ สลฺลาเป สติ วิกฺเขโป โหติ อาหารเวลาย ปน เม ภริยา ว อาหารํ อาหริสฺสตีติ ฯ ราชกุมาโร สาธูติ ปฏิสฺสุณิ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

โส วิเสสน ของ โพธิราชกุมาโร ๆ สยกตฺตา ใน กเถสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ วิเสสน ของ อตฺถํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กเถสิ อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน ปิยสหายกสฺส ๆ ก็ดี สญฺชีวกปุตฺตสฺส ก็ดี วิเสสน ของ มาณวกสฺส ๆ สมฺปทาน ใน กเถสิ ฯ  โส วิเสสน ของ มาณวโก ๆ สยกตฺตา ใน จินฺเตสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “โพธิราชกุมา-โร เหตุกตฺตา ใน นาเสสฺสติ วฑฺฒกึ การิตกมฺม ใน นาเสสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก นิสฺสํสยํ กิริยาวิเสสน ใน นาเสสฺสติ เอโส วิเสสน ของ โพธิราชกุมาโร, สิปฺปิโย วิเสสน ของ ปุคฺคโล ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อนคฺโฆ วิกติกตฺตา ใน โหติ, วฑฺฒกี สยกตฺตา ใน นสฺสตุ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน นสฺสตุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มยิ ลกฺขณ ใน สนฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา, อหํ สยกตฺตา ใน ทสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สญฺยั อวุตฺตกมฺม ใน ทสฺสามิ อสฺส วิเสสน ของ วฑฺฒกิโน ๆ สมฺปทาน ใน ทสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตสิ ฯ  โส วิเสสน ของ มาณวโก ๆ สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ วิเสสน ของ วฑฺฒกึ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อุปสงฺกมิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปุจฺฉิตฺวา “กมฺมํ สยกตฺตา ใน นิฏฺฐิตํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก ปาสาเท วิสยาธาร ใน กมฺมํ เต สามีสมฺพนฺธ ใน กมฺมํ, อุทาหุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ กมฺมํ สยกตฺตา ใน นิฏฺฐิตํ โน ศัพท์ ปฏิเสธ ใน นิฏฺฐิตํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก (ปาสาเท วิสยาธาร ใน กมฺมํ เต สามีสมฺพนฺธ ใน กมฺมํ) อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาห วจเน ลกฺขณ ใน วุตฺเต วฑฺฒกินา อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา “กมฺมํ สยกตฺตา ใน นิฏฺฐิตํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก (เม สามีสมฺพนฺธ ใน กมฺมํ) อิติ ศัพท์ สรูป ใน วจเน, “ราชกุมาโร สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ การิตกมฺม ใน นาเสตุ- นาเสตุกาโม วิกติกตฺตา ใน โหติ, ตสฺมา เหตุ ใน รกฺเขยฺยาสิ ตฺวํ สยกตฺตา ใน รกฺเขยฺยาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อตฺตานํ อวุตฺตกมฺม ใน รกฺเขยฺยาสิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  วฑฺฒกี สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “สามิ อาลปน ภทฺทกํ วิเสสน ของ กมฺมํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กตํ เต อนภิหิตกตฺตา ใน กตํ ๆ กิตบท กมฺมวาจก มม สมฺปทาน ใน อาโรเจนฺเตน ๆ วิเสสน ของ เต, อหํ สยกตฺตา ใน ชานิสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอตฺถ วิเสสน ของ การเณ ๆ นิมิตฺตสตฺตมี ใน กตฺตพฺพํ ๆ วิเสสน ของ กิจฺจํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ชานิสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปุฏฺโฐ “สมฺม อาลปน กมฺมํ สยกตฺตา ใน นิฏฺฐิตํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก กึ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ อมฺหากํ สามีสมฺพนฺธ ใน ปาสาเท ๆ วิสยาธาร ใน กมฺมํ เต สามีสมฺพนฺธ ใน กมฺมํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุฏฺโฐ ราชกุมาเรน อนภิหิตกตฺตา ใน ปุฏฺโฐ ๆ วิเสสน ของ วฑฺฒกี “เทว อาลปน กมฺมํ สยกตฺตา ใน นิฏฺฐิตํ น ศัพท์ ปฏิเสธนตฺถ นิฏฺฐิตํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก ตาว กิริยาวิเส-สน ใน นิฏฺฐิตํ, พหุํ วิเสสน ของ กมฺมํ ๆ สยกตฺตา ใน อวสิฏฺฐํ ๆ กิติบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  ราชกุมาโร สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “กึ วิเสสน ของ กมฺมํ ๆ สยกตฺตา  ใน อวสิฏฺฐํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ กมฺมํ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  วฑฺฒกี สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “เทว อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน  อาจิกฺขิสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปจฺฉา กาลสตฺตมี ใน อาจิกฺขิสฺสามิ, ตุมฺเห เหตุกตฺตา ใน อาหราเปถ ราชปุริเส การิตกมฺม ใน อาหราเปถ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก ทารูนิ อวุตฺตกมฺม ใน อาหราเปถ ตาว กิริยาวิเสสน ใน อาหราเปถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  ราชากุมาโร สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “อหํ เหตุกตฺตา ใน อาหราเปสฺสา-มิ ราชปุริเส การิตกมฺม ใน อาหราเปสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กึ วิเสสน ของ ทารูนิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาหราเปสฺสามิ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ ทารูนิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  วฑฺฒกี สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “เทว อาลปน ตุมฺเห เหตุกตฺตา ใน อาหราเปถ ราชปุริเส การิตกมฺม ใน อาหราเปถ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก นิสฺสารานิ วิเสสน ของ สุกฺขทารูนิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาหราเปถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  โส วิเสสน ของ ราชกุมาโร ๆ สยกตฺตา ใน อทาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อาหราเปตฺวา  ปุพฺพกาลกิริยา ใน อทาสิ ฯ  อถ กาลสตฺตมี ใน อาห วฑฺฒกี สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นํ วิเสสน ของ ราชกุมารํ ๆ อกถิตกมฺม ใน อาห “เทว อาลปน ตุมฺเหหิ อนภิหิตกตฺตา ใน อาคนฺตพฺพํ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อาคนฺตพฺพํ ๆ กิตบท ภาววาจก อิโต วิเสสน ของ กาลโต ๆ อปาทาน ใน ปฏฺฐาย ๆ กิริยาวิเสสน ใน อาคนฺตพฺพํ มม สามีสมฺพนฺธ ใน สนฺติกํ ๆ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน อาคนฺตพฺพํ , หิ ศัพท์ เหตุโชตก วิกฺเขโป สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มม อนาทร ใน กโรนฺตสฺส ๆ อนาทรกิริยา สุขุมกมฺมํ อวุตฺตกมฺม ใน กโรนฺตสฺส สลฺลาเป ลกฺขณ ใน สติ ๆ ลกฺขณกิริยา อญฺเญน วิเสสน ของ ปุคฺคเลน ๆ สหตฺถตติยา ใน สทฺธึ ๆ ศัพท์ ทพฺพสมวาย เข้ากับ สลฺลาเป, ปน ศัพท์ สมฺปิณฺฑนตฺถ ภริยา สยกตฺตา ใน อาหริสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อาหารเวลาย กาลสตฺตมี ใน อาหริสฺสติ เม สามีสมฺพนฺธ ใน ภริยา ว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ภริยา อาหารํ อวุตฺตกมฺม ใน   อาหริสฺสติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  ราชกุมาโร สยกตฺตา ใน ปฏิสฺสุณิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “สาธุ ลิงฺคตฺถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปฏิสฺสุณิ ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๐

(ทุกฺขปีฬิตสตฺต ภาค ๗ หน้า ๑๒๓ – ๑๒๔)

อายสฺมา หิ มหาโมคฺคลฺลาโน ลกฺขณตฺเถเรน สทฺธึ คิชฺฌกูฏา ปพฺพตา โอโรหนฺโต  อฏฺฐิสงฺขลิกเปตาทีนํ อตฺตภาเว ทิสฺวา สิตํ กโรนฺโต ลกฺขณตฺเถเรน สิตการณํ ปุฏฺโฐ อกาโล อาวุโส อิมสฺส ปญฺหสฺส ตถาคตสฺส สนฺติเก มํ ปุจฺเฉยฺยาสีติ วตฺวา ตถาคตสฺส สนฺติเก เถเรน ปุฏฺโฐ   อฏฺฐิสงฺขลิกเปตาทีนํ ทิฏฺฐภาวํ อาจิกฺขิตฺวา อิธาหํ อาวุโส คิชฺฌกูฏา ปพฺพตา โอโรหนฺโต อทฺทสํ ภิกฺขุํ เวหาสํ คจฺฉนฺตํ ตสฺส กาโยปิ อาทิตฺโต โหตีติอาทินา นเยน สทฺธึ ปตฺตจีวรกายพนฺธนาทีหิ ฑยฺหมาเน ปญฺจ สหธมฺมิเก อาโรเจสิ ฯ สตฺถา เตสํ กสฺสปทสพลสฺส สาสเน ปพฺพชิตฺวา ปพฺพชฺชาย อนุรูปํ กาตุํ อสกฺโกนฺตานํ ปาปภาวํ อาจิกฺขิตฺวา ตสฺมึ ขเณ ตตฺถ นิสินฺนานํ ปาปภิกฺขูนํ   ทุจฺจริตกมฺมสฺส วิปากํ ทสฺเสนฺโต อิมํ คาถมาห

กาสาวกณฺฐา พหโว ปาปธมฺมา อสญฺญตา
ปาปา ปาเปหิ กมฺเมหิ นิรยํ เต อุปปชฺชเรติ ฯ

ตตฺถ กาสาวกณฺฐาติ กาสาเวน ปลิเวฐิตกณฺฐา ฯ ปาปธมฺมาติ ลามกธมฺมา ฯ อสญฺญตาติ  กายาทิสฺญฺญมวิรหิตา ฯ ตถารูปา ปาปปุคฺคลา อตฺตนา กเตหิ อกุสลกมฺเมหิ นิรเย อุปปชฺชนฺติ เต ตตฺถ ปจิตฺวา ตโต จุตา ปกฺกาวเสเสน เปเตสุปิ ปจฺจนฺตีติ อตฺโถ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

หิ ศัพท์ วิตฺถารโชตก อายสฺมา วิเสสน ของ มหาโมคฺคลฺลาโน ๆ สยกตฺตา ใน อาโรเจสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ลกฺขณตฺเถเรน สหตฺถตติยา ใน สทฺธึ ๆ ศัพท์ กิริยาสมวาย เข้ากับ โอโรหนฺ-โต คิชฺฌกูฏา สฺญฺญาวิเสสน ของ ปพฺพตา ๆ อปาทาน ใน โอโรหนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ มหาโมคฺคลฺลาโน อฏฺฐิสงฺขลิกเปตาทีนํ วิเสสน ของ เนรยิกสตฺตานํ (หรือ เปตานํ) ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน อตฺตภาเว ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ทิสฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน กโรนฺโต สิตํ อวุตฺตกมฺม ใน กโรนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ มหาโมคฺคลฺลาโน ลกฺขณตฺเถเรน อนภิหิตกตฺตา ใน ปุฏฺโฐ สิตการณํ  อวุตฺตกมฺม ใน ปุฏฺโฐ ๆ สองบท วิเสสน ของ มหาโมคฺคลฺลาโน  “อาวุโส อาลปน อยํ วิเสสน ของ กาโล ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อกาโล วิกติกตฺตา ใน โหติ อิมสฺส วิเสสน ของ ปญฺหสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน อกาโล, ตฺวํ สยกตฺตา ใน ปุจฺเฉยฺยาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตถาคตสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน สนฺติเก ๆ วิสยาธาร ใน ปุจฺเฉยฺยาสิ มํ อวุตฺตกมฺม ใน ปุจฺเฉยฺยาสิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปุฏฺโฐ ตถาคตสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน สนฺติเก ๆ วิสยาธาร ใน ปุฏฺโฐ เถเรน อนภิหิตกตฺตา ใน ปุฏฺโฐ  อฏฺฐิสงฺขลิกเปตาทีนํ วิเสสน ของ เนรยิกสตฺตานํ (หรือ เปตานํ) ๆ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน ทิฏฺฐภาวํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาจิกฺขิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาโรเจสิ  “อาวุโส อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน อทฺทสํ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิธ วิเสสน ของ สาสเน ๆ ภินฺนาธาร ใน ภิกฺขุํ คิชฺฌกูฏา สฺญฺญาวิเสสน ของ ปพฺพตา ๆ อปาทาน ใน โอโรหนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ อหํ ภิกฺขุํ อวุตฺตกมฺม ใน อทฺทสํ เวหาสํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คจฺฉนฺตํ ๆ วิเสสน ของ ภิกฺขุํ, กาโย สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตสฺส วิเสสน ของ ภิกฺขุโน ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน กาโย ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ กาโย อาทิตฺโต วิกติกตฺตา ใน โหติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อาทินา นเยน อาทินา วิเสสน ของ นเยน ๆ ตติยาวิเสสน ใน อาโรเจสิ สทฺธึ ศัพท์ กิริยาสมวาย เข้ากับ ฑยฺหมาเน ปตฺตจีวรกายพนฺธนาทีหิ วิเสสน ของ ปริกฺขาเรหิ ๆ สหตฺถตติยา ใน สทฺธึ ฑยฺหมาเน ก็ดี ปญฺจ ก็ดี วิเสสน ของ สหธมฺมิเก ๆ อกถิตกมฺม ใน อาโรเจสิ ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตสํ ก็ดี อสกฺโกนฺตานํ ก็ดี วิเสสน ของ สตฺตานํ (หรือ เปตานํ) ๆ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน ปาปภาวํ กสฺสปทสพลสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน สาสเน ๆ อาธาร ใน ปพฺพชิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อสกฺโกนฺตานํ ปพฺพชฺชาย สมฺปทาน ใน อนุรูปํ ๆ   วิเสสน ของ กมฺมํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กาตุํ (หรือ อนุรูปํ วิกติกมฺม ใน กาตุํ) ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน อสกฺโกนฺตานํ ปาปภาวํ อวุตฺตกมฺม ใน อาจิกฺขิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน เทเสนฺโต ตสฺมึ วิเสสน ของ ขเณ ๆ กาลสตฺตมี ใน เทเสนฺโต ตตฺถ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน นิสินฺนานํ ๆ วิเสสน ของ ปาปภิกฺขูนํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน ทุจฺจริต-กมฺมสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน วิปากํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน   เทเสนฺโต (หรือ ปาปภิกฺขูนํ สมฺปทาน ใน เทเสนฺโต) ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ สตฺถา อิมํ วิเสสน ของ คาถํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาห  “ปุคฺคลา สยกตฺตา ใน โหนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กาสาว-  กณฺฐา ก็ดี พหโว ก็ดี วิเสสน ของ ปุคฺคลา ปาปธมฺมา ก็ดี อสฺญฺญตา  ก็ดี วิกติกตฺตา ใน โหนฺติ,  ปุคฺคลา สยกตฺตา ใน อุปปชฺชเร ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก  ปาปา ก็ดี เต ก็ดี วิ เสสน ของ ปุคฺคลา ปาเปหิ วิเสสน ของ  กมฺเมหิ ๆ เหตุ ใน อุปปชฺชเร นิรยํ อวุตฺตกมฺม ใน อุปปชฺชเร อิติ  ศัพท์ สรูป ใน อิมํ คาถํ ฯ  ตตฺถ วิเสสน ของ ปเทสุ ๆ นิทฺธารณ ใน ปทสฺส กาสาวกณฺฐา สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ สรูป ใน ปทสฺส ๆ นิทฺธารณีย และ สามีสมฺพนฺธ ใน อตฺโถ กาสาเวน กรณ (หรือ อนภิหิตกตฺตา) ใน ปลิเวฐิต- ปลิเวฐิตกณฺฐา วิเสสน ของ ปุคฺคลา อิติ ศัพท์ สรูป ใน อตฺโถ ๆ ลิงฺคตฺถ ฯ  ปาปธมฺมา สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ สรูป ใน ปทสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน อตฺโถ ลามกธมฺมา วิกติกตฺตา ใน โหนฺติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อตฺโถ ๆ ลิงฺคตฺถ ฯ  อสญฺญตา สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ สรูป ใน ปทสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน อตฺโถ กายาทิสญฺญ- มวิรหิตา วิกติกตฺตา ใน โหนฺติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อตฺโถ ๆ ลิงฺคตฺถ ฯ  อตฺโถ วุตฺตกมฺม ใน เวทิตพฺโพ ปณฺฑิเตน อนภิหิตกตฺตา ใน เวทิตพฺโพ ๆ กิตบท กมฺมวาจก  “ตถารูปา วิเสสน ของ ปุคฺคลา ๆ สยกตฺตา ใน อุปปชฺชนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อตฺตนา อนภิหิตกตฺตา ใน กเตหิ ๆ วิเสสน ของ อกุสลกมฺเมหิ ๆ เหตุ ใน อุปปชฺชนฺติ นิรเย วิสยาธาร ใน อุปปชฺชนฺติ, ปาปปุคฺคลา สยกตฺตา ใน ปจฺจนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก (หรือสัมพันธ์ว่า ปาปปุคฺคลา วุตฺตกมฺม ใน ปจฺจนฺติ อคฺคินา อนภิหิตกตฺตา ใน ปจฺจนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กมฺมวาจก) เต ก็ดี จุตา ก็ดี วิเสสน ของ ปาปปุคฺคลา ตตฺถ วิเสสน ของ นิรเย ๆ วิสยาธาร ใน  ปจิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน จุตา ตโต วิเสสน ของ นิรยโต ๆ อปาทาน ใน จุตา ปกฺกาวเสเสน เหตุ (หรือ กรณ) ใน ปจฺจนฺติ เปเตสุ อาธาร ใน ปจฺจนฺติ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ เปเตสุ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อตฺโถ ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๖๐ (ครั้งที่ ๒)

(อตฺตโน ภาค ๗ หน้า ๑๓๖ – ๑๓๗)

วตฺถุ อปฺปมาทวคฺคสฺส อาทิคาถาวณฺณาย วิตฺถาริตเมว ฯ วุตฺตํ เหตํ ตตฺถ มาคนฺทิยา ตาสํ  กิญฺจิ กาตุํ อสกฺกุณิตฺวา สมณสฺส โคตมสฺเสว กตฺตพฺพํ กริสฺสามีติ นาครานํ ลญฺจํ ทตฺวา สมณํ โคตมํ อนฺโตนครํ ปวิสิตฺวา วิจรนฺตํ ทาสกมฺมกรโปริเสหิ สทฺธึ อกฺโกสิตฺวา ปริภาสิตฺวา ปลาเปถาติ อาห ฯ มิจฺฉาทิฏฺฐิกา ตีสุ รตเนสุ อปฺปสนฺนา อนฺโตนครํ ปวิฏฺฐํ สตฺถารํ อนุพนฺธิตฺวา โจโรสิ ฯเปฯ นตฺถิ ตุยฺหํ สุคติ ทุคฺคติเยว ตุยฺหํ ปาฏิกงฺขาติ ทสหิ อกฺโกสวตฺถูหิ อสกฺโกสนฺติ ปริภาสนฺติ ฯ ตํ สุตฺวา อายสฺมา อานนฺโท สตฺถารํ เอตทโวจ ภนฺเต อิเม นาครา อมฺเห อกฺโกสนฺติ ปริภาสนฺติ อิโต อญฺญตฺถ คจฺฉามาติ ฯ กุหึ อานนฺทาติ ฯ อญฺญํ นครํ ภนฺเตติ ฯ ตตฺถ มนุสฺเสสุ อกฺโกสนฺเตสุ   ปริภาสนฺเตสุ ปุน กตฺถ คมิสฺสาม อานนฺทาติ ฯ ตโตปิ อญฺญํ นครํ ภนฺเตติ ฯ ตตฺถ มนุสฺเสสุ  อกฺโกสนฺเตสุ ปริภาสนฺเตสุ กุหึ คมิสฺสาม อานนฺทาติ ฯ ตโตปิ อญฺญํ นครํ ภนฺเตติ ฯ อานนฺท น เอวํ กาตุํ วฏฺฏติ ยตฺถ อธิกรณํ อุปฺปนฺนํ ตตฺเถว ตสฺมึ วูปสนฺเต อญฺญํ คนฺตุํ วฏฺฏติ เก ปน เต อานนฺท อกฺโกสนฺตีติ ฯ ภนฺเต ทาสกมฺมกเร อุปาทาย สพฺเพ อกฺโกสนฺตีติ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

วตฺถุ วุตฺตกมฺม ใน วิตฺถาริตํ มยา อนภิหิตกตฺตา ใน วิตฺถาริตํ ๆ กิตบท เหตุกมฺมวาจก  อปฺปมาทวคฺคสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน อาทิคาถาวณฺณนาย ๆ อาธาร ใน วิตฺถาริตํ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ วิตฺถาริตํ ฯ  หิ ศัพท์ ทฬฺหีกรณโชตก วจนํ วุตฺตกมฺม ใน วุตฺตํ มยา อนภิหิตกตฺตา ใน วุตฺตํ ๆ กิตบท  กมฺมวาจก เอตํ วิเสสน ของ วจนํ ตตฺถ วิ เสสน ของ อปฺปมาทวคฺเค ๆ อาธาร ใน วุตฺตํ  “มาคนฺทิยา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตาสํ ก็ดี (สามาวตีปมุขานํ ก็ดี) วิเสสน ของ อิตฺถีนํ ๆ สมฺปทาน ใน กาตุํ กิญฺจิ วิเสสน ของ กมฺมํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กาตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน อสกฺกุณิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน จินฺเตตฺวา  ‘อหํ สยกตฺตา ใน กริสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สมณสฺส สมฺปทาน ใน กริสฺสามิ โคตมสฺส สญฺญาวิเสสน ของ สมณสฺส เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ โคตมสฺส กตฺตพฺพํ วิเสสน ของ กมฺมํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กริสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ทตฺวา นาครานํ สมฺปทาน ใน ทตฺวา ลญฺจํ อวุตฺตกมฺม ใน ทตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาห  ‘ตุมฺเห เหตุกตฺตา ใน ปลาเปถ (ตํ วิเสสน ของ สมณํ ๆ การิตกมฺม ใน ปลาเปถ) ๆ   อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก สมณํ อวุตฺตกมฺม ใน อกฺโกสิตฺวา และ ปริภาสิตฺวา โคตมํ สญฺญาวิเสสน ของ สมณํ อนฺโตนครํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน ปวิสิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วิจรนฺตํ ๆ วิเสสน ของ สมณํ ทาสกมฺมกรโปริเสหิ สหตฺถตติยา ใน สทฺธึ ๆ ศัพท์ ทพฺพสมวาย เข้ากับ ตุมฺเห (หรือ ทาสกมฺ-มกรโปริเสหิ สหตฺถตติยา ใน สทฺธึ ๆ ศัพท์ กิริยาสมวาย เข้ากับ อกฺโกสิตฺวา และ ปริภาสิตฺวา) อกฺโกสิตฺวา ก็ดี ปริภาสิตฺวา ก็ดี ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปลาเปถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  มิจฺฉาทิฏฺฐิกา ก็ดี อปฺปสนฺนา ก็ดี วิเสสน ของ ชนา ๆ สยกตฺตา ใน อกฺโกสนฺติ และ  ปริภาสนฺติ กิริยาสองบท อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตีสุ วิเสสน ของ รตเนสุ ๆ อาธาร ใน อปฺปสนฺนา อนฺโตนครํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน ปวิฏฺฐํ ๆ วิเสสน ของ สตฺถารํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อนุพนฺธิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อกฺโกสนฺติ และ ปริภาสนฺติ ‘ตฺวํ สยกตฺตา ใน อสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก โจโร วิกติกตฺตา ใน อสิ ฯเปฯ สุคติ สยกตฺตา ใน นตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตุยฺหํ สมฺปทาน ใน นตฺถิ, ทุคฺคติ วุตฺตกมฺม ใน ปาฏิกงฺขา ตุยฺหํ ฉฏฺฐี อนภิหิตกตฺตา ใน ปาฏิกงฺขา ๆ กิตบท กมฺมวาจก เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ทุคฺคติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน ทสหิ อกฺโกสวตฺถูหิ ทสหิ วิเสสน ของ  อกฺโกสวตฺถูหิ ๆ กรณ ใน อกฺโกสนฺติ และ ปริภาสนฺติ ฯ  อานนฺโท สยกตฺตา ใน อโวจ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ วิเสสน ของ วจนํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน สุตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อโวจ อายสฺมา วิเสสน ของ อานนฺโท สตฺถารํ อกถิตกมฺม ใน อโวจ เอตํ วิเสสน ของ วจนํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อโวจ ‘ภนฺเต อาลปน อิเม วิเสสน ของ นาครา ๆ สยกตฺตา ใน อกฺโกสนฺติ และ ปริภาสนฺติ กิริยาสองบท อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อมฺเห อวุตฺตกมฺม ใน  อกฺโกสนฺติ และปริภาสนฺติ, มยํ สยกตฺตา ใน คจฺฉาม ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิโต วิเสสน ของ ฐานโต ๆ อปาทาน ใน อญฺญตฺถ ๆ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน คจฺฉาม อิติ ศัพท์ สรูป ใน เอตํ วจนํ ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ‘อานนฺท อาลปน มยํ สยกตฺตา ใน คจฺฉาม ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กุหึ อาธาร (หรือ กุหึ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร) ใน คจฺฉาม  อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  อานนฺโท สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ‘ภนฺเต อาลปน มยํ สยกตฺตา ใน  คจฺฉาม ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อญฺญํ วิเสสน ของ นครํ ๆ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คจฺฉาม อิติ ศัพท์  อาการ ใน อาห ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ‘อานนฺท อาลปน มยํ สยกตฺตา ใน คมิสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตตฺถ วิเสสน ของ นคเร ๆ วิสยาธาร ใน มนุสฺเสสุ ๆ ลกฺขณ ใน  อกฺโกสนฺเตสุ และ ปริภาสนฺเตสุ อกฺโกสนฺเตสุ ก็ดี ปริภาสนฺเตสุ ก็ดี ลกฺขณกิริยา ปุน กิริยาวิเสสน ใน คมิสฺสาม กตฺถ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน คมิสฺสาม อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  อานนฺโท สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ‘ภนฺเต อาลปน มยํ สยกตฺตา ใน  คมิสฺสาม ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตโต วิเสสน ของ นครโต ๆ อปาทาน ใน อญฺญํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ ตโต อญฺญํ วิเสสน ของ นครํ ๆ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คมิสฺสาม อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ‘อานนฺท อาลปน มยํ สยกตฺตา ใน คมิสฺสาม ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตตฺถ วิเสสน ของ นคเร ๆ วิสยาธาร ใน มนุสฺเสสุ ๆ ลกฺขณ ใน  อกฺโกสนฺเตสุ และ ปริภาสนฺเตสุ อกฺโกสนฺเตสุ ก็ดี ปริภาสนฺเตสุ ก็ดี ลกฺขณกิริยา กุหึ อาธาร (หรือ กุหึ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร) ใน คมิสฺสาม อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  อานนฺโท สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ‘ภนฺเต อาลปน มยํ สยกตฺตา ใน  คมิสฺสาม ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตโต วิเสสน ของ นครโต ๆ อปาทาน ใน อญฺญํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ ตโต อญฺญํ วิเสสน ของ นครํ ๆ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คมิสฺสาม อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ‘อานนฺท อาลปน กาตุํ ตุมตฺถกตฺตา ใน วฏฺฏติ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน วฏฺฏติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ กิริยาวิเสสน ใน กาตุํ, อธิกรณํ สยกตฺตา ใน อุปฺปนฺนํ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก ยตฺถ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน อุปฺปนฺนํ, คนฺตุํ ตุมตฺถกตฺตา ใน วฏฺฏติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อธิกรเณ ลกฺขณ ใน วูปสนฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา ตตฺถ วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน วูปสนฺเต เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ตตฺถ อญฺญํ วิเสสน ของ ฐานํ ๆ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน คนฺตุํ, อานนฺท อาลปน ปน ศัพท์ วากฺยารมฺภ เก ก็ดี เต ก็ดี วิเสสน ของ ชนา ๆ สยกตฺตา ใน อกฺโกสนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  อานนฺโท สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ‘ภนฺเต อาลปน ชนา สยกตฺตา ใน  อกฺโกสนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ทสกมฺมกเร อวุตฺตกมฺม ใน อุปาทาย ๆ วิเสสน ของ สพฺเพ ชนา สพฺเพ วิเสสน ของ ชนา อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห (อิติ ศัพท์ สรูป ใน เอตํ วจนํ) ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๙

(สานุสามเณร ภาค ๗ หน้า ๑๕๓)

อถสฺส อจิรุปสมฺปนฺนสฺส สตฺถา จิตฺตนิคฺคเห อุสฺสาหํ ชเนนฺโต จิตฺตํ นาเมตํ นานารมฺมเณสุ  ทีฆรตฺตํ จาริกํ จริ ตํ อนิคฺคณฺหนฺตสฺส โสตฺถิภาโว นาม นตฺถิ ตสฺมา องฺกุเสน มตฺตหตฺถิโน วิย จิตฺตสฺส นิคฺคณฺหเน โยโค กรณีโยติ วตฺวา อิมํ คาถมาห  อิทํ ปุเร จิตฺตมจาริ จาริกํ  เยนิจฺฉกํ ยตฺถกามํ ยถาสุขํ  ตทชฺชหํ นิคฺคหิสฺสามิ โยนิโส  หตฺถึ ปภินฺนํ วิย องฺกุสคฺคาโหติ ฯ  ตสฺสตฺโถ อิทํ จิตฺตํ นาม อิโต ปุเร รูปาทีสุ อารมฺมเณสุ ราคาทีนํ เยนากาเรน อิจฺฉติ ตสฺส วเสน เยนิจฺฉกํ ยตฺเถวสฺส กาโม อุปฺปชฺชติ ตสฺส วเสน ยตฺถกามํ ยถา วิจรนฺตสฺส สุขํ โหติ ตเถว  วิจรณโต ยถาสุขํ ทีฆรตฺตํ จาริกํ จริ ตํ อชฺช อหํ ปภินฺนํ มตฺตํ หตฺถึ หตฺถาจริยสงฺขาโต เฉโก องฺกุสคฺ-คาโห องฺกุเสน วิย โยนิโส มนสิกาเรน นิคฺคณฺหิสฺสามิ นาสฺส วีติกฺกมิตุํ ทสฺสามีติ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

อถ กาลสตฺตมี ใน อาห สตฺถา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อสฺส ก็ดี อจิรุป- สมฺปนฺนสฺส ก็ดี วิเสสน ของ สานุโน ๆ สมฺปทาน ใน ชเนนฺโต จิตฺตนิคฺคเห ภินฺนาธาร ใน อุสฺสาหํ ๆ การิตกมฺม ใน ชเนนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ สตฺถา “จิตฺตํ สยกตฺตา ใน จริ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ จิตฺตํ เอตํ วิเสสน ของ จิตฺตํ นานารมฺมเณสุ อาธาร ใน จริ ทีฆรตฺตํ อจฺจนฺตสํโยค ใน จริ จาริกํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน จริ,  โสตฺถิภาโว สยกตฺตา ใน นตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ วิเสสน ของ จิตฺตํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อนิคฺคณฺหนฺตสฺส ๆ วิเสสน ของ ปุคฺคลสฺส ๆ สมฺปทาน ใน นตฺถิ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ โสตฺถิภาโว,  ตสฺมา เหตุ ใน กรณีโย โยโค วุตฺตกมฺม ใน กรณีโย ปุคฺคเลน อนภิหิตกตฺตา ใน กรณีโย ๆ กิตบท กมฺมวาจก องฺกุเสน กรณ ใน กโรนฺโต มตฺตหตฺถิโน ฉฏฺฐีกมฺม ใน นิคฺคณฺหเน ๆ ภินฺนาธาร ใน โยคํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กโรนฺโต ๆ วิเสสน ของ หตฺถาจริโย ๆ อุปมาลิงฺคตฺถ วิย ศัพท์ อุปมาโชตก เข้ากับ องฺกุเสน มตฺตหตฺถิโน นิคฺคณฺหเน โยคํ กโรนฺโต หตฺถาจริโย จิตฺตสฺส ฉฏฺฐีกมฺม ใน นิคฺคณฺหเน ๆ ภินฺนาธาร ใน โยโค อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาห อิมํ  วิเสสน ของ คาถํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อาห  “อิทํ วิเสสน ของ จิตฺตํ ๆ สยกตฺตา ใน อจาริ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก ปุเร กาลสตฺตมี ใน อจาริ จาริกํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน  อจาริ เยนิจฺฉกํ ก็ดี ยตฺถกามํ ก็ดี ยถาสุขํ ก็ดี กิริยาวิเสสน ใน  อจาริ,  อหํ สยกตฺตา ใน นิคฺคหิสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ  วิเสสน ของ จิตฺตํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน นิคฺคหิสฺสามิ อชฺช กาลสตฺตมี  ใน นิคฺคหิสฺสามิ โยนิโส ตติยาวิเสสน ใน นิคฺคหิสฺสามิ หตฺถึ อวุตฺต-  กมฺม ใน นิคฺคณฺหนฺโต ๆ วิเสสน ของ องฺกุสคฺคาโห ปภินฺนํ วิเสสน  ของ หตฺถึ วิย ศัพท์ อุปมาโชตก เข้ากับ หตฺถึ ปภินฺนํ นิคฺคณฺหนฺโต  องฺกุสคฺคาโห องฺกุสคฺคาโห อุปมาลิงฺคตฺถ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อิมํ  คาถํ ฯ  อตฺโถ วุตฺตกมฺม ใน เวทิตพฺโพ ปณฺฑิเตน อนภิหิตกตฺตา ใน เวทิตพฺโพ ๆ กิตบท กมฺมวาจก  ตสฺส วิเสสน ของ คาถาวจนสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน อตฺโถ  “อิทํ วิเสสน ของ จิตฺตํ ๆ สยกตฺตา ใน จริ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ จิตฺตํ อิโต วิเสสน ของ กาลโต ๆ อปาทาน ใน ปุเร ๆ กาลสตฺตมี ใน จริ รูปาทีสุ วิเสสน ของ  อารมฺมเณสุ ๆ อาธาร ใน จริ อตฺตา (หรือ จิตฺตํ) สยกตฺตา ใน อิจฺฉติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ราคาทีนํ วิเสสน ของ  กิเลสานํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน เยน อากาเรน เยน วิเสสน ของ อากาเรน ๆ กรณ ใน อิจฺฉติ, ตสฺส  วิเสสน ของ อาการสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน วเสน ๆ เหตุ (หรือ กรณ) ใน เยนิจฺฉกํ ๆ ก็ดี ยตฺถกามํ ก็ดี ยถาสุขํ ก็ดี กิริยาวิเสสน ใน จริ  กาโม สยกตฺตา ใน อุปฺปชฺชติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ยตฺถ วิเสสน ของ อารมฺมเณ ๆ อาธาร ใน อุปฺปชฺชติ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ยตฺถ อสฺส วิเสสน ของ จิตฺตสฺส ๆ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน กาโม, ตสฺส วิเสสน ของ อารมฺมณสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน วเสน ๆ เหตุ (หรือ กรณ) ใน   ยตฺถกามํ  สุขํ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ยถา ศัพท์ ปการตฺถ วิจรนฺตสฺส วิเสสน ของ  จิตฺตสฺส ๆ สมฺปทาน ใน โหติ, ตถา ศัพท์ ปการตฺถ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ตถา วิจรณโต เหตุ ใน ยถาสุขํ ทีฆรตฺตํ อจฺจนฺตสํโยค ใน จริ จาริกํ สมฺปาปุณิยกมฺม ใน จริ,  อหํ สยกตฺตา ใน นิคฺคณฺหิสฺสามิ และ ทสฺสามิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ทสฺสามิ นิคฺคณฺหิสฺสามิ ก็ดี ทสฺสามิ ก็ดี อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตํ วิเสสน ของ จิตฺตํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน นิคฺคณฺหิสฺสามิ อชฺช กาลสตฺตมี ใน นิคฺคณฺหิสฺสมิ และ ทสฺสามิ ปภินฺนํ ก็ดี มตฺตํ ก็ดี วิเสสน ของ หตฺถึ ปภินฺนํ วิวริย ใน มตฺตํ ๆ วิวรณ หตฺถึ อวุตฺตกมฺม ใน นิคฺคณฺหนฺโต ๆ ก็ดี หตฺถาจริยสงฺขาโต ก็ดี เฉโก ก็ดี วิเสสน ของ องฺกุสคฺคาโห ๆ อุปมาลิงฺคตฺถ องฺกุเสน กรณ ใน นิคฺคณฺหนฺโต วิย ศัพท์ อุปมาโชตก เข้ากับ ปภินฺนํ มตฺตํ หตฺถึ หตฺถาจริยสงฺขาโต เฉโก องฺกุสคฺคาโห องฺกุเสน นิคฺคณฺหนฺโต โยนิโส  ตติยาวิเสสน ใน มนสิกาเรน ๆ กรณ ใน นิคฺคณฺหิสฺสามิ ตํ โยนิโส มนสิกาเรน นิคฺคณฺหิสฺสามิ  วิวริย ใน นาสฺส วีติกฺกมิตุํ ทสฺสามิ ๆ วิวรณ อสฺส วิเสสน ของ จิตฺตสฺส ๆ สมฺปทาน ใน ทสฺสามิ  วีติกฺกมิตุํ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน ทสฺสามิ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อตฺโถ ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๙ (ครั้งที่ ๒)

(สานุสามเณร ภาค ๗ หน้า ๑๔๙ – ๑๕๐)

โส (สานุสามเณโร) อุกฺกณฺฐิตภาวํ อาโรเจสิ ฯ สทฺธา อุปาสิกา นานปฺปกาเรน ฆราวาเส  อาทีนวํ ทสฺเสตฺวา ปุตฺตํ โอวทมานาปิ สญฺญาเปตุํ อสกฺโกนฺตี อปฺเปวนาม อตฺตโน ธมฺมตายปิ สลฺลกฺเขยฺยาติ อนุยฺโยเชตฺวา ติฏฺฐ ตาต ยาว เต ยาคุภตฺตํ สมฺปาเทมิ ยาคุํ ปิวิตฺวา กตภตฺตกิจฺจสฺส เต มนาปานิ วตฺถานิ นีหริตฺวา ทสฺสามีติ วตฺวา อาสนํ ปญฺญาเปตฺวา ว อทาสิ ฯ นิสีทิ สามเณโร ฯ  อุปาสิกา มุหุตฺเตเนว ยาคุขชฺชกํ สมฺปาเทตฺวา อทาสิ ฯ อถ สา ภตฺตํ สมฺปาเทสฺสามีติ อวิทูเร   นิสินฺนา ตณฺฑุเล โธวติ ฯ ตสฺมึ สมเย สา ยกฺขินี กหํ นุ โข สามเณโร กจฺจิ ภิกฺขาหารํ ลภติ โนติ อาวชฺชมานา ตสฺส วิพฺภมิตุกามตาย นิสินฺนภาวํ ญตฺวา มา เหว โข เม เทวตานํ อนฺตเร ลชฺชํ   อุปฺปาเทยฺย คจฺฉามิสฺส วิพฺภมเน อนฺตรายํ กริสฺสามีติ อาคนฺตฺวา ตสฺส สรีเร อธิมุจฺจิตฺวา คีวํ  ปริวตฺเตตฺวา ภูมิยํ ปาเตสิ ฯ โส อกฺขีหิ ปริวตฺเตหิ เขเฬน ปคฺฆรนฺเตน ภูมิยํ วิปฺผนฺทิ ฯ อุปาสิกา ปุตฺตสฺส ตํ วิปฺปการํ ทิสฺวา เวเคนาคนฺตฺวา ปุตฺตํ อาลิงฺคิตฺวา อุรูสุ นิปชฺชาเปสิ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

โส วิเสสน ของ สานุสามเณโรๆ สยกตฺตา ใน อาโรเจสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก  อุกฺกณฺฐิตภาวํ อวุตฺตกมฺม ใน อาโรเจสิ ฯ  สทฺธา วิเสสน ของ อุปาสิกา ๆ สยกตฺตา ใน อทาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นานปฺปกาเรน  ตติยาวิเสสน ใน ทสฺเสตฺวา ฆราวาเส ภินฺนาธาร ใน อาทีนวํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ทสฺเสตฺวา ๆ   ปุพฺพกาลกิริยา ใน โอวทมานา ปุตฺตํ อวุตฺตกมฺม ใน โอวทมานา ๆ ก็ดี อสกฺโกนฺตี ก็ดี อพฺภนฺตร-กิริยา ของ อุปาสิกา ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ โอวทมานา สฺณาเปตุํ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน   อสกฺโกนฺตี “อปฺเปวนาม ศัพท์ ปริกปฺปตฺถ สามเณโร สยกตฺตา ใน สลฺลกฺเขยฺย ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ (หรือ ภาวาทิสมฺพนฺธ) ใน ธมฺมตาย ๆ ตติยาวิเสสน ใน   สลฺลกฺเขยฺย ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ ธมฺมตาย อิติ ศัพท์ สรูป ใน จินฺตเนน ๆ กรณ ใน  อนุยฺโยเชตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วตฺวา  “ตาต อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน ติฏฺฐ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตาว ศัพท์ ปริจฺเฉทนตฺถ, อหํ  เหตุกตฺตา ใน สมฺปาเทมิ ยาคุภตฺตํ การิตกมฺม ใน สมฺปาเทมิ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก ยาว ศัพท์  ปริจฺเฉทนตฺถ เต สมฺปทาน ใน สมฺปาเทมิ, อหํ สยกตฺตา ใน ทสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ยาคุ  อวุตฺตกมฺม ใน ปิวิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน กต- กตภตฺตกิจฺจสฺส วิเสสน ของ เต ๆ สมฺปทาน ใน ทสฺสามิ มนาปานิ วิเสสน ของ วตฺถานิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน นีหริตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ทสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปญฺญาเปตฺวา อาสนํ อวุตฺตกมฺม ใน ปญฺญาเปตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อทาสิ ว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ปญฺญเปตฺวา ฯ  สามเณโร สยกตฺตา ใน นิสีทิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ฯ อุปาสิกา สยกตฺตา ใน อทาสิ ๆ  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มุหุตฺเตน ตติยาวิเสสน ใน สมฺปาเทตฺวา เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ มุหุตฺเตน  ยาคุขชฺชกํ การิตกมฺม ใน สมฺปาเทตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อทาสิ ฯ  อถ กาลสตฺตมี ใน โธวติ สา วิเสสน ของ อุปาสิกา ๆ สยกตฺตา ใน โธวติ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก “อหํ เหตุกตฺตา ใน สมฺปาเทสฺสามิ ภตฺตํ การิตกมฺม ใน สมฺปาเทสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิสินฺนา อวิทูเร อาธาร ใน  นิสินฺนา ๆ วิเสสน ของ อุปาสิกา ตณฺฑุเล อวุตฺตกมฺม ใน โธวติ ฯ  ยกฺขินี เหตุกตฺตา ใน ปาเตสิ สามเณรํ การิตกมฺม ใน ปาเตสิ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก ตสฺมึ วิเสสน ของ สมเย ๆ กาลสตฺตมี ใน ปาเตสิ สา วิเสสน ของ ยกฺขินี  “สามเณโร สยกตฺตา ใน วสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กหํ อาธาร ใน วสติ (หรือ กหํ  วิเสสน ของ ฐาเน ๆ อาธาร ใน วสติ) นุ โข สองศัพท์ วจนาลงฺการ (หรือ นุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ โข ศัพท์ วจนาลงฺการ), โส วิเสสน ของ สามเณโร ๆ สยกตฺตา ใน ลภติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กจฺจิ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ ภิกฺขาหารํ อวุตฺตกมฺม ใน ลภติ (โส วิเสสน ของ สามเณโร ๆ สยกตฺตา ใน ลภติ) โน ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ลภติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อุทาหุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ (ภิกฺขาหารํ อวุตฺตกมฺม ใน ลภติ) อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาวชฺชมานา ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ ยกฺขินี ตสฺส วิเสสน ของ สามเณรสฺส ๆ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน นิสินฺนภาวํ วิพฺภมิตุกามตาย เหตุ ใน นิสินฺน- นิสินฺนภาวํ อวุตฺตกมฺม ใน ตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน จินฺเตตฺวา  “หิ ศัพท์ วากฺยารมฺภ สามเณโร เหตุกตฺตา ใน อุปฺปาเทยฺย ลชฺชํ การิตกมฺม ใน อุปฺปาเทยฺย  มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อุปฺปาเทยฺย ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ หิ โข ศัพท์ วจนาลงฺการ เม สมฺปทาน ใน อุปฺปาเทยฺย เทวตานํ สามีสมฺพนฺธ ใน อนฺตเร ๆ อาธาร ใน  อุปฺปาเทยฺย, อหํ สยกตฺตา ใน คจฺฉามิ และ กริสฺสามิ กิริยาสองบท อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อสฺส  วิเสสน ของ สามเณรสฺส ๆ ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน วิพฺภมเน ๆ ภินฺนาธาร ใน อนฺตรายํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กริสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาคนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อธิมุจฺจิตฺวา ตสฺส วิเสสน ของ สามเณรสฺส ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน สรีเร ๆ พฺยาปิกาธาร ใน    อธิมุจฺจิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปริวตฺเตตฺวา คีวํ การิตกมฺม ใน ปริวตฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปาเตสิ ภูมิยํ อาธาร ใน ปาเตสิ ฯ  โส วิเสสน ของ สามเณโร ๆ สยกตฺตา ใน วิปฺผนฺทิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อกฺขีหิ ก็ดี เขเฬน ก็ดี อิตฺถมฺภูต ใน สามเณโร ปริวตฺเตหิ วิเสสน ของ อกฺขีหิ ปคฺฆรนฺเตน วิเสสน ของ เขเฬน ภูมิยํ อาธาร ใน วิปฺผนฺทิ,  อุปาสิกา เหตุกตฺตา ใน นิปชฺชาเปสิ ปุตฺตํ การิตกมฺม ใน นิปชฺชาเปสิ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก ปุตฺตสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน วิปฺปการํ ตํ วิเสสน ของ วิปฺปการํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ทิสฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาคนฺตฺวา เวเคน ตติยาวิเสสน ใน อาคนฺตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน  อาลิงฺคิตฺวา ปุตฺตํ อวุตฺตกมฺม ใน อาลิงฺคิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิปชฺชาเปสิ อุรูสุ อุปสิเลสิกาธาร ใน นิปชฺชาเปสิ ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๘

(ยมกปฺปาฏิหาริย ภาค ๖ หน้า ๙๒ – ๙๓)

สตฺถา สารีปุตฺโต กิลมติ กิญฺจาปิ หิ เอส

เย จ สงฺขาตธมฺมา เส เย จ เสขา ปุถู อิธ
เตสํ เม นิปโก อิริยํ ปุฏฺโฐ ปพฺรูหิ มาริสาติ

อิมํ พุทฺธวิสเย ปุฏฺฐปญฺหํ สุตฺวา สตฺถา มํ เสขาเสขานํ อาคมนปฺปฏิปทํ ปุจฺฉตีติ ปญฺเห นิกฺกงฺโข ขนฺธาทีสุ ปน กตเรน นุ โข มุเขน อิมํ ปฏิปทํ กเถนฺโต อหํ สตฺถุ อชฺฌาสยํ คณฺหิตุํ สกฺขิสฺสามีติ มม อชฺฌาสยํ กงฺขติ โส มยา นเย อทินฺเน กเถตุํ น สกฺขิสฺสติ นยมสฺส ทสฺสามีติ นยํ ทสฺเสนฺโต ภูตมิทํ สารีปุตฺต สมนุปสฺสาหีติ อาห ฯ เอวํ กิรสฺส อโหสิ สารีปุตฺโต มม อชฺฌาสยํ  คเหตฺวา กเถนฺโต ขนฺธวเสน กเถสฺสตีติ ฯ เถรสฺส สห นยทาเนน โส ปญฺโห นยสเตน นยสหสฺเสน อุปฏฺฐาสิ ฯ โส สตฺถารา ทินฺนนเย ฐตฺวา ตํ ปญฺหํ กเถสิ ฯ เปตฺวา กิร สมฺมาสมฺพุทฺธํ อญฺโญ   สารีปุตฺตตฺเถรสฺส ปญฺญํ ปาปุณิตุํ สมตฺโถ นาม นตฺถิ ฯ เตเนว กิร เถโร สตฺถุ ปุรโต ฐตฺวา สี หนาทํ นทิ อหํ ภนฺเต สกลกปฺปปิ เทเว วสฺสนฺเต เอตฺตกานิ พินฺทูนิ มหาสมุทฺเท ปติตานิ เอตฺตกานิ ภูมิยํ เอตฺตกานิ ปพฺพเตติ คเณตฺวา ลกฺขํ อาโรเปตุํ สมตฺโถติ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

สตฺถา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “สารีปุตฺโต สยกตฺตา ใน กิลมติ ๆ  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก,  หิ ศัพท์ ผลโชตก สารีปุตฺโต สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กิญฺจาปิ ศัพท์ อนุคฺคหตฺถ เอโส วิเสสน ของ สารีปุตฺโต  ‘เย วิเสสน ของ อเสขา (หรือ อริยปุคฺคลา) ๆ สยกตฺตา ใน  โหนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก จ สองศัพท์ วากฺยสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ  เย สงฺขาตธมฺมา เส โหนฺติ และ เย สาขา ปุถู อิธ โหนฺติ สงฺขาต-  ธมฺมา วิกติกตฺตา ใน โหนฺติ เส ศัพท์ ปทปูรณ เย วิเสสน ของ  เสขา ๆ สยกตฺตา ใน โหนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปุถู วิกติ-  กตฺตา ใน โหนฺติ อิธ วิเสสน ของ โลเก ๆ อาธาร ใน โหนฺติ,  มาริส อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน ปพฺรูหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุ-  วาจก เตสํ วิเสสน ของ อเสขานํ และ เสขานํ อเสขานํ ก็ดี เสขานํ  ก็ดี ภาวาทิสมฺพนฺธ ใน อิริยํ จ สองศัพท์ ปทสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ  อเสขานํ และ เสขานํ เม อนภิหิตกตฺตา ใน ปุฏฺโฐ และ สมฺปทาน  ใน ปพฺรูหิ นิปโก ก็ดี ปุฏฺโฐ ก็ดี วิเสสน ของ ตฺวํ อิริยํ อวุตฺตกมฺม  ใน ปพฺรูหิ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อิมํ ปุฏฺฐปญฺหํ  อิมํ วิเสสน ของ ปุฏฺฐปญฺหํ พุทฺธวิสเย อาธาร ใน ปุฏฺฐ – ปุฏฺฐปญฺหํ อวุตฺตกมฺม ใน สุตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน โหติ  ‘สตฺถา สยกตฺตา ใน ปุจฺฉติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มํ อกถิตกมฺม ใน ปุจฺฉติ เสขาเสขานํ สามีสมฺพนฺธ ใน อาคมนปฺปฏิปทํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ปุจฺฉติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน นิกฺกงฺโข ปญฺเห ภินฺนาธาร ใน นิกฺกงฺโข ๆ วิกติกตฺตา ใน โหติ,  ปน ศัพท์ อรุจิสูจนตฺถ โส วิเสสน ของ สารีปุตฺโต ๆ สยกตฺตา ใน กงฺขติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ‘อหํ สยกตฺตา ใน สกฺขิสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ขนฺธาทีสุ วิเสสน ของ ธมฺเมสุ ๆ ภินฺนาธาร ใน ปฏิปทํ (หรือสัมพันธ์ว่า ขนฺธาทีสุ วิเสสน ของ ธมฺเมสุ ๆ นิทฺธารณ ใน กตเรน   มุเขน ๆ นิทฺธารณีย ) กตเรน วิเสสน ของ มุเขน นุ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ โข ศัพท์ วจนาลงฺการ มุเขน กรณ ใน กเถนฺโต อิมํ วิเสสน ของ ปฏิปทํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กเถนฺโต ๆ วิเสสน ของ อหํ สตฺถุ สามีสมฺพนฺธ ใน อชฺฌาสยํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน คณฺหิตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน สกฺขิสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน กงฺขติ มม สามีสมฺพนฺธ ใน อชฺฌาสยํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กงฺขติ,  โส วิเสสน ของ สารีปุตฺโต ๆ สยกตฺตา ใน สกฺขิสฺสติ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน สกฺขิสฺสติ ๆ  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นเย ลกฺขณ ใน อทินฺเน มยา อนภิหิตกตฺตา ใน อทินฺเน ๆ ลกฺขณกิริยา กเถตุํ  ตุมตฺถสมฺปทาน ใน สกฺขิสฺสติ,  อหํ สยกตฺตา ใน ทสฺสามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก นยํ อวุตฺตกมฺม ใน ทสฺสามิ อสฺส   วิเสสน ของ สารีปุตฺตสฺส ๆ สมฺปทาน ใน ทสฺสามิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ทสฺเสนฺโต นยํ อวุตฺตกมฺม ใน ทสฺเสนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ สตฺถา  “สารีปุตฺต อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน สมนุปสฺสาหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ภูตํ ก็ดี อิทํ ก็ดี  วิเสสน ของ ขนฺธปญฺจกํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน สมนุปสฺสาหิ (หรือสัมพันธ์ว่า อิทํ วิเสสน ของ ภูตํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน สมนุปสฺสาหิ) อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  กิร ศัพท์ อนุสฺสวนตฺถ เอวํ วิเสสน ของ จินฺตนํ ๆ สยกตฺตา ใน อโหสิ ๆ อาขฺยาตบท   กตฺตุวาจก อสฺส วิเสสน ของ สตฺถุ ๆ สมฺปทาน ใน อโหสิ  “สารีปุตฺโต สยกตฺตา ใน กเถสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก มม สามีสมฺพนฺธ ใน อชฺฌาสยํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน คเหตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน กเถนฺโต ๆ อพฺภนฺตรกิริยา ของ สารีปุตฺโต  ขนฺธวเสน กรณ ใน กเถสฺสติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน เอวํ จินฺตนํ ฯ  ปญฺโห สยกตฺตา ใน อุปฏฺฐาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เถรสฺส สมฺปทาน ใน อุปฏฺฐาสิ สห  ศัพท์ กิริยาสมวาย เข้ากับ อุปฏฺฐาสิ นยทาเนน สหตฺถตติยา ใน สห โส วิเสสน ของ ปญฺโห นยสเตน ก็ดี นยสหสฺเสน ก็ดี ตติยาวิเสสน ใน อุปฏฺฐาสิ ฯ  โส วิเสสน ของ เถโร ๆ สยกตฺตา ใน กเถสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สตฺถารา อนภิหิตกตฺ-ตา ใน ทินฺน- ทินฺนนเย อาธาร ใน ฐตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน กเถสิ ตํ วิเสสน ของ ปญฺหํ ๆ  อวุตฺตกมฺม ใน กเถสิ ฯ  กิร ศัพท์ อนุสฺสวนตฺถ ปุคฺคโล สยกตฺตา ใน นตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ฐเปตฺวา   วิเสสน ของ อญฺโญ ปุคฺคโล สมฺมาสมฺพุทฺธํ อวุตฺตกมฺม ใน ฐเปตฺวา อญฺโญ ก็ดี สมตฺโถ ก็ดี วิเสสน ของ ปุคฺคโล สารีปุตฺตตฺเถรสฺส สามีสมฺพนฺธ ใน ปญฺหํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน ปาปุณิตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน สมตฺโถ นาม ศัพท์ สญฺญาโชตก เข้ากับ สมตฺโถ ฯ  กิร ศัพท์ อนุสฺสวนตฺถ เถโร สยกตฺตา ใน นทิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตน วิเสสน ของ การเณน ๆ เหตุ ใน นทิ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ เตน สตฺถุ สามีสมฺพนฺธ ใน ปุรโต ๆ ตติยาวิเส-สน ใน ฐตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน นทิ สีหนาทํ อวุตฺตกมฺม (หรือ กิริยาวิเสสน) ใน นทิ  “ภนฺเต อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน อมฺหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เทเว ลกฺขณ ใน วสฺสนฺเต ๆ ลกฺขณกิริยา สกลกปฺป อจฺจนฺตสํโยค ใน วสฺสนฺเต ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ สกลกปฺป  ‘เอตฺตกานิ วิเสสน ของ พินฺทูนิ ๆ สยกตฺตา ใน ปติตานิ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก มหาสมุทฺเท อาธาร ใน ปติตานิ, เอตฺตกานิ วิเสสน ของ พินฺทูนิ ๆ สยกตฺตา ใน ปติตานิ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก ภูมิยํ อุปสิเลสิกาธาร ใน ปติตานิ, เอตฺตกานิ วิเสสน ของ พินฺทูนิ ๆ สยกตฺตา ใน ปติตานิ ๆ กิตบท กตฺตุวาจก ปพฺพเต อุปสิเลสิกาธาร ใน ปติตานิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน คเณตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาโรเปตุํ ลกฺขํ อวุตฺตกมฺม ใน อาโรเปตุํ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน สมตฺโถ ๆ วิกติกตฺตา ใน อมฺหิ อิติ ศัพท์ อาการ ใน นทิ ฯ

ประโยค ป.ธ.๓

ปัญหาและเฉลย วิชา สัมพันธ์ไทย

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๕๘ (ครั้งที่ ๒)

(โพธิราชกุมาร ภาค ๖ หน้า ๓)

สตฺถา อปฺปวิสิตฺวาว อานนฺทตฺเถรํ โอโลเกสิ ฯ เถโร โอโลกิตสญญาเยว วตฺถานํ  อนกฺกมนภาวํ ญตฺวา สํหร ราชกุมาร ทุสฺสานิ น ภควา เจลปฏิกํ อกฺกมิสฺสติ ปจฺฉิมํ ชนตํ ตถาคโต โอโลเกตีติ ทุสฺสานิ สํหราเปสิ ฯ โส (โพธิราชกุมาโร) ทุสฺสานิ สํหริตฺวา สตฺถารํ อนฺโต ปเวเสตฺวา ยาคุขชฺชเกน สนฺตปฺเปตฺวา เอกมนฺตํ นิสินฺโน วนฺทิตฺวา อาห อหํ ภนฺเต ตุมฺหากํ อุปฏฺฐาโก ติกฺขตฺตุํ สรณํ คโต กุจฺฉิคโต จ กิรมฺหิ เอกวารํ สรณํ คโต ทุติยมฺปิ ตรุณทารกกาเล ตติยมฺปิ วิญฺญุภาวํ  ปตฺตกาเล ตสฺส เม กสฺมา เจลปฏิกํ น อกฺกมิตฺถาติ ฯ กึ ปน ตฺวํ กุมาร จินฺเตตฺวา เจลปฏิกํ อตฺถรีติ ฯ สเจ ปุตฺตํ วา ธีตรํ วา ลจฺฉามิ สตฺถา เม เจลปฏิกํ อกฺกมิสฺสตีติ อิทํ จินฺเตตฺวา ภนฺเตติ ฯ เตนาหํ กุมาร น อกฺกมินฺติ ฯ กึ ปนาหํ ภนฺเต ปุตฺตํ วา ธีตรํ วา เนว ลจฺฉามีติ ฯ อาม กุมาราติ ฯ กึการณา ภนฺเตติ ฯ ปุริมตฺตภาเว ชายาย สทฺธึ ปมาทํ อาปนฺนตฺตาติ ฯ กิสฺมึ กาเล ภนฺเตติ ฯ อถสฺส สตฺถา อตีตํ   อาหริตฺวา ทสฺเสสิ ฯ

เฉลยสัมพันธ์ไทย

สตฺถา สยกตฺตา ใน โอโลเกสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อปฺปวิสิตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน  โอโลเกสิ ว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ อปฺปวิสิตฺวา อานนฺทตฺเถรํ อวุตฺตกมฺม ใน โอโลเกสิ ฯ  เถโร เหตุกตฺตา ใน สํหราเปสิ ราชกุมารํ การิตกมฺม ใน สํหราเปสิ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุ-  วาจก โอโลกิตสญฺญาย กรณ ใน ญตฺวา เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ โอโลกิตสญฺญาย วตฺถานํ ฉฏฺฐีกมฺม ใน อนกฺกมน- อนกฺกมนภาวํ อวุตฺตกมฺม ใน ญตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน สํหราเปสิ  “ราชกุมาร อาลปน ตฺวํ สยกตฺตา ใน สํหร ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ทุสฺสานิ อวุตฺตกมฺม ใน สํหร, ภควา สยกตฺตา ใน อกฺกมิสฺสติ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อกฺกมิสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เจลปฏิกํ อวุตฺตกมฺม ใน อกฺกมิสฺสติ, ตถาคโต สยกตฺตา ใน โอโลเกติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปจฺฉิมํ   วิเสสน ของ ชนตํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน โอโลเกติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน วจเนน ๆ กรณ ใน สํหราเปสิ  ทุสฺสานิ อวุตฺตกมฺม ใน สํหราเปสิ ฯ  โส วิเสสน ของ โพธิราชกุมาโร ๆ สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ทุสฺสานิ อวุตฺตกมฺม ใน สํหริตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ปเวเสตฺวา สตฺถารํ การิตกมฺม ใน ปเวเสตฺวา อนฺโต อาธาร ใน ปเวเสตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน สนฺตปฺเปตฺวา ยาคุขชฺชเกน กรณ ใน สนฺตปฺเปตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน นิสินฺโน เอกมนฺตํ อาธาร (หรือ กิริยาวิเสสน) ใน นิสินฺโน ๆ วิเสสน ของ  โพธิราชกุมาโร วนฺทิตฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน อาห  “ภนฺเต อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน อมฺหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตุมฺหากํ สามีสมฺพนฺธ ใน อุปฏฺฐาโก ๆ ก็ดี คโต ก็ดี วิกติกตฺตา ใน อมฺหิ (หรือสัมพันธ์ว่า อุปฏฺฐาโก วิกติกตฺตา ใน หุตฺวา ๆ สมานกาลกิริยา ใน อมฺหิ) ติกฺขตฺตุํ ๆ กิริยาวิเสสน ใน คโต ตุมฺเห อวุตฺตกมฺม ใน คโต สรณํ  สมฺภาวน ใน คโต, จ ศัพท์ วากฺยารมฺภ กิร ศัพท์ อนุสฺสวนตฺถ อหํ สยกตฺตา ใน อมฺหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กุจฺฉิคโต วิเสสน ของ อหํ เอกวารํ กาลสตฺตมี (หรือ กิริยาวิเสสน) ใน คโต ตุมฺเห   อวุตฺตกมฺม ใน คโต สรณํ สมฺภาวน ใน คโต ๆ วิกติกตฺตา ใน อมฺหิ, อหํ สยกตฺตา ใน อมฺหิ ๆ  อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ทุติยํ วิเสสน ของ วารํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ ทุติยํ วารํ กาลสตฺตมี ใน คโต (หรือ ทุติยํ กิริยาวิเสสน ใน คโต) ตรุณทารกกาเล กาลสตฺตมี ใน คโต ตุมฺเห อวุตฺตกมฺม ใน คโต สรณํ สมฺภาวน ใน คโต ๆ วิกติกตฺตา ใน อมฺหิ อหํ สยกตฺตา ใน อมฺหิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตติยํ วิเสสน ของ วารํ ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ ตติยํ วารํ กาลสตฺตมี ใน คโต (หรือ ตติยํ กิริยาวิ-เสสน ใน คโต) วิญฺญุภาวํ อวุตฺตกมฺม ใน ปตฺต- ปตฺตกาเล กาลสตฺตมี ใน คโต ตุมฺเห อวุตฺตกมฺม ใน คโต สรณํ สมฺภาวน ใน คโต ๆ วิกติกตฺตา ใน อมฺหิ, ตุมฺเห สยกตฺตา ใน อกฺกมิตฺถ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อกฺกมิตฺถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตสฺส วิเสสน ของ เม ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน เจลปฏิกํ กสฺมา เหตุ ใน อกฺกมิตฺถ เจลปฏิกํ อวุตฺตกมฺม ใน อกฺกมิตฺถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ สตฺถา สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “กุมาร อาลปน ปน ศัพท์ วากฺยารมฺภ ตฺวํ  สยกตฺตา ใน อตฺถริ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กึ อวุตฺตกมฺม (หรือ กึ วิเสสน ๆ ของ การณํ ๆ  อวุตฺตกมฺม) ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อตฺถริ เจลปฏิกํ อวุตฺตกมฺม ใน อตฺถริ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  ราชกุมาโร สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “ภนฺเต อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน  อตฺถรึ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ‘สเจ ศัพท์ ปริกปฺปตฺถ อหํ สยกตฺตา ใน ลจฺฉามิ ๆ อาขฺยาตบท  กตฺตุวาจก ปุตฺตํ ก็ดี ธีตรํ ก็ดี อวุตฺตกมฺม ใน ลจฺฉามิ วา สองศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ ปุตฺตํ และ ธีตรํ, สตฺถา สยกตฺตา ใน อกฺกมิสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เม สามีสมฺพนฺธ ใน เจลปฏิกํ ๆ  อวุตฺตกมฺม ใน อกฺกมิสฺสติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อิทํ การณํ อิทํ วิเสสน ของ การณํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน จินฺเตตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อตฺถรึ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “กุมาร อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน อกฺกมึ  น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน อกฺกมึ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตน วิเสสน ของ การเณน ๆ เหตุ ใน อกฺกมึ  อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  ราชกุมาโร สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “ภนฺเต อาลปน ปน ศัพท์   วากฺยารมฺภ อหํ สยกตฺตา ใน ลจฺฉามิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ลจฺฉามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กึ ศัพท์ ปุจฺฉนตฺถ ปุตฺตํ ก็ดี ธีตรํ ก็ดี อวุตฺตกมฺม ใน ลจฺฉามิ วา สองศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ ปุตฺตํ และ ธีตรํ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ น อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “กุมาร อาลปน อาม ศัพท์ สมฺปฏิจฺฉนตฺถ  เอวํ สจฺจวาจกลิงฺคตฺถ (หรือ อาม ศัพท์ สมฺปฏิจฺฉนตฺถ ตฺวํ สยกตฺตา ใน ลจฺฉสิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน  ลจฺฉสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปุตฺตํ ก็ดี ธีตรํ ก็ดี อวุตฺตกมฺม ใน ลจฺฉสิ วา สองศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ  เข้ากับ ปุตฺตํ และ ธีตรํ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ น) อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  ราชกุมาโร สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “ภนฺเต อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน ลจฺฉามิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ลจฺฉามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กึการณา เหตุ ใน ลจฺฉามิ (ปุตฺตํ ก็ดี ธีตรํ ก็ดี อวุตฺตกมฺม ใน ลจฺฉามิ วา สองศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ ปุตฺตํ และ ธีตรํ) อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  สตฺถา สยกตฺตา ใน อาห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “ตฺวํ สยกตฺตา ใน ลจฺฉสิ (ลภิสฺสสิ) น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ลจฺฉสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปุริมตฺตภาเว กาลสตฺตมี (หรือ อาธาร) ใน  อาปนฺนชายาย สหตฺถตติยา ใน สทฺธึ ๆ ศัพท์ กิริยาสมวาย เข้ากับ อาปนฺน- (หรือ ทพฺพสมวาย เข้ากับ อตฺตโน) ปมาทํ อวุตฺตกมฺม ใน อาปนฺน- อาปนฺนตฺตา เหตุ ใน ลจฺฉสิ (ปุตฺตํ ก็ดี ธีตรํ ก็ดี อวุตฺตกมฺม ใน ลจฺฉสิ วา สองศัพท์ ปทวิ กปฺปตฺถ เข้ากับ ปุตฺตํ และ ธีตรํ) อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาห ฯ  ราชกุมาโร สยกตฺตา ใน ปุจฺฉิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก “ภนฺเต อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน ลจฺฉามิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน ลจฺฉามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กิสฺมึ วิเสสน ของ กาเล ๆ กาลสตฺตมี  ใน อาปนฺน- ชายาย สหตฺถตติยา ใน สทฺธึ ๆ ศัพท์ กิริยาสมวาย เข้ากับ อาปนฺน- ปมาทํ อวุตฺตกมฺม ใน อาปนฺน- อาปนฺนตฺตา เหตุ ใน ลจฺฉามิ (ปุตฺตํ ก็ดี ธีตรํ ก็ดี อวุตฺตกมฺม ใน ลจฺฉามิ วา สองศัพท์  ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ ปุตฺตํ และ ธีตรํ) (หรือสัมพันธ์ว่า ภนฺเต อาลปน อหํ สยกตฺตา ใน อโหสึ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก กิสฺมึ วิเสสน ของ กาเล ๆ กาลสตฺตมี ใน อโหสึ ปมาทํ อวุตฺตกมฺม ใน  อาปนฺโน ๆ วิกติกตฺตา ใน อโหสึ) อิติ ศัพท์ อาการ ใน ปุจฺฉิ ฯ  อถ กาลสตฺตมี ใน ทสฺเสสิ สตฺถา สยกตฺตา ใน ทสฺเสสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อสฺส   วิเสสน ของ ราชกุมารสฺส ๆ สมฺปทาน ใน ทสฺเสสิ อตีตํ อวุตฺตกมฺม ใน อาหริตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ทสฺเสสิ ฯ